Sönmü volkanik Karacada eteklerinde kaynak suyuyla yetitirilen ve ayn arazide 7 ylda bir ekilen Karacada pirincinin kalite ve lezzetinin korunmas ile farkl pirinç çeitlerinin Karacada ismiyle piyasada satlarak, üretici ve tüketicinin madur edilmesinin önüne geçilmesi amacyla Diyarbakr Valiliince Karacada pirincine corafi iaret belgesi verilmesi için yaplan bavuru 28 Mart 2018de kabul edildi.
TESCLL KARACADA PRNC
Türk Patent ve Marka Kurumunca tescillenen Karacada pirinci, bu tarihten sonra baz frsatçlar tarafndan halk kandrmak için kullanlmaya baland. Farkl pirinç çeitlerinin içinde olduu çuvallara 10da 1 orannda Karacada pirinci katan frsatçlar, müterileri yemin de ederek, Karacada pirinci olduuna inandryor. Piyasasna oranla Karacada pirincini düük fiyata verdiklerini söyleyerek, sat yapan frsatçlar, hem haksz kazanç elde etmeye hem de üretici ve tüketicileri madur etmeye balad.
Aile olarak yaklak 250 yldr krsal Alatosun Mahallesinde Karacada pirinci ürettiklerini söyleyen Ahmet Karacada, Her eyin istismar olduu gibi bunun da var. Karacada pirinci, Türkiyede gerek tat bakmndan gerek verim bakmndan çok kolay elde edilmeyen bir ürün. Son yllarda maalesef istismarclar, bunu da suistimal ediyor. Hem verimini düürüyor hem ismini lekeliyor diye konutu.
KARACADA PRNCNN VARLIINA SON VERR
Karacada pirincinin tadnn dünyada e deerinin olmadn söyleyen ve eker miktarnn çok az olduunu dile getiren üretici Karacada, ektikleri alanlarda 1 kiloya 72 kilo aldklar tarlalarn çok olduunu söyledi. Bu verimin kayda deer olduunu anlatan Karacada, Baz rantçlar getirip son yllarda ayn muambalar yapp, Alatosun Karacada pirinci ad altnda piyasaya düük fiyata veriyor. Karacada pirinci, dier pirinçlerden olan farkn kaynatlma srasnda gösteriyor. Kaynatma srasnda gösterdiinde de vatandalar Karacada pirincinden souyor. çünkü Karacada pirinci kaynatlma esnasnda 1e 4,5 kadar su alyor. Bu vesileyle hem piyasada güvenilirliini kaybetmi oluyor hem de piyasaya düük fiyatla satyorlar. Üretici olarak bize ve bölge halkna da zarar veriyorlar. Zararmza da kaniyiz ama bu durum Karacada pirincinin varlna da son veriyor dedi.
OVA PRNCNE KARACADA PRNC KARITIRIP YEMN EDYORLAR
Ahmet Karacada, istismarclarn 10 torba ova pirincine 1 torba Karacada pirinci kartrdklarn belirterek, unlar söyledi:
Bir torba has Karacada pirincini alyor, 10 torba da ova pirincini alp kartrp Karacada pirincidir deyip yemin ediyorlar. O ekilde de piyasaya sunduklarn biliyorum. Bunu ancak halka ifade edebiliriz. Ne derece de etkilenilir, onu da bilemiyoruz. Hem bize ekonomik olarak zarar veriyor hem bu özelliin yokluuna, zayflamasna sebebiyet veriyor. Vatandalarn biraz uyanmas lazm. Karacada pirinci için bir an önce bir kooperatif veya birlik kurulmas gerekiyor. Birlii belirli insanlar temsil edecek. Nasl denetleyeceksin? Torbalar açp, tek tek taneleri ayramazsn. Olan olmu, yapan yapm. Zararn neresinden dönersen kardr. Tedbirini almak zorundayz. Bölge halk olarak belirli insanlardan satn alnmas, güvenilir insanlardan, bölge halk insanlarndan alnmas lazm ki böyle piyasada oynama imkan kalmasn. Karacada pirincinin 25 kiloluk çuvaln 200 TLye veriyorduk. Piyasa allak bullak edildiinden dolay 170e kadar da indirmek zorunda kaldlar çünkü emek harcamlar. Biçerdöverlerin, içilerin, gübrenin paralarn vermek zorundayz. Biz bunu piyasaya sunmak zorundayz. Böyle kartranlar, istismar edenler 140150ye kadar indirmiler. Vatanda da Ayn pirinç 140150ye var ben niye 170e, 200e alaym? diye sitem ediyor. 100 tonu hesapladnz zaman arada ne kadar bir kayp oluturur siz hesaplayn.
NANIP ALIYORLAR
Pirinç üreticisi smail Karacada da özellikle 2018de corafi iaret tescili alndktan sonra frsatçlarn Karacada pirincine yüklendiini dile getirerek, unlar söyledi:
1 torba Karacada pirincini 10 torba normal pirinçle kartrp Yemin ediyorum ki bu pirinç Karacadan pirinci diye satyorlar. Doru, Karacada pirinci ama az Karacada pirinci. Karacadan pirinci zaten belli. Eve götürdüünüz zaman dierleri 2 ile 2,5 bardak alyor ama Karacada pirinci 4 ile 4,5 bardak su alyor. Bizimki esmer dierleri naylon gibi. Hem beyaz hem de çou naylon gibi. Karacadan pirincini kullanan dierini kullanmaz. Bu istismarn önlenmesi için bir birlik kurulmas için müracaat ettik. Baka hiçbir önlemi yok. Hem denetleme hem de bu sat yeri direkt birliklere bal olacak. Bizim üretimimiz tamamen elledir. Elle atlyor, elle kaldrlyor. Her ey elle. Sadece alm fabrikaya götürüp, orada ayklyoruz. Toptanclar herkese mal vermesinler, her bakkala brakmasnlar çünkü evde de deitiriyorlar. Torbay alp basm yapyorlar. Tabi kimse de içine bakmyor. Bir de yemin de edilince milletimiz inançl olduu için alp eve götürüyorlar. Geçen sene benim bama geldi. Bir arkadaa hediye olarak götürecektim. Yol üzerinde baktm, bizim pirincin torbas. Alp, arkadama götürdüm. Hem geçen senenin mal olduu hem de kartrlm olduunu gördük. Adamn karsnda mahcup oldum. Karacada pirinci Diyarbakrn mal demektir. Ayn zamanda Diyarbakra da zarar veriyor.