DYARBAKIR - 1911den beri hayatmza giren trans yalar, ylda 500 binden fazla insann ölümüne neden olduu tespit edildi. Özellikle kalp krizi riskini artrd belirtilirken, Kardiyoloji uzman Doç. Dr. Serkan Akda, çocuklarda ve gençlerde ciddi tehlike arz ettiini ifade etti.
Trans yalar öldürüyor
Trans yalar insan sal için son derece zararl, kullanmnn istenilmedii ancak, son dönemlerde özellikle çocuklar ve gençler arasnda fazlaca tüketilen bir ya grubu olduuna deinen Kardiyoloji uzman Doç. Dr. Serkan Akda, trans yalarn kullanmnn ucuz, kolay elde edilebilen ve birçok paketlenmi gda ürününde bulunan, gdann raf ömrünü uzatan, gdann bozulmasn uzun süre engelleyen, gdaya tadn verebilen bir madde olduunu vurgulad.
Endüstride rabet görüyor
Trans yalarn özelliklerinden dolay endüstride son derece rabet gördüünü aktaran Doç. Dr. Akda, Biz, istemiyoruz. çünkü trans yalar insan vücudundaki doal ya grubundan çok farkl. Trans yalar özellikle damarn endotel dediimiz en önemli ksmn bozan bir madde. Dolaysyla trans yalar damar yaplarn bozduu için bata kalp ve beyin olmak üzere vücudun birçok organna zarar vermekte. Bununla beraber birçok kanserin oluumuna yol açabilmekte. Obeziteye, eker ve kolesterol deerlerimizi artrabilmekte. Bu nedenler dolay biz, trans yalarn kullanmn istemiyoruz. Trans yalar 1911 ylnda maalesef hayatmza girdi. O günden bugüne giderek tüketimi artmakta dedi.
Kalp krizi riskini artryor
Günde 5 gram üzerinde trans ya kullanmnn kalp krizi riskini yüzde 25 artrd saptanm
Trans yalarla ilgili u anda Dünya Salk Örgütünün de de devam eden bir projesi olduunu hatrlatan Akda, Yerine koyma projesidir. Amaç da u, trans yalarn endüstride tamamen sfrlanmas, hiç kullanlmamas. Kullanlacaksa maksimum yüzde 2 orannda kullanlmas. Biz, yüzde 2ninde kullanlmasn istemiyoruz. çünkü yaplan çalmalarda bu yüzde 2 bile kullanlrsa bu saydmz hastalklara neden olabilmekte. Özellikle kalp krizi riskimiz yüksek oluyor trans yalarla ilgili. Yaplan bir çalmada günde 5 gram üzerinde trans ya kullanmnn kalp krizi riskini yüzde 25 artrd saptanm. çocuklar özellikle bu fastfood gda tüketimi bu oran ciddi bir ekilde artrmakta. Fastfood gdalarda çok fazla trans ya kullanlmakta. Bir avuç kzarm patateste 8 gram trans ya bulunmakta. Bunun 5 gram üzerinde olmas kriz riskini yüzde 25 artrmakta diye konutu.
500 bin insann ölümü
Dünyada yaklak 500 bin insan sadece trans yadan dolay ölmekte olduunun altn çizen Doç. Dr. Akda, sözlerini öyle sürdürdü:
Dolaysyla gerçekten üzerinde durulmas gereken bir konu. Tüketiminin daha ciddi bir ekilde denetlenmesi lazm. Marketlerde gördüümüz birçok ürünün içerisinde trans ya bulunmakta. çocuklarda özelikle çok dikkat etmek gerekiyor. çocuklar ve gençler, özellikle okul kantinlerinde, fastfood gda tüketimlerinde tüketilmekte. çocuklarn yedii hazr çöreklerden tutun, çikolatalara kadar, fastfood tükettikleri hamburgerlerden, cipslere kadar hepsinde trans ya bulunmakta. Ve oranlar son derece yüksek. Maalesef bu ürünlerin birçou da denetimden geçmiyor. Özellikle çocuklarda obezitenin, eker hastalnn, kolesterol yüksekliinin en önemli nedenlerinden bir tanesi trans ya kullanm. Bunu ciddi bir ekilde azaltmamz lazm. çocuklarn özellikle, gençlerin ileriki yaamlarnda kalp hastas olmamas, böbrek, beyin, rahatszl gelimemesi, obezite olmamas, eker ve kolesterol hastalar olmamalar açsndan imdiden tedbir almamz gerekiyor. (HA)