Hurri-Mitanniler, Urartular, Asurlular, Medler, Persler, Büyük Tigran Krall, Romallar, Sasaniler, Bizansllar, Emeviler, Abbasiler, Safeviler Eyyubiler Mervaniler, Selçuklular, Osmanl ve Artuklularn da aralarnda yer ald birçok medeniyete ev sahiplii yapan merkez Sur ilçesindeki Amida Höyükte Kültür ve Turizm Bakanlnca, Dicle Üniversitesi Eitim Fakültesi Öretim Üyesi Prof. Dr. rfan Yldz bakanlnda yürütülen kaz çalmalarnn bu dönemki bölümü tamamland.
Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgn nedeniyle zor artlar altnda gerçekletirilen kazlarn tamamlanmasyla MÖ 6100 ylndan balayan çeitli dönemlere ait birçok tanr kültür varl ortaya çkarld.
Eserler, Diyarbakrn yerleik tarihinin belirlenmesine k tutuyor.
Kaz Heyeti Bakan Prof. Dr. rfan Yldz, 2018den bu yana yürütülen kaz çalmasnn bu dönem 1 Temmuz 2020de baladn, salgn nedeniyle zorlu geçtiini ancak çok güzel verilerin ortaya çktn söyledi.
Kazlarda 1800 yllk olduu deerlendirilen su kanallar ve kalorifer sistemi ile yaklak 1700 yllk mezar odalarnn gün yüzüne çkarldn ifade eden Yldz, bunlar dnda tanr kültür varlklarnn da bulunduunu belirtti.
Artuklu Saraynn Artuklu hükümdar Nasrüddin Mahmud tarafndan 1200-1220 yllarnda ina edildiini söyleyen Yldz, Nasrüddin Mahmudun Diyarbakrda birçok eser ina ettiini dile getirdi.
Hem geçen yl hem de bu ylki kaz çalmalarnda üzerinde Nasrüddin Mahmudun armas olan çift bal kartaln yer ald sikkeler bulunduuna dikkati çeken Yldz, öyle konutu:
Geçen yl Nasrüddin Mahmudun Diyarbakrda bastrd bir sikke örneini bulmutuk. Bu yl ise 3 sikke daha çkardk. Bu sikkelerin Amidde bastrlmas, Artuklularn Amide verdii önemi gösteriyor. Sikkelerden Hasankeyf ve Amid Artuklularnn Eyyübilere bal olduunu da anlyoruz çünkü Eyyübi hükümdar Melik Adil Ebubekirin ismi de ayn sikkelerde geçiyor. Onun dnda bu yl slami döneme ait birçok sikke de bulundu. Kazda çkarlan Akkoyunlu ve Eyyübi dönemine ait sikkeler de dikkat çekici.
Bu yl biri Osmanl, dieri Cumhuriyet dönemine ait iki mühür bulundu. Ahmed ve Muhammed ismindeki kiilere ait bu mühürlerden biri 1920, dieri 1927 ylna ait.
KAZILAR, DYARBAKIRIN TURZM DEERNE DEER KATACAKTIR
Bu dönem buluntular arasnda sikkeler ve mühürlerin dnda hem ta hem de seramiklerin olduunu bildiren Yldz, her çaa ait seramiklerin bulunduuna iaret etti.
Yldz, konumasn öyle sürdürdü:
Kazda MÖ 6100 ylndan balayp günümüze kadar seramik buluntusu devam ediyor. Bu dönem Geç Neolitik döneminden balayp Erken Kalkolitik, Tunç ça, Demir ça ve daha sonraki Bizans, Roma ve slami döneme ait seramikler bulundu. Artuklu dönemine ait iki figürlü parça çkarld. Artuklu figürlü seramikleri ilk kez bu sezondaki kazda ortaya çkarld. Bunlar dikkat çekici seramiklerdi. Sarayn duvarlarnn süslendii çini parçalar ve ta süsleme buluntularna da rastladk. Ayn zamanda Osmanl dönemlerine ait lüle parçalar da görülmeye devam ediyor. Burada yaplan kazlar Diyarbakrn turizm deerine deer katacaktr.
Amida Höyükün Diyarbakrn kalbi konumunda olduunu dile getiren Yldz, höyüün kentin turizmi açsndan önemli bir yere sahip bulunduunu vurgulad.
AMDA HÖYÜKTE HER DÖNEM KESNTSZ OLARAK YAAM DEVAM ETMTR
çkan buluntular, Diyarbakr merkezdeki yerleik tarihi deitirmeye devam edecek. diyen Yldz, unlar kaydetti:
Kazlarda ortaya çkan sikkeler ve seramikler, Amida Höyükte yaanan dönemleri tarihlendirmemiz açsndan önem arz ediyor, Diyarbakrn tarihine k tutuyor. Buluntulardan anlyoruz ki Amida Höyükte her dönem kesintisiz yaam devam etmitir. Amida Höyük, 8 bin yldr kesintisiz olarak yaamn devam ettii ender kentlerden biridir. Ayn zamanda hem Artuklu hem Akkoyunlu hem de Eyyübi hükümdarlarna ait Amidde kesilen sikkelerden bunlarn buray bir nevi bakent olarak kullandnn da göstergesidir.
Kazlarda ortaya çkarlan eserleri envanterlik, etütlük ve amorf malzeme olarak ayrdklarn söyleyen Yldz, bilimsel çalmalar ve temizlik çalmalar tamamlanan envanter ve etütlük malzemeleri Diyarbakr Arkeoloji Müzesi Müdürlüüne teslim ettiklerini, amorf malzemeler üzerinde ise bilimsel çalmalarn sürdüünü dile getirdi.
Yldz, Amida Höyükteki kaznn Diyarbakr için çok önemli olduunu belirterek, ilerleyen süreçte çok önemli verilerin ortaya çkarlacan, kazya verilen destein çok daha fazla artrlmas gerektiini sözlerine ekledi.