SAMER.. Siyasal ve Sosyal Araştırma Merkezi.. DEM Parti sonrası, CHPli seçmenin nabzını tutan, saha araştırmasını dün paylaştı.. Sürece ve son siyasi gelişmelere, bölge illerinde CHPye, 2023 seçimlerinde oy veren seçmen, ne diyor, bakış ölçüsü nedir, ileriye dönük beklentisi nelerdir amacıyla, yola çıkmış!.. Raporun ön analizi elime ulaştı.. Detayı Diyarbakır Sözün manşetinde..
***
Araştırma, 1-6 Aralık 2025 tarihleri arasında yapılmış.. çevrimiçi ortamda 2023 genel seçimlerinde CHPye oy vermiş 351 Kişiyle, görüşülmüş 14 şehri kapsıyor.. Güncel politik gelişmelere yönelik CHPli seçmen reflekslerini özellikle de Kürt seçmenin reflekslerini, uzun erimli barış ve çözüm perspektifi etrafında eş zamanlı bir inceleme..
***
çıkan sonuç siyasi aktörlere, politika yapıcılara ve akademik çevrelere, Kürt seçmen davranışı ve çözüm sürecine yönelik toplumsal beklentilerin güncel fotoğrafını ortaya koyuyor. Hepsi bir önceki seçimde CHPye oy verenler.. Yüzde 67,2si Kürt, Yüzde 26,7si Türk..
***
Kürt katılımının yoğunluğu, CHPye oy veren Kürt seçmenin CHP ve süreç ile ilgili kurduğu ilişkiye odaklanabilmeyi mümkün kılıyor. İlk soru.. Bu Pazar Seçim Olsa Hangi Partiye Oy Verirsiniz? Gelen yanıt yüzde 47,9u yine CHP yanıtını verirken, yüzde 47si DEM Parti.. İlginç, geriye kalan verilerde AK Parti yok!..
***
Oy tercihi noktasında verilen yüzde 47nin gelecek ilk seçimde DEM Partiye oy vereceklerini söylüyor.. Bu veri CHPden DEM Partiye oy geçişi halinde olanların önemli kısmının Kürt seçmen olması dikkatle incelenmeye değer bir siyasi dönüşü içeriyor Zira etnik kökenini Kürt olarak tanımlayanların yüzde 29,5inin CHPye, yüzde 64,1inin DEM Partiye oy vereceğini bildirmesi, etkili bir veri!
***
Yeni çözüm Sürecini Takip Ediyor Musunuz? sorusuna gelen yanıt, yüzde 99,1i Evet, yüzde 0,9u Hayır.. Peki, Ne Kadar Bilgi Sahibisiniz? Yüzde 30,8i çok Bilgi Sahibiyim, yüzde 51,3ü Orta Düzeyde Bilgi Sahibiyim, yüzde 14,5i Az Bilgi Sahibiyim.. Bu da, CHPli seçmenin süreci dikkatle takip ettiğini gösteriyor..
***
Kilit soruya gelince.. TBMMde kurulan Mill Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonunun İmralı heyetine CHPnin temsilci vermemesini nasıl değerlendiriyorsunuz? Yüzde 35i İmralı Heyetine temsilci verilmemesini olumlu buluyor, ancak toplam yüzde 48,7si ise olumsuz buluyor.
***
Yanıtların ölçüm ve kimlik noktasına baktığınızda, Olumlu ve çok Olumlu bulanların ilk sırasını kendini Türk olarak tanımlayanlar oluşturuyor.. Yüzde 58.1.. Kürt olarak kendini tanımlayanların yüzde 62,8i oranı CHPnin İmralı heyetine temsilci vermemesini olumsuz buluyor..
***
Peki Bu Pazar Seçim Olsa Hangi Partiye Oy Verirsiniz? sorusuna gelen yanıt ne?.. Önceki sorularda gelen yanıtları karşılaştırdığınızda DEM Parti cevabını verenlerin yüzde 60ı CHPnin İmralıya temsilci vermemesini çok olumsuz bulanlar.. Tekrardan CHPye oy vereceğini belirtenlerin yüzde 571i de olumlu ve çok olumlu bulduğunu belirtmişti..
***
Diğer soru.. Sizce CHP İmralı Heyetine Temsilci Vermeli Miydi? Yanıtlar yüzde 51,3ü Evet, yüzde 34,2si Hayır.. Aynı soruya, kendini Kürt olarak tanımlayanların yüzde 66,7si Evet, yüzde 24,4ü Hayır.. Türk kökenli deneklerin ise yüzde 22,6sı Evet, yüzde 61,3ü Hayır..
***
Bununla birlikte, Bu Pazar Seçim Olsa Hangi Partiye Oy Verirsiniz? sorusuna gelen yanıtları karşılaştırdığınızda benzer bir tablo çıkıyor.. CHPye oy vereceğini belirtenlerin yüzde 23,2si Evet temsilci vermeliydi derken, yüzde 57,1i ise Hayır diyor DEM PARTİye oy vereceğini söyleyenlerin yüzde 80i Evet, yüzde 10,9u ise Hayır . CHPnin sürece ilişkin politikalarının Kürt seçmenin oy davranışında etkili olduğunu gösteriyor..
