Elhamdü lillhida Ulhiyetin zhir işrtı var. çünkü, bütün hamd Allaha mahsustur. Ulhiyeti gösterdiği gibi, tevhidi de gösteriyor.

Evet, lillhideki lm, ilm-i sarfça bir mnası ihtisas ve istihkaktır. Elhamdüdeki elif, lm bir mnası istiğrakdır. Demek bütün hamdler Allaha mahsustur. Demek tevhidi, kat ifade ediyor. Rabbilalemin lfzında hem adlete, hem nübüvvete işaret var.

çünkü, onsekiz bin lemin zerreden ve zerrelerden, sineklerden tut, t bin defa zeminden büyük seyyareler ve yıldızlara kadar gayet mükemmel bir muvazene, bir intizam, bir mükemmel terbiye, gayet mükemmel bir adlet-i kübrayı gösteriyor.

Nübüvvete işareti ise: Mdem nev-i beşerin fıtr kuvvelerine sir hayvanat gibi had konulmamış, ondan tecavüzat çıkmış. Hem insan; madd olduğu gibi, mneviyat cihetinde de bütün kinatla alkadar olmasından, hilkat-i kinattaki hikmet-i liye-i beşeriyeti, nizam ve intizam altında olan çekirdek hükmünde olan istidadatı, inkişaf ettirmekle emanet-i kübr vazifesini yapmak cihetiyle nübüvvet zarurdir ki: rabbilalemin deki alemin içindeki yüksek makamını bulabilsin ve halife-i zemn olup melikeye rüçhaniyetini gösterebilsin. Ve Mliki yevmiddin cümlesi ise, haşri tasrih ediyor. çünkü: yevmiddin yni, din günü ve ceza günü ve mneviyat günü demek. Nasıl dünya; maddiyat ve madd harektın ve amellerinin günüdür. Elbette o harektın neticelerini ve o hizmetlerinin ücretlerini ve o mneviyatın semeratlarını belki o fniyat ve ziltın bki ve daim eserlerini ve lem-i misal sinemasıyla ve fotoğrafıyla alınan umum o fniyat ve zillerin sahife-i amellerini gösterecek ve neşredecek bir gün gelecektir diye ifade ediyor.

Bismillh, Elhamdülillh cümleleri gibi Kurnda ekseri yerlerinde böyle dört unsur-u esasiye içinde görünebilir. Mesel:

İnn ataynkelkevser bir sadef gibi bu dört cevahir içindedir. Dikkat etsen görürsün. Biz sana verdik Kevseri. Yni, Zt-ı Zülcellin seni nübüvvetle ve madd-manev temin-i adletle müşerref ettiği gibi, Cennette Kevseri ihsan ediyor.

Ey sil! Pek uzun hakikati kısa kesip bu üç misali minval ve mekik yap; üstünde o münasebt ve işrtı dokumaya başla. Biz de şimdi Bismillhdan başlıyoruz. İzahı, tafsli Risale-i Nur ve Birinci Söz ve Besmele Lemasına ve sir Risale-i Nurdaki Bismillhın hakikatlerine dair hüccetlerine havale edip, yalnız nazm itibariyle küçük bir ma ederiz. Şöyle ki:

Bismillh güneş gibidir. Başkalarını tenvir ettiği gibi, kendini de gösteriyor. Her nefes ve her dakika ruhlar ona hava ve su gibi muhtaç olduğundan onun hakikatini herkesin ruhu hisseder. Kalb ve hayal bilmese de ehemmiyeti yok. Onun için beyan ve triften müstağnidir.

Devam edecek