Diyarbakr Salk Platformu, koronavirüse ilikin güncel verileri Diyarbakr Tabip Odasnda düzenledii basn toplantsyla paylat. Salk örgütlerinin temsilcilerinin katld basn toplantsnda konuan Diyarbakr Tabip Odas Bakan Elif Turan, salgnn ilk dalgasnn bastrlamadn belirterek, lk dalga beklenenin ötesinde daha dalgal bir seyir izlemektedir. Bulacl yüksek olan, etkili bir as ve bilinen bir tedavisi olmayan salgn etkeni virüsün, toplumsal düzeyde bulacla devam etmektedir diye konutu.
VAKA ARTII
Bölgede yaanan vaka artna dikkat çeken Turan, Salk Bakanl tarafndan paylalan aylk, haftalk ve günlük raporlar ile Twitter paylamlarnn Bölge illerinde durumun ne kadar kötü olduunu gösterdiini söyledi. Resmi istatistiklerde Haziran ay ortalarndan sonra en çok vaka artnn Bölge illerinde olduunu belirten Turan, Hza çevrilmi istatistiklerde Güneydou Anadolu bölgesi zirveye oturmutur. 20-27 Temmuz itibaryla yeni vaka insidans (görülme skl) Güneydou Anadolu bölgesinde yüz binde 16,6 olup Türkiye ortalamasnn (yüz binde 8.0) iki katndan fazladr. Son günlerde paylalan yeni vakalarn üçte biri Bölge illerine ait olduu da izlenmektedir. Bölgede yeni vaka saylar, hastaneye yat yaplan hasta saylar ve youn bakmda yatan hasta saylar artamaya devam etmektedir. 9 Haziran da en az seviye inen vaka says ilimizde ve bölgemizde logaritmik olarak artmaya devam ediyor diye konutu.
TEST SAYILARINDA YÜZDE 22LK AZALMA
Türkiye genelinde salgn ile yaratlan baar algsnn gerçeklii yanstmad bilgisini paylaan Turan, vaka saylarndaki azalmann test saysndaki azalmann bir yansmas olduunu söyledi. Son günlerde test saylarnda yüzde 22lik bir azalmann olduunu kaydeden Turan, bunun sonucunda vaka saysnda yüzde 23lük bir azalmann yaandn söyledi. Yetkililer tarafndan gerekli önlemlerin alnmadn hatrlatan Turan, Youn Bakm Ünitelerinde (YBÜ) takip edilen hasta saysnda ve Covid-19 hastal sonucunda kaybettiimiz hasta saysnda büyük bir art ile kar karyayz. Sürecin effaf yürütülmemesi sonucunda il düzeyinde hasta saylarna ilikin rakamlar verilmese de salk bakanlnn sosyal medya üzerinden yapt kstl açklamalarda da yansmas görüldüü üzere ilimizde en fazla vaka saysnn görüldüü, YBÜ yatan hasta saysnn en fazla artt iller arasndadr. Bölgemizdeki dier illerde durum farkl deildir. Nitekim 2 gün önce basna yansd kadaryla ilimizde bulunan bir hasta (eref Yldz) çevre illerde dahi YBÜde yer bulanamad için Covid-19 nedeniyle yaamn yitirmitedir. Bu tabloyu son birkaç günün basnda çkan haberlerin desteklediini de görüyoruz. Üç gün önce sadece Silvan ilçemizin bir mahallesinde Covid-19 nedeniyle hayatn kaybedenlerin saysnn 10u geçtii belirtilmitir.
HASTANELERDE 600 HASTA YATIYOR
Kent hastanelerinde halen 600 üzerinde hastann yattn, bunlardan 100e yaknn Youn Bakm Ünitesinde olduunu kaydeden Turan, Ulaabildiimiz kadaryla limizde son 1 hafta içerisinde her gün ortalama 300ün üzerinde PCR testi pozitif hasta saptanmaktadr. Bu rakam salk bakanlnn açklad verilere göre, Türkiye genelinde pozitif olduu ifade edilen tüm hasatlarnn 1/3ünü oluturmaktadr. limizde salgndan kaynakl vaka says son günlerde olaanüstü art göstermitir. Yaklaan bayram ziyaretleri, yaratlan baar algsnn yol açt ar normalleme, okullarn açlacak olmas, influenza sezonunun balayacak olmas, salk çalanlarnn yorgunluu gibi faktörlerin hasta saysn daha da arttracan öngörmekteyiz. Dünyada Aktif hastalarda YBÜ yatan hasta says %1,5, Türkiyede ortalama %10 iken ilimizde bu say %15 in üzerindedir. Vaka saysndaki artn bu hzla devam etmesi durumunda istenmeyen sonuçlara yol açabilecek, u anda tam kapasite çalan, Kamudaki YBÜ de yer bulunmayan ilin salk alt yapsnn daha fazla zorlanmasna neden olacak ve daha fazla kiinin yaamn yitirmesine yol açacaktr ifadelerini kulland. llerindeki vaka artlaryla birlikte enfekte salk çalan saysnda da hzl bir artn olduunu kaydeden Turan, Tespit edebildiimiz kadar en az 296n üzerinde salk çalannn Covid testi pozitif olarak raporlanmtr. Hastaln özellikle bölgede ve ilimizdeki yaylma hzna bakldnda önümüzdeki haftalarn çok kritik öneme sahip olduunu öngörmekteyiz. Hasta saysnn hzla artabileceini, salk sisteminin tayamayaca çok sayda bavurularn olabileceini ve salk çalanlarnn ciddi risk altnda olduunu ön görmekteyiz dedi.