***
TBMMde Kurulan Komisyonun İmralıya Gitmesini Nasıl Değerlendiriyorsunuz? sorusuna gelen yanıt ne?.. Yüzde 34,2si çok Olumlu, yüzde 32,5i Olumlu, yüzde 6sı çok Olumsuz, yüzde 17,9u Olumsuz.. Kararsızım diyen, yüzde 9,4.. Olumsuz+çok Olumsuz bulanların yüzde 51,6 ile Türk, Olumlu+çok Olumlu diyenlerin yüzde 79,5 oranı ise Kürt kökenli!
***
Benzer biçimde 2023 seçimlerinde CHPye oy verdiğini ama bu Pazar seçim olsa DEM Partiye oy vereceğini bildiren katılımcıların da toplamda yüzde 90,9 gibi ezici çoğunluğu da Meclis komisyonunun İmralıya gitmesini olumlu bulduğunu ifade ediyor.. Devamı gelen soru Sizce Komisyon İmralı Ziyaretlerini Sürdürmeli mi? Yanıt yüzde 62,4ü Evet, yüzde 24,8i Hayır.. Yüzde 12,8i ise Kararsızım!..
***
Etnik kimlik dağılımında!.. Kürt olarak kendini tanımlayanların yüzde 75,6sı bu soruya Evet derken, kendini Türk olarak tanıtanların yüzde 51,6sı Hayır diyor.. Sürecin başarılı sonuçlanacağını düşünüyor musunuz? gelen yanıtta, yüzde 32,5i Evet, yüzde 38,5i Hayır ve yüzde 29,1i Kısmen.. Bu dağılım, katılımcıların genel olarak iki kutupta dağıldığını veya kararsız olduğunu göstermektedir. Daha açık ifadeyle, karamsar!..
***
Araştırmanın en kritik sorularından biri de, Sizce Barış ve çözüm Sürecinin İlerlemesi İçin Yapılması Gerekenleri Düşündüğünüzde, Öncelikli Rol ve Sorumluluk Hangi Kuruma/Kime Düşüyor? sorusu oldu.. Yanıtlar şöyle.. Yüzde 14,8i AK Parti.. Yüzde 13ü Devlet.. Yüzde 12,8i Topluma/Halk.. Yüzde 11,5i DEM Parti.. Yüzde 10,2si MHP.. Yüzde 10,2si Sivil Toplum Örgütleri.. Yüzde 9,7si CHP.? Abdullah Öcalan diyen yüzde 9.5.. PKK ise yüzde 6
***
Sorumluluk üstlenmesine dair bu dağılım, CHPye oy verenlerin çözüm sürecinin yeniden canlanması ve başarıya ulaşması için hem devlet kanadının, hem de Kürt siyasi hareketinin etkili, samimi ve koordineli bir tutum geliştirmesi gerektiğine inandığını ortaya koyuyor Ayrıca katılımcıların rol paylaşımını yalnızca tek bir aktöre yüklemediği, birden fazla yanıtlar vererek çok aktörlü bir sorumluluk alanın gerektiğine dikkat çekiyor..
***
KRİTİK GÖRÜŞME
Dün DEM Parti İmralı heyeti, yeni sürecin ilk ateşini yakan Devlet Bahçeli ile bir araya geldi.. Görüşmenin detayına girmeyeceğim.. Ancak görüşmenin en kritik noktası, DEM Partinin, Mecliste kurulan komisyona sunacağı beklentiler içeren rapor öncesi, böylesi bir görüşmenin yapılması, çok şey ifade ediyor.. Onu önümüzdeki günlerde detaylı hasb-i hal edeceğiz..
***
SAMERin araştırmasının sonuçlarının ışığında, Meclisin sürecin yeni bir aşamaya geçmesi adına, artık aktif rol üstlenmesi gerekiyor.. Meclisin atacağı adımlar, PKKnın Irak ve Suriyede silah bırakma sürecini aktifleştirmesi, toplumsal yönde inancı ve güveni artırır.. DEM ve CHPli seçmenlerin yanıtlarında bunu görüyoruz.. Hamleler birbirlerini besliyor..
***
Önümüzdeki hafta itibariyle DEM dahil tüm siyasi partilerin temsiliyet noktasında sürece dair raporlama evrelerini tamamlayıp, Meclise sunacaklar.. Yazıyı kaleme alırken, AK Partinin 60 sayfalık 10 başlıktan oluşan raporunu son şeklini aldığı haberi geldi.. Cumhurbaşkanı Erdoğanın görüşünden sonra, komisyona sunulacak. Suça karışan, karışmayan ve örgütün tamamen silahsızlanması.. Bilahare mevzu ederiz, raporun muhtevasını!
***
Ki bu raporların bilahare Meclis tarafından yazım ve tabi ki çıkarılması hedeflenecek olan yasaların bütünlüğünü de netleştirecek.. Yani söz artık kapsamlı şekilde, siyasi kulvarda olacak.? En kritik yol seyri de burada kendini hissettirecek.. Özellikle insiyatif yönünde.. İki adım çok şey ifade edecek.. İnfaz yasası ve eve dönüş..
***
GÜNÜN SÖZÜ
çıkılan yolda samimiyetsizlik vaki ise, hedef enfekte olmaya müsaittir!?..