Pekinde çin Devlet Devlet Başkanı Han Cıng ve Dışişleri Bakanı Vang Yi ile görüşen Cleverly, 5 yıl aradan sonra çini ziyaret eden ilk İngiltere dışişleri bakanı oldu.
İngiltereden en son, Theresa Mayin liderliğindeki Muhafazakar Parti hükümetinin Dışişleri Bakanı Jeremy Hunt, Temmuz 2018de Pekini ziyaret etmişti.
çin tarafı Cleverlynin görüşmelerine ilişkin henüz resmi açıklama yapmazken devlet medyasına yansıyan haberlere göre, taraflar ilişkileri yeniden istikrara kavuşturmak için diyaloğu sürdürme konusunda mutabakata vardı.
çin devlet televizyonu CCTVnin haberine göre, Devlet Başkanı Yardımcısı Han, Cleverly ile görüşmesinde, çin ve İngilterenin, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin daimi üyeleri olarak, küresel riskler ve sorunlar karşısında birbirlerinin endişelerini ve temel çıkarlarını gözetmesi gerektiğini vurguladı.
Han, çin ve İngiltere, küresel barışın gelişimini teşvik etmek için uluslararası ve bölgesel konularda iletişimi sürdürmeli. ifadesini kullandı.
Ekonomik ve ticari işbirliğinin, çin-İngiltere ilişkilerinin sağlıklı ve istikrarlı gelişiminin temeli olduğunu vurgulayan Han, her iki hükümetin de diğer ülkelerin şirketler için iyi bir iş ortamı sağlaması ve pratik işbirliği için yeni büyüme alanları keşfetmesi gerektiğini belirtti.
Haberde Cleverynin de çinin uluslararası yönetimdeki rolünün öneminin altını çizerek üst düzey temasların ve stratejik iletişimin sürdürülmesinin gereğine işaret ettiği kaydedildi.
İN RAHATSIZLIKLARI
Cleverlynin mevkidaşı Vang Yi ile görüşmesinde de tarafların, ilişkilerin ilerletilebilmesi için dürüst ve doğrudan iletişim kanalına duyduğu ihtiyaca işaret ettiği aktarıldı.
Vang, çinin İngiltere ile ilişkileri sürdürmeyi istediği, fakat zaman zaman, hatta Cleverlynin ziyareti sırasında bile rahatsızlıkların ortaya çıktığını belirterek, Diyalog ve işbirliği, çinin İngiltereye yönelik politikasının anahtar sözcükleri ve genel tonudur. şeklinde konuştu.
LONDRANIN ENDİŞELERİ
İngiltere Dışişleri Bakanlığı, ziyarete ilişkin yaptığı yazılı açıklamada, Cleverlynin Han ve Vang ile görüşmelerinde küresel ve bölgesel konulardaki İngilterenin düşüncelerini paylaştığını bildirdi.
Açıklamaya göre Cleverly görüşmelerinde çinin saldırgan siber faaliyetlerine ilişkin İngilterenin endişelerini dile getirirken Hong Kongda yürürlüğe giren tartışmalı Ulusal Güvenlik Yasasının sebep olduğu gerilime de vurgu yaptı.
çinin Tayvan Boğazındaki eylemlerinin uluslararası barışı ve istikrar etkilediğine işaret eden Cleverly, Pekin yönetimine, çindeki insan hakları ihlallerini eleştiren İngiliz milletvekillerine uyguladığı yaptırımları kaldırılması çağrısında bulundu.
Cleverly, Sincan Uygur Özerk Bölgesindeki Uygur halkına yönelik toplu gözaltı gibi uygulamalara yönelik İngilterenin eleştirilerini de dile getirdi.
Han ve Vangla yapılan görüşmelerde iki ülkenin iklim değişikliği gibi küresel sorunlar karşılığında işbirliği yapması konusunda mutabakata vardığı da belirtilen açıklamada Cleverly, İngilterenin Kuzey Kore ve Rusya-Ukrayna Savaşı konusundaki tutumunu da paylaştı.