ALINMASI GEREKEN TEDBRLER
Dr. Turan, alnmas gereken tedbirleri 21 madde olarak sralad:
* Dünya salk örgütünün önerdii ve salgn kontrol altna alabilen ülke örneklerinde de görüldüü üzere Temasllarn da taramasn içerecek ekilde, ivedilikle günlük yaplan Test saylar artrlmaldr. Maske-Fiziksel mesafe-Hijyen ile önlem alnmas önemlidir ancak yeterli deildir. Yakalanan vakalarn tüm temasllarna mutlaka test yaplmas gerekmektedir, aksi halde yaanan hasta artn önüne geçilmesi mümkün olamayacaktr.
* Testi pozitif saptanan kiilerin mutlak izolasyonlar salayacak denetim mekanizmalar kurulmal, bu kii ve ailelerinin yaamlar idame ettirebilmeleri için gerekli sosyal ve ekonomik destek salanmaldr.
* Kentin test olanaklarnn uygunsuz kullanmnn önüne geçilmeli, testler temasllar da içerecek ekilde yaygn olarak bilimsel ölçütlere uygun yaplmaldr.
* Test pozitif saptanp eve gönderilen hastalarn takibi özenli bir biçimde yaplmal, gerekli destek tedavilerin verildiinden emin olunmaldr. Salgn nedeniyle çalamayacak, salgnn özel olarak madur ettii bütün yurttalar gözeten bir sosyal devlet anlayn benimsemesinin tarihsel bir zorunluluk olduu unutulmamaldr. COVID-19 Pandemisi ile mücadele, evde kalmak zorunda olan, asgari yaam ihtiyaçlar için maddi olarak desteklenmesi gereken yurttamzn bu ihtiyaçlarnn karlanmasn da içermelidir.
* Hastane dnda birbirine yakn çalmak zorunda olan OSB gibi emekçilerin çalt alanlarda tarama üniteleri kurulmaldr.
BLGLENDRME TOPLANTILARI
* Tüm vatandalara yeterli düzeyde maske ücretsiz olarak datlmaldr. Maskenin uygun biçimde kullanm da dahil olmak üzere Pandemiyi kontrol altna almak için halka yönelik gerekli bilgilendirme çalmalar yaplmaldr. Yazl ve görsel medyann kullanm, mahalleler düzeyinde emek meslek örgütlerinin de katlm ile bilgilendirme toplantlar yaplmaldr.
* Halk sal yöneticilerinin liyakata göre deil itaate göre görevlendirilmesi ilimizdeki salgn ile mücadeledeki baarszlkta bir dier etkendir. limizde oluturulan l Pandemi Kuruluna ilimizdeki salk meslek örgütlerinin katlm ivedilikle salanmaldr. Süreç tümüyle effaf ve koordinasyon içerisinde yürütülmeli, il düzeyinde var olan koordinasyon masasna Salk platformunun temsilcileri de alnmaldr.
* Tüm hastalklarda olduu gibi COVID-19 enfeksiyonu ile mücadelenin en iyi ve aklc yolu hastaln ortaya çkmasna engel olmaktr. Hastal engellenmenin en iyi yolu kiisel hijyen kurallarna uyulmas, az ve burnu kapatacak ekilde maske kullanm, fiziksel mesafe kuralna uyulmas ve kapal mekanlarda bir araya geliin engellenmesidir. Tüm uyarlara ramen ilimizde de bunun öneminin yeterince anlalamad, günlük yaam içerisinde bu kurallara dikkat edilmedii gözlemlenmektedir. Bu kurallarn pandemiyi önlemedeki rolünü BR KEZ DAHA ÖNEMLE HATIRLATIYORUZ. Ancak salgn ile mücadelede sadece bireysel önlemlerin yeterli olmadn da tekrar vurgulamak istiyoruz.
