3. Yargı Paketi TBMM Adalet Komisyonu'nda

Rekabet Kurumu, Şeker Kurumu, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu ile Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurulu'nun kararlarına karşı açılacak davalar, Danıştay yerine yetkili idare mahkemesinde açılacak.

TBMM Adalet Komisyonu, ''3. Yargı Paketi'' olarak adlandırılan tasarının idari yargı ile ilgili 32 maddesini kabul etti.

Kabul edilen maddelerine göre, İçişleri Bakanlığı'nca oturmaya mecbur kılındıkları yerlerden kaçan yabancılara, 1 aydan 2 yıla kadar hapis cezası yerine, mülki amirce 500 liradan 3 bin liraya kadar idari para cezası verilecek.

Tasarıda, yabancı devletler aleyhine girişilecek ilamsız takiplerin yargı denetimine tabi olmaksızın, icra müdürlüğü işlemiyle başlatılmasının sakıncalarının önüne geçilmesi amacıyla değişiklik yapıldı. Buna göre, yabancı devlet aleyhine ilamsız takip yoluna başvurulamayacak.

Sınır dışı edildikleri veya Türkiye'yi terk etmeleri istenildiği halde, müsaadesiz gelmeye yeltenen yabancılar, 1 yıla kadar hapis cezası yerine, mülki amir tarafından 2 bin liradan 5 bin liraya kadar idari para cezası ile cezalandırılacak ve sınırdışı edilecek.

Kültür ve Turizm Bakanlığı'ndan belge almadan seyahat acentalığı yapanlara verilen 3 aydan 6 aya kadar hapis ve 1000 güne kadar adli para cezası, mülki amir tarafından 2 bin liradan 5 bin liraya kadar idari para cezası olarak uygulanacak.

Bakanlıktan belge almadan rehberlik yapanlara da 500 liradan 2 bin liraya kadar idari para cezası verilecek.

Tasarıyla, idari görevlerden Danıştay üyeliğine seçileceklerin devlet hizmetlerindeki 20 yıl çalışma şartı 15 yıla indiriliyor.

Tasarıda önergeyle yapılan değişikliğe göre, TBMM Genel Sekreteri ile düzenleyici ve denetleyici kurumların başkanları da Danıştay üyesi olabilecek.

Tasarının mevcut halinde, bakanlıkların başhukuk ile birinci hukuk müşavirleri Danıştay üyesi seçilebilirken, önergeyle yapılan değişiklikle, kamu kurum ve kuruluşlarının başhukuk müşavirleri, birinci hukuk müşavirleri, hukuk hizmetleri başkanı ve hukuk işleri müdürü Danıştay üyesi olabilecek. Önergeyle, Maliye Bakanlığı'nın hukuk müşavirleri, müşavir avukatları ile muhakemat müdürü Danıştay üyesi seçilecek kişiler arasından çıkarıldı.

Danıştay'ın bakacağı davalar

Danıştay, ilk derece mahkemesi olarak, Bakanlıklar ile kamu kuruluşları veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarınca çıkarılan ve ülke çapında uygulanacak düzenleyici işlemlere karşı açılacak iptal ve tam yargı davaları ile tahkim yolu öngörülmeyen kamu hizmetleriyle ilgili imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan idari davaları karara bağlayacak.

Başsavcı, ilk derece mahkemesi sıfatıyla Danıştay'da görülen dava dosyalarını, esas hakkındaki düşüncelerini bildirmek üzere uygun göreceği görev ayırımına göre savcılara havale edecek.

Savcılar, ilk derece mahkemesi sıfatıyla Danıştay'da görülen dava dosyalarından kendilerine havale olunanları başsavcı adına inceleyecek ve esas hakkındaki düşüncelerini, bir ay içinde gerekçeli ve yazılı olarak verecek. Bu süreler geçirilirse durumu sebepleriyle birlikte başsavcıya bildirecekler. Danıştay Başkanı'nın ve Başsavcı'nın vereceği diğer görevleri yerine getirecek; çalışma düzeninin korunması ve iş veriminin artırılması için Başsavcı'nın alacağı tedbirlere uyarlayacak.

Tasarıyla, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nda bulunan 6 bin dosyanın karara bağlanabilmesi için, geçici süreyle Kurulun yapısı ve çalışma usulu değiştiriliyor. Geçici süre sonunda birikmiş dosyaların 2-3 yıl içinde karara bağlanması hedefleniyor. Böylece, Danıştay'ın ilk derece sıfatıyla baktığı davaların azaltılmasına paralel olarak, kurula yeni dosya gelişi azalacak ve süre sonunda kurul eski yapısına dönecek.

İdare ve vergi mahkemelerinde tek hakim tarafından görülecek davalarda bin TL olarak belirlenen parasal sınır, 25 bin TL'ye çıkarılıyor.

