BÜYÜK YÜKLER TAIYORLAR
TÜKin geçen yl Gelir ve Yaam Koullar Aratrmas Bölgesel Sonuçlar 2019 raporunda Yoksul Kentler arasnda yer alan Diyarbakr, veri olmasa da çaltrlan çocuk saysnn en fazla olduu kentlerden biri. Kentin Balar, Kayapnar, Yeniehir ve Sur ilçelerinde haftann belirli günlerinde kurulan semt pazarlarnda yalar 7 ila 16 olan birçok çocuk çaltrlyor. çocuklar, pazar alverilerini yapan yurttalarn poetlerini el arabalaryla tayor. Pazarlardaki saylar her gün artan çocuklar, gün içinde kimi zaman 3, kimi zaman 4 sefer yaparak günde yaklak 20 ila 30 TL kazanyor.
DYARBAKIR Türkiye statistik Kurumunun (TÜK), çocuk gücü Aratrmas 2019 verilerine göre, ülke genelinde 5-17 ya grubundaki çocuk says 16 milyon 457 bin ifade edilirken, bu çocuklardan 720 bini çaltrlyor. Bu ya grubundaki çocuklar, kurumsal olmayan nüfusun yüzde 20,3ünü olutururken, 5-17 ya grubunda çaltrlan çocuklarn ayn ya grubundaki çocuklar içinde payn gösteren istihdam oran ise yüzde 4,4 olarak belirlendi.
çALIMA NEDENLER
Verilere göre, 5-14 ya grubundaki çaltrlan çocuklarn yüzde 72si, 15-17 ya grubunda olanlarn yüzde 64,1i ayn zamanda eitime devam etti. çocuklarn çaltrlma nedenleri yüzde 35,9 ile Hanehalknn ekonomik faaliyetine yardmc olmak, yüzde 34,4 ile i örenmek, meslek sahibi olmak, yüzde 23,2 ile hane halk gelirine katkda bulunmak olarak ifade ediliyor. Söz konusu çocuklarn yüzde 30,8i tarm, yüzde 23,7si sanayi, yüzde 45,5i ise hizmet sektöründe çaltrlyor.
BÜYÜK YÜKLER TAIYORLAR
TÜKin geçen yl Gelir ve Yaam Koullar Aratrmas Bölgesel Sonuçlar 2019 raporunda Yoksul Kentler arasnda yer alan Diyarbakr, veri olmasa da çaltrlan çocuk saysnn en fazla olduu kentlerden biri. Kentin Balar, Kayapnar, Yeniehir ve Sur ilçelerinde haftann belirli günlerinde kurulan semt pazarlarnda yalar 7 ila 16 olan birçok çocuk çaltrlyor. çocuklar, pazar alverilerini yapan yurttalarn poetlerini el arabalaryla tayor. Pazarlardaki saylar her gün artan çocuklar, gün içinde kimi zaman 3, kimi zaman 4 sefer yaparak günde yaklak 20 ila 30 TL kazanyor.
ALELER GÖZ YUMUYOR
çocuklardan kimileri okul sonras el arabalaryla pazar yolunu tutarken, kimileri ise ekonomik gelirlerinin olmamasndan kaynakl okula gidemiyor. çocuklarn bu i yöntemine aileleri, ekonomik gelir saladklar gerekçesiyle göz yumuyor.
çALIMAK ZORUNDAYIM
Pazarda yaklak 2 yldr yük tayan, hem kendi hem de ailesinin ihtiyaçlarn karlayan 11 yandaki B.K., ekonomik durumlarnn iyi olmamasndan dolay her gün baka bir pazarda çaltn ifade etti. B.K, Yük tayarak para kazanyoruz. Bazen apartmann en üst katna kadar yükleri tayoruz. Ortalama 20-30 lira kazanyoruz dedi. Neden bu ie yapyorsun? sorusunu ise B.K Para kazanmak zorundaym diyor.
YAPACAK BREY YOK
M.B. (13) ise ekmek paras kazanmak, ev ihtiyaçlarna katk sunmak amacyla 1 buçuk yldr pazara geldiini dile getirdi. Ailesinde sadece kendisi ve babasnn çaltn anlatan M.B., Toplam 5 kardeiz. Babam çalyor. Yorucu ama yapacak bir ey yok. Kazandmz para deiiyor. imiz ar oluyor ancak yapacak bir ey yok. Tadm yük uzaksa fiyat ben belirliyorum. Yaknsa ne kadar verirlerse. Okula gidiyorum. Eve destek amacyla çalyorum diye belirtti.
Lise 1e balayan M.K. adl çocuk da 7 karde olduklarn ve 3 yldr pazarlarda çaltn dile getirdi. M.K., çalma amacyla geliyorum. Ben ve babam çalyoruz. Günde 20 ila 30 TL arasnda kazanyorum. Haftada sadece iki gün pazara gitmiyorum dedi.
F.Y. ise, ailesinde kimsenin çalmadn, bu yüzden 5 yldr pazarda çaltn ifade etti.
SADECE KAIT ÜZERNDE ÖNLENYOR
Konuya ilikin konuan Diyarbakr Barosu çocuk Haklar Merkezi üyesi Ömer Sansarkan, çocuk içiliinin artndaki en büyük nedenlerini, nüfus art, göç, isizlik ve ekonomi olarak ortaya koydu. Türkiyenin, Birlemi Milletler (BM) tarafndan çocuk içiliine dikkati çekmek ve önüne geçmek için taraf olduu sözlemelere imza attn, fakat yasal düzenlemeler ve denetimde yetersiz olduunu aktaran Sansarkan, Türkiye bu sözlemelerdeki maddelere sadece imza atm ama çocuk içiliinin önüne geçmek için hiçbir ekilde denetim yok. Hatrlarsanz 12 Haziran Dünya çocuk çilii ile Mücadele Günü kabul edildikten sonra Türkiyede bütün valiliklerde toplantlar düzenlendi. Toplantlarda ise bu durumun önüne geçmek için sokaklara inip bir çalma yaplmyordu, sadece kat üzerinde deerlendirmeler yaplyordu. çocuk içiliine ilikin Adalet Bakanl ve Milli Eitim Bakanl tarafndan fotoraflar sosyal medyada normal bir eymi gibi paylamalar çocuk içiliini normalletiriyor. Bu durumda birçok iveren tarafndan ucuz igücüne sevk ediyor. Dolaysyla çalan çocuk says artyor ifadelerini kulland.
HBAR HATTI
Yerinde denetimler yaplmas takdirde çocuk içiliinin önüne geçilebileceinin altn çizen Sansarka, bir dönem çalan çocuklar caydrmak için telefon ihbar hatt kurulduunu, bu hattn Diyarbakrda da hayata geçirildiini söyledi. Sansarka, Bu çalma sadece telefon hatt üzerinde kald. Herhangi bir çalma yaplmad. Zaten o dönemler valilik bu çalmay sanki yapp sonuç almlar gibi açklyordu. Bizler o çocuklar her zaman sokaklarda görüyorduk. O görüntü her zaman vard dedi.