* Salgnn erken döneminde anlalabilir nedenlerle, verili bilgilerle oluturulan ilaç yaklam (Plaquenil kullanm gibi) gelinen aamada güncellenmelidir. laçlarn hastane içi ve hastane d kullanmna ilikin uygulamalar bilim insanlarnn önerileri dorultusunda güncellenmelidir. Geçen süreç içerisinde hastalara uygulanan ilaçlarn etkileri ile ilgili sonuçlar bilim dünyas ve kamuoyu ile paylalmaldr.
* Bata COVID üpheli veya pozitif hastalarla temas edenler olmak üzere ildeki tüm salk çalanlarnn hzl bir ekilde taramadan geçirilmeli, test yaplmadan baka servis ve birimlerde görevlendirilmemelidir.
* Hastalkla en ön safta mücadele eden Salkçlar en büyük risk grubunu oluturmaktadr. Bu süreçte hastaln bula riski nedeniyle eve gitmek istemeyenlere otel, yurt ve misafirhanelerde kalabilme olanaklar salanmaldr.
* Salk çalan says ivedilikle arttrlmal ve çalma yaam, vardiyal olarak yeniden planlanmaldr.
* Bu süreçte hasta kiilerle karlamamza ve hastaln yaylmasna neden olacak açk yada kapal mekanlarda sosyal ve kültürel faaliyetlerin (ev ziyaretleri, düün, nikh, nian, mevlit, piknik vb.) kstlanmas-ertelenmesi, Toplumsal hareketlilik azaltlmas kamu otoritesince salanmaldr.
* Epidemiyolojik verilere uygun filyasyon çalmalar yaplmaldr.
* Toplu tama araçlar, al-veri merkezleri gibi yerler de Fiziksel mesafe kurallarna (En az 2 metre uzaklk) uygun düzenlenmelidir.
LETM DESTE
* Toplumsal kültürümüzün en önemlilerinden olan bayramlamay bu bayramda da yaplmamal, teknolojik iletiim kanallarn (telefon, SMS, WhatsApp) kullanarak bayramlama salanmas için yurttalara iletiim destei salanmaldr.
* Kurban kesme ve datmnda hijyen kurallarna uygun, toplu bir araya geliler önlenerek yaplmaldr.
* limizde yürütülen salk hizmetlerinin yetersizlii, salk emek gücündeki yetersizlikler, istikrarszlk, ayrmclk gibi sorunlar ile birlikte salgnla da mücadele edilmeye çallmaktadr. Salgn kontrolünde önemli bir yere sahip olan birinci basamak salk hizmetlerinin yapboz tahtasna dönütürülerek ilevsizletirilmesi salgn ile mücadeledeki baarszln dier bir nedenidir. Salgn yönetiminde en kritik rolü üstlenen birinci basamak salk hizmetlerine öncelik verilmeli ve mevcut yükü tamakta zorlanan birinci basamak salk kurumlarnda bata nitelikli kiisel koruyucu malzeme olmak üzere, yaanan skntlar giderilmelidir.
* Her yl Eylül ile balayan nfluenza (grip) mevsiminde bu yl farkl olarak COVID-19 pandemisi ile influenza ayn zaman diliminde bir arada yaanacaktr. nfluenza as çok yaygn yaplmal ve kamusal bir sorumlulukla ücretsiz temini üstlenilmelidir. Yeterli a stoku erken olarak salanp, bata salk çalanlarna olmak üzere ann mümkün olan en erken dönemde yaplmas salanmaldr.
TOPLUMUN KATILIMI
* zolasyon süreci ve bitimi konusunda farkl uygulamalar ile karlalmaktadr. Bu uygulamalara dayanak oluturan salk bakanl algoritmasnn güncellenmesi ve sadelemesi salanarak mümkün olduunca standart bir yaklam düzenlenmelidir. PCR testi pozitif saptanp iyileen yurttalarn ie dönüler için bilimsel, epidemiyolojik karl olmayan taleplerin önlenmesi için ilgili kurumlarn kamu otoritesi tarafndan bilgilendirilme salanmaldr.
* Salgn ile mücadele alglarla, ekonomik kayglarla, ktidarlarnn bekas için ötekiletirici ve ayrmc politikalarla, sermayenin çkarna göre deil bilimsel verilere uygun toplum katlm salanarak yaplmaldr.