"Pasif yaşam yaşlanmayı hızlandıran en önemli etken"

Dr. Emine Özmete, yaşlı nüfusun artmasıyla yaşlıların aktif ve üretken olmasının önemine işaret ederek "Yaşlıların bilgi ve deneyimlerini değerlendirebilen, yaşlıların potansiyelini dikkate alan, aktif ve sağlıklı yaşlanmayı başarabilen ülkeler gelecekte diğer ülkeler ile rekabet etme kapasitesi yüksek ülkeler arasında olacaktır." dedi.

Prof. Dr. Özmete, 18-24 Mart Yaşlılar Haftası dolayısıyla, yaşlı nüfusun artmasının yoksulluk, iklim değişikliği, göç gibi konuların yanı sıra dünyanın gündemini oluşturan en önemli konulardan biri olduğunu belirterek 0-5 yaş grubundaki çocukların sayısının azalması ve doğum artış hızının düşmesiyle yaşlı nüfus oranının arttığını ifade etti.

 Tıp ve sağlık teknolojilerinin gelişmesi, koruyucu, önleyici ve tedavi edici sağlık hizmetlerinin yaygınlaşması, sosyal güvenlik ile ilgili uygulamaların iyileştirilmesinin insan ömrünü uzattığına işaret eden Özmete, Avrupa kıtasında yer alan tüm ülkeler dikkate alındığında Avrupa'nın ortalama yaşam süresinin 77,2 yıl olduğunu söyledi.

Özmete, Türkiye'de ise beklenen ömür süresinin ortalama 78 yıla yükseldiğini aktararak nüfusun yaşlanmasının toplumları ekonomik, sosyal ve kültürel boyutlarıyla da etkilediğini bildirdi.

Aktif ve üretken yaşlanmanın önemine dikkati çeken Prof. Dr. Özmete, yaşlılıkta insanların yaşam kalitesini koruması ve sürdürebilmesi için sağlıklı olması, topluma katılması, gönüllü aktivitelerde bulunması, güvenli bir çevrede yaşaması ve kendini güvende hissetmesinin gerekliliğine vurgu yaptı.

Yaşlılık döneminde sağlığın kötüleşmesinin genellikle kronik hastalıklardan kaynaklandığını dile getiren Özmete, bu kronik hastalıklar için risk oluşturan faktörlerin çocukluk, gençlik ve yetişkinlik gibi yaşam dönemlerinde yani yaşlanmadan önce ortaya çıktığını söyledi.

Özmete, tütün kullanımı, yetersiz fiziksel aktivite, yetersiz diyet ve pasif yaşam gibi risk faktörlerinin bireylerde bulaşıcı olmayan hastalıkların gelişme riskini artırdığını anlatarak "Fiziksel aktivitenin yetersizliği ve pasif yaşam yaşlanmayı hızlandıran en önemli etkenlerden birisidir. Ayrıca aktif olma topluma katılımı, sosyal ağın gelişmesini ve kuşaklar arası bağların korunmasını destekleyen bir unsurdur." dedi.

- "Yaşlılar modern toplumun belkemiğidir"

Haftada 150 dakika fiziksel aktivite yapanların ölüm riskinin daha az aktivite yapanlara kıyasla yüzde 31 oranında azaldığının belirlendiğini aktaran Özmete, bulaşıcı olmayan hastalıkların gelişimini önlemeye yönelik müdahalelerin yaşamın erken dönemlerinde başlaması ve yaşam boyu sürmesi gerektiğini bildirdi.

Özmete, şöyle devam etti:

"Yaşlılar modern toplumun belkemiğidir. Yaşlanma nasıl insan yaşamının zenginlik ve bilgelik dönemi ise yaşlılar da toplumun önemli değerleridir. Yaşlıların bilgi ve deneyimlerini değerlendirebilen, yaşlıların potansiyelini dikkate alan, aktif ve sağlıklı yaşlanmayı başarabilen ülkeler gelecekte diğer ülkeler ile rekabet etme kapasitesi yüksek ülkeler arasında olacaktır."

- "Yaşlı ihmal ve istismarına hassasiyet gösterilmeli"

Yaşlı refahı alanında Türkiye için acil konu başlıklarının bulunduğuna işaret eden Özmete, yaşlı nüfusun ihtiyaç ve taleplerinin farklı boyutları ile bütüncül bir yaklaşımla çözümlenmesi gerektiğini vurguladı.

"Adrese dayalı nüfus kayıt sisteminin ötesinde yaşlılık veri tabanı oluşturulmalı ve her yıl veriler güncellenerek karşılaştırılmalı." diyen Özmete, bakıma ihtiyaç duyan yaşlılar için kurumsal bakım hizmetlerinin iyi uygulama örneklerinin dikkate alınarak çeşitlendirilmesi ve hizmetlerin standardize edilmesinin önemine değindi.

Hem yalnız hem de ailesi yanında yaşayan yaşlıların bakım ihtiyaçlarının karşılanması için evde bakım hizmetlerinin kurumsallaşmasının elzem olduğunu ifade eden Özmete, bunun için illerde güvenli ve kalifiye bakıcı sağlamak üzere bakıcı havuzunun oluşturulması gerektiğini dile getirdi. Özmete, böylece bakıma ihtiyacı olanlar ile bakım verenler buluşturularak istihdam alanı oluşturulacağını söyledi.

YAŞAM Müdürü Özmete, şunları kaydetti:

"Uzun yaşam nedeniyle artan alzaymır, demans ve diğer kronik hastalıklar nedeniyle ihtisaslaşmış kuruluşların yapılandırılması önemli. Avrupa ülkelerinde özellikle 1990'lı yıllarda ağırlıklı olarak uygulanmaya başlanan yaşlı bakımı sigorta sistemi uygulaması ülkemizi 2030'a hazırlayacak önceliğe sahip. Ayrıca yaşlı ihmal ve istismarı, yaşlı hakları gibi konulara da hassasiyet gösterilmesi gerekiyor."

Kaynak: Diyarbakır Söz