Görüşmelerde taraflar yapay zeka teknolojilerinin potansiyeli konusunda aynı görüşlerini paylaşırken riskleri azaltmak konusunda da küresel koordinasyon ihtiyacını dile getirdi.
DÜZENLİ DİYALOĞU SÜRDÜRMEMİZ ÖNEMLİ
Cleverly ayrıca İngilterenin çıkarlarına uygun olduğu takdirde açık diyaloğa ve yapıcı katılıma açık olduğunu vurguladı.
İngiliz Bakan Pekinde uluslararası medya kuruluşlarına yaptığı açıklamada, iki ülkenin insan hakları bağlantılı sorunlar dahil anlaşmazlıkları olduğunu, fakat çin ile pragmatik bir çalışma ilişkisini sürdürmek gerektiğini vurguladı.
Cleverly, çini bir gecede, hele tek bir toplantıyla değiştiremeyeceğimizin farkındayım ancak düzenli diyaloğu sürdürmemiz önemli. değerlendirmesinde bulundu.
KÜRESEL CEPHELEŞMENİN TARAFLARI
Eski Bakan Jeremy Huntın 2018de çin ziyaretinden bu yana geçen zamanda hem dünyada hem de çin-İngiltere ilişkilerinde büyük değişimler yaşandı. çin ile ABD arasındaki artan rekabet, Washingtonın kilit müttefiki İngiltereyi bölgesel ve küresel saflaşmanın aktörlerinden biri haline getirmişti.
çinin, Rusya-Ukrayna Savaşındaki Moskovaya yakın tavır alması ve Güney çin Denizi ve Tayvandaki egemenlik iddialarında tutumunun sertleşmesi bölgesel ve küresel cepheleşmeyi görünür kılmıştı.
İngilterenin 2021de ve ABD ile, Avustralyaya nükleer denizaltı teknolojisi aktarılmasını öngören AUKUS savunma işbirliğini kurması, çin tarafından bölgede kendisine karşı bir askeri ittifak olarak yorumlanmıştı.
çAĞI TANIMLAYAN MEYDAN OKUMA
Öte yandan İngilterede de son dönemde çinin ülke içindeki faaliyetlerine ve ekonomik güvenliğe ilişkin endişelerin arttığı gözleniyor.
İngiliz hükümetinin Mart 2023te güncellediği Güvenlik, Savunma, Kalkınma ve Dış Politika Bütünleşik Strateji Belgesinde, çinin hem güvenlik ve hem değerler bakımından İngilterenin görmeyi istediği uluslararası düzene çağı tanımlayan bir meydan okuma oluşturduğu belirtilerek çine yönelik yaklaşımın değişerek ilerlemesi gerektiği vurgulanmıştı.
Belgede, Pekin ile, iklim değişikliği gibi sorunlarda işbirliği için ortaklarımızla çalışmayı sürdüreceğiz. Fakat çin Komünist Partisinin zorlama ve bağımlılıklar yaratma girişimlerine diğerleriyle birlikte karşı çıkacak, ülkemizi, demokrasimizi ve ekonomimizi koruyacağız. ifadelerine yer verilmişti.
İngiltere Parlamentosunun İstihbarat ve Güvenlik Komitesi de temmuzda yayımladığı raporda, çinin İngilterenin ekonomisi, siyaseti, sivil altyapısı ve akademisine nüfuz ederek devlete karşı topyekun saldırıya giriştiği, İngiliz hükümetinin buna karşı koruma mekanizmaları geliştirmekte yetersiz kaldığı uyarısı yapılmıştı.
Başbakan Rishi Sunak, göreve başladıktan sonra Kasım 2022de yaptığı bir konuşmada, çin ile ilişkilerde işbirliğinin altın çağının noktalandığını, İngilterenin bundan böyle ekonomik güvenliğe odaklanması gerektiğini vurgulamıştı.