KUZEY IRAK NEDEN BİR KUZEY KIBRIS OLMASIN?
Kuzey Irak’taki Barzani yönetimi, 25 Eylül’de bağımsızlık için referandum kararı aldı. Irak merkezi yönetimi, bölge durumunun ve zamanın şimdilik buna uygun olmadığını daha önce söylemişti.
Almanya ve İngiltere gibi Avrupa ülkeleri de böyle bir referandumun doğru olmayacağını dile getirdiler.
Türkiye öteden beri Irak’ın toprak bütünlüğünden yana tavır almaktadır. Haliyle bu referandumu da istememektedir.
Bu tabloya bakıldığında Barzani yalnız görünüyor. Ne Avrupa ülkeleri ne de en büyük müttefiki olan Türkiye bu referandumdan memnun.
Her birisinin kendine göre gerekçeleri var elbette.
Çok iyi bir oyun kurucu olan Barzani’nin, bu referandumdan dolayı yalnız kalma ihtimalini hesaba katmaması ve ön görmemesi mümkün değil. Bu riskleri göze alarak referanduma gidiyor. Çünkü dibindeki PYD gittikçe güçlenmeye ve ABD’nin desteğini almaya başladı. Suriye ve Irak topraklarında Olası bir Kürdistan kuruluşunda, hem ABD’nin hem de diğer Avrupa ülkelerinin PYD öncülüğündeki bir Kürdistan’ı destekleyecekleri aşikâr. Yok eğer Kürdistan kurulmasa, Irak ve Suriye’nin merkezi yönetimleri güçlense, o zaman da Barzani için bağımsızlık hayal olur. Hatta iktidarı bile tehlikeye girer. Çünkü İran’a yanaşan Talabani ve Goran hareketi, onu oldukça sıkıştırmış durumda. Dolayısıyla Barzani için bu referandum köprüden önce son çıkış gibi. Eğer referandumu kazanırsa hem iktidarını güçlendirecek hem de Irak-Suriye topraklarındaki olası Kürdistan kuruluşunda kendini vazgeçilmez hale getirecek.
Batılı ülkelerin bu referanduma karşı çıkışlarının da bazı sebepleri var.
Öncelikle Kürtlerin olmadığı bir Irak, Şiilerin daha güçlü olduğu, dolayısıyla İran’ın güdümündeki bir Irak demektir. Onlar Kürtler aracılığıyla Şiileri dengede tutmaya çalışıyorlar. Irak merkezi hükümeti hem Şii hem de İran’a yakın iken Sünni ve Batı’ya daha yakın olan Kuzey Irak’ı ellerinde tutarak bir denge tutturma gayretindeler.
Diğer bir sebep ise Barzani ve taraftarları daha dindar bir yapıdadırlar. Buna karşılık PYD seküler bir oluşumdur. Bundan dolayı Batı, Barzani liderliğinde bir Kürdistan değil, daha seküler yapısı olan PYD liderliğindeki bir Kürdistan’ı tercih eder.
Ve en önemli sebep de Barzani’nin, Türkiye’nin güçlü bir dostu olması.
Aslında Türkiye doğru bir politika izlerse, Barzani’nin bağımsızlığı en çok Türkiye’ye yarayacaktır. Çünkü Barzani’yi çıkardığınızda geriye Kürtleri temsil eden PYD/PKK kalmaktadır. Irak-Suriye Kürtlerinin, PYD/PKK’nın etkisi altına girmesi en çok Türkiye’ye zarar verecektir. PYD’nin Türkiye uzantısı olan PKK güçlenecektir.
Peki Türkiye neden bağımsızlığa karşı çıkıyor?
Mantıklı bir sebep söyleyeni görmedim. Eğer bu bağımsızlığın Türkiye Kürtlerini de etkileyeceği düşünülüyorsa ve zamanla Türkiye Kürtlerinin de oraya katılma arzusunun uyanacağı zannediliyorsa bu yanlış bir tespittir. Türkiye Kürtlerinin yüzde 99’unun böyle bir derdi yok. Akıl var mantık var. Buradaki Kürtler, Türkiye gibi bir ülkeden ayrılıp Irak’a mı iltihak etmek isteyecekler?
Ama Barzani yönetimindeki Kuzey Irak’ın, Türkiye’ye dost ve güçlü bir müttefik olma olasılığı çok daha yüksek. Onun için başlıkta söylediğim gibi Kuzey Irak neden Kuzey Kıbrıs gibi olmasın?
Belki size biraz iddialı gelecek ama Kuzey Irak Kürtleri, Kuzey Kıbrıs Türklerinden daha çok Türkiye’yi seviyorlar ve Türkiye’ye bağlılar. Bunun sosyolojik ve siyasi bazı sebepleri olabilir. Ama sonuç olarak Kuzey Kıbrıs şu anda Türkiye garantörlüğünden hiç de memnun değil. Buna rağmen dünyanın parasını oraya gönderiyor, asker veriyor, üniversiteler açıp öğrenci gönderiyor, iş adamları ve işçileri oraya yerleştiriyoruz. Aynen bunları Kuzey Irak’ta yapsak oralar Türkiye’nin toprağı gibi olur.
Şunu unutmamak gerekir ki Irak-Suriye topraklarında bağımsız veya özerk bir Kürt oluşumu kaçınılmaz gözüküyor. Onun için hem ABD hem Rusya hem de diğer Avrupa ülkeleri Kürtlere destek veriyorlar. Ama PKK/PYD üzerinden… Kimse Kürtleri diğerine bırakmak istemiyor.
Türkiye bu süreçte Kürtleri PKK/PYD’den ayırarak, Barzani liderliğinde, Kürtlere destek vermesi kendisinin menfaatine olacaktır. Barzani’nin bağımsızlık referandumunun desteklenmemesi, iç siyasetten başka hiçbir fayda sağlamayacaktır. Bazı fırsatlar vardır ömrünüzde bir defa elinize geçer. Barzani Türkiye için bir fırsattır. Bunu iyi değerlendirmeli. Süreç iyi idare edilirse Kuzey Irak, Kuzey Kıbrıs olabilir. Oraya üs kurulabilir, üniversiteler açılabilir, öğrenci gönderilebilir, ticari faaliyetler Türkiye üzerinden yapılabilir.
Eninde sonunda meydana gelecek olan bir sonuca engel olmak değil, sahip olmaya ve yönetmeye çalışmak her zaman için fayda getirir.
