Cizre ve Yüksekova şehir olacak mı? Ne zaman olacak

Cizre şehir olacak. Şırnak'a bağlı Cizre ilçesinin bir süredir şehir olacağı iddiaları Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından doğrulandı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Cizre şehir olacak dedik ya. Yani Şırnak, Cizre'ye dönüşecek, Hakkari de Yüksekova'ya dönüşecek." dedi. Bu açıklamaa göre 2019 yılında Yüksekova ve Cizre şehir olarak haritada yerini alacak.

"ŞIRNAK CİZRE'YE, HAKKARİ YÜKSEKOVA'YA DÖNÜŞECEK"

"Cizre şehir olacak dedik ya. Yani Şırnak, Cizre'ye dönüşecek, Hakkari de Yüksekova'ya dönüşecek. Çünkü şehircilik benim işim. Niye? Belediyecilikten geldim. Neresi şehir olur, neresi olmaz onu iyi bilirim."

YÜKSEKOVA HAKKINDA

Yüksekova: 1990 sayımına göre toplam nüfusu 69.003 olup 28.486’sı ilçe merkezinde 40.517’si köylerde yaşamaktadır. Merkez bucağına bağlı 15, Esendere bucağına bağlı 1, Dağlıca bucağına bağlı 11 köyü vardır. Yüzölçümü 2.291 km2 olup, nüfus yoğunluğu 30’dur. İlçe toprakları yüksek engebeli alanlardan meydana gelir. Kuzeyinde Mordağ, doğusunda Karadağ, güneyinde İkiyaka Dağı, batısında Cilo Dağı yer alır. Dağlardan kaynaklanan suları Zap Suyu toplar. İlçe topraklarının orta kesiminde Türkiye’nin en büyük ve en yüksek düzlüklerinden biri olan ve ilçeye adını veren Yüksekova (Gevar Ovası) yer alır.

Ekonomisi hayvancılık ve ticarete dayalıdır. Yaylacılık yöntemi ile çok sayıda küçük baş hayvan beslenir. Canlı hayvan ticareti yaygındır. Süt, süt ürünleri ve yağ başlıca hayvansal ürünlerdir. Hayvanlardan elde edilen yünler eğrilerek kilim, çadır dokunur ve çorap örülür. Arıcılık gelişmiştir. Ekime müsait alan az olduğundan üretim düşüktür. Az miktarda buğday, patates, soğan, elma, ceviz ve üzüm yetiştirilir. Süt fabrikası ve et kombinası başlıca sanayi kuruluşlarıdır.

İlçe merkezi, Nehil Çayı vadisinde kurulmuştur. Hakkari’nin nüfus ve yüzölçümü bakımından en büyük ilçesidir. Eskiden Gevar ve Dize adları kullanıldı. Esendere sınır kapısından İran’a geçen transit yolun önem kazanmasından sonra ilçe gelişti ve ticaret merkezi haline geldi. İl merkezine 76 km mesafededir. Belediyesi 1936’da kurulmuştur.

CİZRE HAKKINDA

Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde, Şırnak İline bağlı bir ilçe olan Cizre, doğusunda Silopi, batısında İdil, kuzeyinde Şırnak Merkez, kuzeybatısında Eruh ilçeleri, güneyinde de Suriye ile çevrilidir. Cizre, ilçenin büyük bir bölümünü kaplayan Cizre Ovası üzerinde kurulmuştur. Dicle Nehri’nin taşıdığı alüvyonların oluşturduğu bu ovanın orta kesimi Dicle Nehrine doğru hafif eğimlidir. İlçenin kuzeydoğusunu Cudi Dağı (2.089 m.), kuzeyini Karadağ, kuzeybatısını Dere Dağı, batısını da Akdağ engebelendirir.

İlçe topraklarını ilçeye kuzeybatı yönünden giren ve kuzeybatıya doğru akan Dicle nehri sulamaktadır. Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) kapsamında olan yöredeki Dicle Nehri üzerinde Cizre Barajı ve Hidroelektrik santrali kurulmaktadır. Deniz seviyesinden 400 m. yüksekliktedir. Şırnak’a 45 km. uzaklıktaki ilçenin yüzölçümü 460 km2, 2000 Yılı Genel Nüfus Sayım sonuçlarına göre; toplam nüfusu da 82.042’dir.

İlçede karasal iklim hüküm sürmekte olup, yazları sıcak ve kurak, kış aylarında ılık ve yağmurlu bir iklime sahiptir. Yaz aylarındaki sıcaklık kimi zaman 60 oC.ye kadar ulaşmaktadır. Bitki örtüsü ise sıcaklık yüzünden yok denecek kadar az olup, Step görünümündedir.

İlçenin ekonomisi tarım, hayvancılık, sınır ticareti ve nakliyeciliğe dayalıdır. Yetiştirilen tarımsal ürünlerin başında; buğday, arpa, kırmızı mercimek ve pamuk gelmektedir. Hayvancılık göçer aşiretleri tarafından yapılmaktadır. Kıl keçisi Ankara keçisi yetiştirilir. Bölgede 1980 yılından itibaren terör nedeniyle yaylalarda yapılmakta olan hayvancılık gerileme göstermiştir.

Güneydoğusundaki Habur Sınır Kapısından ötürü ulaşım ilçenin başlıca geçim kaynağıdır. Sanayii kuruluşu olarak un ve tuğla fabrikası bulunmaktadır.

Cizre’nin 2 km. doğusunda Bazepta kenti bulunuyordu. İlçenin bilinen ilk tarihi M.Ö 4.000 yılında Guti İmparatorluğuna kadar dayanmaktadır. Gutiler Cizre, Dicle Cudiyi’de içine alan geniş bir bölgede hakimiyet kurmuşlardır. Bundan sonra yörede Hurriler, Mittaniler, Hitiler, Asurlular ve Urartular yörede egemen olmuşlardır. Bunun ardından Persler, Sasaniler, Artuklular, Eyyubiler, Memluklar, Akkoyunlular, Selçuklular ve Moğollar buraya hakim olmuşlardır. Uzun süre Bitlis, Cizre ve Hakkari’deki aşiret reislerine bağlı olarak yönetilmiştir. Şırnak ve yöresi, 1627 yılında da Osmanlı topraklarına katılmıştır. Ancak, aşiret reislerinin yönetimi Osmanlı döneminde de sürmüştür.

Osmanlı döneminde Diyarbakır Sancağına bağlı olan Cizre 1841 yılında Musul’a bağlanmıştır. I.Dünya Savaşı’ndan sonra Fransızlar burayı işgal etmek istemiş ancak, halkın silahlanması ve direnmeleri üzerine işgalden vazgeçmişlerdir.

Arap egemenliği döneminde yarımada anlamında buraya Cezire-i İbn-i Ömer ismi verilmiş, Cumhuriyet döneminde bu isim Cizre olarak değiştirilmiştir. Mardin’e bağlı iken 1990 Yılında Şırnak’ın il olması üzerine buraya bağlanmıştır.

Kaynak: Diyarbakır Söz