Elazn Frat Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendislii Öretim Üyesi Prof. Dr. Aksoy, Dou Anadolu fay hattnn suskunluk döneminden aktif döneme geçtiini söyledi. Türkiyenin deprem kua üzerinde yer aldna dikkat çeken Prof. Dr. Aksoy, fay hatlarnn ne zaman deprem üreteceinin bilinemediini söyledi. Bingölün Yedisu ilçesindeki bölümünün ve Elazda 24 Ocakta meydana gelen depremin her iki tarafnda kalan bölümlerin riskli hale geldiini anlatan Aksoy, faylarn yerinin ve deprem üretme potansiyellerinin olduunu, bunlara göre yaplama ve yerleme alanlarnn yaplmas gerektiini aktard.
UZUN ZAMANDIR DEPREM MEYDANA GELMED VE RSK ARTTI
Prof. Dr. Aksoy, Türkiye deprem kua üzerinde yer ald için belli aralklarla deprem meydana geldiini belirterek, unlar söyledi:
Kuzey Anadolu, Dou Anadolu ve Egedeki faylar var. Örnein burada Kuzey Anadolu fay hatt ve Dou Anadolu fay hatt Bingölün Karlova ilçesinde birleiyor. Peki bu faylar ne zaman deprem üretiyor? Yakn zamanda veya u aralkta deprem meydana gelebilecek, diyebilmemiz için örnein Dou Anadolu fay hatt zonu üzerinde konualm. Karlovadan balyor, Karataa kadar alrsak 700 kilometre. Dolaysyla pek çok parçadan ibaret. Parçalardan olutuu için her bir parçann deprem tekrarlanma araln bilmemiz lazm. Bu nedir? Ne kadar zamanda deprem meydana getirecek enerjinin birikecei anlamna geliyor. Bildiimiz bilgiler çok kaba bilgilere dayanyor. çünkü bu faylar üzerinde paleosismoloji dediimiz eski depremlerin tekrarlanma aralklar, büyüklükleri, nerede meydana geldii gibi konularn ayrntl bilgisi yok. Ama tarihsel dönemlerde yazl kaynaklardan edinilen bilgilere göre Dou Anadolu fay hatt zerinde birkaç yüzyl aralklarla deprem meydana geldiini biliyoruz. Bu fay hatt üzerinde meydana gelen son büyük deprem 1905 Malatya depremi olarak geçiyor. Ondan sonra orta büyüklükteki depremler var. 2003 ylndan itibaren Bingöl depremi, arkasndan 2005 Doanyol-Elaz çevresinde meydana gelen depremler ve en son 24 Ocak 2020 ylnda meydana gelen 6,8 büyüklüünde bir deprem var ki bu da orta büyüklükteki depremlerin üst snrnda yakn bir deprem. Dolaysyla Dou Anadolu fay hattnn deprem düzeninde bir deiiklik olduunu söyleyebiliriz. Suskunluk döneminden aktif döneme geçtii söylenebilir ama ne kadar aralklarla yeni depremlerin meydana gelebileceini bilemiyoruz. 2020nin Haziran aynda Bingöl-Karlova çevresinde youn bir deprem oldu. çünkü fay hatlar bu bölgede birleiyor. Erzincan ile Karlova arasnda Yedisu segmenti ad verilen bölümde uzun zamandr deprem meydana gelmemi. Buradan elde edilen veriler bu fayn u aralkla deprem üretebildiini söyledii için bu zaman aldnda sismik boluk var deniyor. Yani uzun zamandr deprem meydana gelmedi ve risk artt. Dolaysyla Yedisu bölümünün ve Elazda 24 Ocakta meydana gelen depremin her iki tarafnda kalan bölümlerin riskli hale geldiini söyleyebiliriz.
YAPILAMA FAYLARA GÖRE YAPILMALI
Prof. Dr. Aksoy, faylarn yerine, deprem üretme potansiyellerine göre yaplama ve yerleme alanlar yaplmas gerektiini dile getirerek, Eer öyle yaparsak rahat edeceiz. Aksi takdirde cevab net olmayan, ne zaman depremler meydana gelecek, diye bu sorunun cevabn aramakla bouna zaman harcam olacaz. Deprem gerçei belli, faylarmzn yeri belli. Yer seçimlerini ve yaplamalarmz bunlara uygun olarak yapmamz gerekiyor diye konutu.