Kimlik numarası da olacak

Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının Danıştay, idare mahkemesi ve vergi mahkemesinde açtıkları idari davalardaki dilekçelerine, kimlik numarası da eklenecek.

Tasarıda, verilen önergenin kabul edilmesiyle yapılan değişikliğe göre, Anayasa Mahkemesi'ne iptali istemiyle başvuru yapılan kanunun yürütmesinin durdurulması kararı verilemeyecek.

Buna göre, Danıştay veya idari mahkemeler, idari işlemin uygulanması halinde telafisi güç veya imkansız zararların doğması ve idari işlemin açıkça hukuka aykırı olması şartlarının birlikte gerçekleşmesi durumunda, davalı idarenin savunması alındıktan veya savunma süresi geçtikten sonra gerekçe göstererek yürütmenin durdurulmasına karar verebilecek. Yürütmenin durdurulması kararlarında, idari işlemin hangi gerekçelerle hukuka açıkça aykırı olduğu ve işlemin uygulanması halinde doğacak telafisi güç veya imkansız zararların neler olduğu belirtilecek. Sadece ilgili kanun hükmünün iptali istemiyle Anayasa Mahkemesi'ne başvurulduğu gerekçesiyle yürütmenin durdurulması kararı verilemeyecek.

Dava dilekçesi ve eklerinden yürütmenin durdurulması isteminin yerinde olmadığı anlaşılırsa, davalı idarenin savunması alınmaksızın istem reddedilebilecek. Aynı sebeplere dayanılarak ikinci kez yürütmenin durdurulması isteminde bulunulamayacak.

Tasarıda yapılan başka bir değişikliğe göre, hakim ve savcıların kendileriyle ilgili açacakları davalar, yargılamayı yapacak olan mahkemenin etkilenmemesi amacıyla, en yakın bölge idare mahkemesinin bulunduğu yerdeki idare mahkemesinde görülecek.

İdare ve vergi mahkemelerinin, ilk ve orta öğretim öğrencilerinin sınıf geçmelerine ve not tespitine ilişkin işlemlerinin yanısıra; kayıt, nakil, ilişik kesme ve disiplin cezalarına ilişkin işlemlerle yükseköğretim öğrencilerinin sınıf geçme ve notlarının tespitine ilişkin işlemlere de bölge idare mahkemesinde itiraz edilebilecek.

İdare ve vergi mahkemelerinin; valilik, kaymakamlık ve yerel yönetimler ile bakanlıkların ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarının taşra teşkilatındaki yetkili organları tarafından kamu görevlileri hakkında tesis edilen geçici görevlendirme, ikinci görev, vekaleten atama, görev ve unvan değişikliği içermeyen il içi naklen atama, görevden uzaklaştırma, yolluk, lojman ve izinler ile bunlara bağlı parasal haklara ilişkin idari işlemlere, kamu görevlilerine uyarma ve kınama cezası verilmesine ilişkin işlemlere, asker ailelerine yardım ile ilgili işlemlere de itiraz edilebilecek.

Mahkeme başkanı veya hakim tarafından havale edilecek

Dilekçeler, bölge idare, idare ve vergi mahkemelerinde evrak büroları oluşturuluncaya kadar mahkeme başkanı veya hakim tarafından havale edilmeye devam olunacak.

Uyuşmazlıklarla ilgili olarak ilk derece mahkemelerince verilen nihai kararlardan, bu düzenlemeden önce verilen kararlar ile Danıştay'ın bozma kararı üzerine kararı bozulan mahkemece verilen kararlar Danıştay'da temyiz edilebilecek.

Rekabet Kurumu ve Şeker Kurumu'nun nihai kararlarına karşı Danıştay yerine idare mahkemesinde dava açılabilecek. Kurul kararlarına karşı açılan her türlü dava, öncelikli işlerden sayılacak. İdari para cezaları dahil, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK), Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (BDDK) tarafından alınan bütün kararlara karşı açılan iptal davaları da Danıştay yerine yetkili idare idare mahkemesinde açılabilecek.

Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumunun sektörle ilgili işlemlerine karşı açılacak davalar ile Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurulu'nun düzenleyici ve denetleyici nitelikteki kararlarına karşı açılacak davalar Danıştay yerine yetkili idare mahkemesinde açılabilecek.

İş yoğunluğu ve coğrafi durum dikkate alınarak kadastro mahkemesinin kaldırılmasına ve başka bir kadastro mahkemesinin yargı çevresine dahil edilmesine, Adalet Bakanlığı'nın teklifi üzerine HSYK tarafından karar verilebilecek.

Adalet Bakanlığı Müsteşarı Birol Erdem, idari yargıda bin 206 hakim bulunduğunu, bunların 705'inin hukuk, 501'inin ise diğer fakülte mezunu olduğunu söyledi.

Toplam 106 maddelik tasarının 71. maddesine gelen komisyon, görüşmelerine 30 Mayıs Çarşamba günü devam edecek.

AA

Kaynak: Diyarbakır Söz