Riskli Bebeklerde Erken Müdahale Yaklaşımları

Riskli bebek dediğimizde aklımıza 36 haftadan erken ve 2500 gramın altında doğan `,annenin hamileliği süresince tansiyon gibi, gebelik şekeri gibi, stres gibi anne karnında bebeği strese sokarak gelişimini yavaşlayan, doğum sırasında olabilecek komplikasyonlara maruz kalmış ve küvözde kalmış bebekler gelir.

Riskli bebekler anne karnında, doğum sırasında yada doğumdan hemen sonra meydana gelen zorlayıcı sebepler nedeni ile merkezi sinir sistemleri hayatta kalma mücadelesi vermeye başlar. Merkezi sinir sisteminin hayatta kalma için harcadığı çaba yenidoğan üzerinde sempatik sistemi aktive ettiği için stress oluşturur. Yenidoğan yaşam savaşını kazandığında sakinleşmesi, normal gelişimini sürdürmeye devam etmesi gerekir.

Bobath terapisti- duyu bütünleme terapisti ve Uz. Fzt. İmran Erkanat Toylan sözlerine şöyle devam etti.

Beyin plastisitesi ( beynin kendini yenileme ve yeniden öğrenme, programlama kapasitesi ) gerçekten inanılmazdır. Pek çok riskli doğan yenidoğan bu sayede  yaşamının ilk yıllarında itibaren normal gelişerek hayatlarını sürdürürler.

Ancak çok az bir kısımda olsa riskli yenidoğan serebral palsi farklı formlarından psikomotor gelişim geriliğine ;okul yıllarında tespit edilen öğrenme güçlüğü, dikkat eksikliği gibi problemlerine ;  yaygın gelişimsel bozukluktan otizm gibi geniş bir spektrumdaki sorunlarla karşı karşıya kalırlar.

Çocuklarla çalışan  bir fizyoterapist olarak   riskli yenidoğanlar bize geldiklerinde Bayley III  gibi gelişim tarama testleri ile  klinik gözlem ile değerlendirmeye alırız. İyi olduğu alanlar ve desteklenmesi gereken alanlar belirlenir. Çocukları değerlendirirken aile işbirliği  bizim için en önemli unsurdur.

Ailenin içinde olduğu  gelişimi destekleyen oyuna dayalı  eğlenceli bir program hazırlanır. Program  emeklemek, yürümek , zıplamak gibi kaba motor becerileri; kaşık tutmak, düğme iliklemek , yazı yazmak gibi ince motor becerileri ; kendi başına yemek yemek gibi, üstünü başını giymek gibi günlük yaşam aktivitelerini;  anne- baba  ve akranları ile oyun oynamak , duygu ve düşüncelerini ifade edebilmek gibi  sosyal becerileri ve iletişim becerilerini ; oyunu kurmak sürdürmek, devam ettirmek, gibi motor planlama becerilerini destekler.

oyun temelli yaklaşımlara uygun  olan bobath konsepti,  duyu bütünleme terapileri merkezimizde aktif olarak kullanılmaktadır.

*İlk 3 ay içinde sakinleştirilmede güçlük yaşayan bebekler

*ilk 3 ay içinde sosyal gülümsemesi olmayan bebekler

*ilk 6 ay içinde gelişimde yavaşlık olan bebekler

*ilk 6 ay içinde el tercihi olduğu düşünülen bebekler

*ilk 9 içinde  desteksiz oturamayan bebekler

*15 aya kadar yürümeyen çocuklar

*18 aya kadar anlamlı 2-3 kelimesi olmayan çocuklar

*2-3 yaşında sürekli aynı oyunları oynamak isteyen yada oyun oynamayan çocuklar

*ilk 6 ay içinde beslenme ile sıkıntıları olan bebekler ile 1 yaşından sonra hep aynı yemekleri yemek isteyen çocuklar

*Amaca uygun olmadan hareket eden çocuklar

Mutlaka erken müdahale  değerlendirmelerini bilen, programı uygulayabilecek bir çocuk fizyoterapistine  yönlendirilmelidirler.

Kaynak: Diyarbakır Söz