Güneydoğu'nun Enginarı Kenger

Bahar aylarında doğal olarak çıkan ve dikenli, sütlü, otsu bir bitki olan kengeri toplayan çocuklar, şehirler arası yolda satışını yapıyor. Özellikle Diyarbakır-Siverek yolu çevresindeki köylerde yaşayan çocuklar, kenger toplamak için yapılan ve küçük bir kürek görevi yerine getiren demirle taşlık araziden kenger çıkarıyor. Kenger bitkisini dikenlerinden ayıklayan çocuklar, bunları şehirler arası yolda satıyor.

Çocuklardan kenger alan vatandaşlar, bu bitkiyi Diyarbakır yemeklerinden olan meftunede kullanmanın yanı sıra ıspanak gibi yumurtayla kavurma ya da çiğ olarak da tüketiyor.

Merkeze bağlık Karayakup köyünde oturan 12 yaşındaki Harun Çakırtaş (12), kenger bitkisini topraktan çıkarmak için özel yapılmış demiri kullandıklarını anlatarak, topladıkları kengeri dikenlerinden ayıkladıktan sonra poşetleyip yoldan geçenlere sattıklarını söyledi. Bu işten günlük 30 lira kazandığını belirten Çakırtaş, "Sabah okula gidiyorum. Daha sonra köyden çocuklarla kenger topluyoruz. Köyümüzde 50 çocuk bu işi yapıyor. İlkbahar aylarında kenger sayesinde geçimimizi sağlıyoruz" dedi.

Nedim Çeliktepe (17) de, mart, nisan ve mayıs aylarında kengeri topladıklarını, taşların arasında topladıkları kengerin satışı sayesinde ailelerinin geçimine katkı sağladıklarını ifade etti.

-Enginarın atası-

Dicle Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Vedat Pirinç, birçok ülkede doğal olarak yetişen kengerin, Türkiye'de Akdeniz, Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde yetiştiğini söyledi.

Kenger bitkisinin enginarın atası olarak bilindiğini ifade eden Pirinç, şöyle konuştu:

"Birçok yerde doğal olarak çıkan kenger bitkisi bölgemizde rağbet görüyor. Kenger, enginarın atası olarak biliniyor. Halk arasında birçok hastalığa iyi geldiğine inanılıyor. Volkanik dağların olduğu ve taşlık alanlarda çıkan kengerin halk arasında safra kesesine, kalp damarlarına, böbrek taşının düşürülmesine, mide ağrısı, hazımsızlığa ve diş temizlemeye iyi geldiği söyleniyor. Kendiliğinden çıkan kenger bitkisi farklı isimlerle de biliniyor. Örneğin Antalya'da kangar deniliyor."

-Kenger sakızı beğeniliyor-

Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürü Mehmet Ali Koçkaya ise Diyarbakır'ın bir çok tıbbi aromatik bitkiyi dağ, yayla ve meralarında barındırdığını, bunlardan birinin de kenger olduğunu belirtti.

Kengerin 70-80 santimetreye kadar boylanabilen, dikenli, sütlü ve otsu bir bitki olduğunu anlatan Koçkaya, sakız otu ismiyle de bilinen kenger otunun köklerinden kenger sakızının elde edildiğini bildirdi. Kengerin mart, nisan ve mayıs aylarında çiçek açan, tüylü, yaprakları derimsi, gövdesinin de sapsız olduğunu anlatan Koçkaya, bahar aylarında kırlardan ve dağlardan toplanan kengerin çeşitli şekillerde değerlendirildiğini söyledi.

Meftune yemeğinde kullanıldığını ayrıca ıspanak gibi yumurtayla kavurma ve çiğ yenerek de tüketildiğini dile getiren Koçkaya, "Halk arasında, antioksidan etkileri ile cilt ve prostat kanserine karşı koruyucu olduğu, sinirleri güçlendirdiği, migrene karşı iyi geldiği ve iyi bir kan temizleyici olduğu inancı yaygındır. Ayrıca kenger köklerinden elde edilen kenger sakızı da talep ediliyor" diye konuştu.

Kaynak: Diyarbakır Söz