te açklamadan satr balar:
PUTN:
Biz ancak birlikte çalrsak bütün zorluklarn üstesinden gelebiliriz. Biz büyük nükleer güçler olarak büyük bir sorumluluk düüyor üzerimize. Müzakerelerimiz içerisinde büyük önem verdik istikrarn salanmas ile kitle imha silahlarnn kstlandrlmas için baz fikir alverilerinde bulunduk.
Birlikte çalmamzn son derece önemli olduunu düünüyoruz. Silahszlandrma ajandas konusunda vurgu yapmak istiyorum. Start anlamasnn son derece önemli olduunu düünüyoruz. Uzayn silahlardan arndrlm olmas da son derece önemli. Terörle mücadele ibirliimizin devam etmesi ve siber güvenlik için de birlikte çallmasnn altnn çizilmesi gerekiyor.
Geni bir çerçeve içerisinde ibirliinin devam etmesi gerektiini düünüyoruz. Bakan Trump ile terörle mücadele çalma grubunun ortaya konulmas için Trumpa yeni bir teklifte bulundum.
Suriye konusunda tabi ki bar ve ülke içerisinde yeniden yaplanma konusundaki ibirliimiz bizim ilk baarl çalmamz olabilir. Rusya ve ABD yapc bir ekilde birlikte çalabilir. Bu konuda liderlik rolünü üstlenebilir. Suriyeli halkn evlerine dönmesini salayabilir. Bunu yapabilmek için her türlü eye sahibiz. Ama hem Amerikan hem Rus ordusu etkin ve doru bir iletiimle ibirlii salamak zorunda. Bunun içinde doru kanallarn açlmas gerekiyor. Tehlikeli olaylarn yaanmamas için iletiim kanallarnn açk olmas gerekiyor.
Suriyede teröristlerin ortadan kaldrlmas durumu da 1974 anlamasna da uygun ekilde gerçekletirilmitir. Bu Golan tepelerinde barn salanmasna yol açacaktr. Bu Suriye ve srail arasndaki bar da güçlendirecektir. Sayn Bakan bu görümelerde buna özellikle parmak bast.
Rusya bu konuda gerekli admlar atacaktr. Bu durum Rusyann da çkarnadr. Kalc bar için gerekli admlar atarak BM Güvenlik Konseyi karar çerçevesinde Kore durumunun da çözülmesi için adm atmaya da hazrz.
Biz ABDnin alm olduu kararlar konusunda bizim duruumuzu da biliyorlar. Ancak ran nükleer anlamadan çekilmesi kararn deerlendirmek istiyorum. ran nükleer programnn barçl olmas konusunda yükümlülüünü yerine getirmitir. Ayn ekilde anlamalarn gerçekletirilmesi konusunda ABD Ukrayna konusunda da önemli admlar atabilir. Ayn ekilde ekonomik ibirlii konusunda her iki ülkenin de tabi büyük çkarna olacaktr.
RUSYA HçBR ZAMAN ABD SEçMLERNE VE çLERNE ASLA KARIMAMITIR
Bir kez daha Rusyann sözde ABD seçimlerine müdahalesinden bahsetti. Ben daha önce söylediim eyleri tekrar ettim. Rusya hiçbir zaman ABD seçimlerine ve içilerine asla karmamtr, karmayacaktr. Örnek olarak buna ortak çalma siber güvenlik çalma grubumuzla bunlar deerlendirebilir. Tabi ki çok net ekilde kültür alanndaki insani konulardaki ibirliimizin de tekrar ortaya konmas konusunda fikir birliine vardk.
Amerikal kongre üyeleri ülkemize gelmiti. Tarihi bir durumdu. Eskiden son derece sradan olan bir durumun özel hale geldiini görüyoruz. Bu konuda sayn Bakan Trumpa fikir sunduk. kili ilikiler konusundaki iki ülkenin ve tarihimizi bilen uzmanlardan oluan konseyin kurulmas gerekmekte.
Bütün skntlar, eski tkanklklar, bütün konular çözmü deiliz, ama bir balangç oldu. Bu ibirlii atmosferi, Finlandiya liderlerine de teekkür etmek istiyoruz. Finlandiyaya sknt çkardmzn farkndaym, çok teekkür ediyorum.
TRUMP:
Finlandiya Cumhurbakanna bizi burada arlad için, Sayn Putine de ne kadar güzel bir toplant olduunu söylemek istiyorum. Rusya ve Putin, dünyadaki en iyi Dünya kupas organizasyonlarndan birine imza att, tebrik ediyorum. Bugün burada Amerikan diplomasisini emin admlarn temsil etmekte gurur duyuyorum. Kesinlikle dümanlk ve birbirimize srtmz dönmektense, diyalog kurmak tamamen yelediim bir diplomasi türü. ki ülke arasnda çok iyi bilinen anlamazlk var. Bunu derinlemesine konutuk. Dünyamzn problemlerini de gündeme getirdik. Bu problemlerle nasl baa çkabileceimizi konutuk.
4 SAAT ÖNCE BU DURUM DET
Diplomasinin bir kenara braklp, dümanln sesinin yükseldii durumlarda neler olduunu gördük geçmite. Bu ilikiler ikinci dünya sava sonrasnn çok daha ilerisine tanacak. ABD ve Rusya bir diyalog gerçekletirebiliyordu. Souk sava zamannda bile bu denli kötü deildi. Ancak bu toplantda bu durum deiti. 4 saat önce bu durum deiti, ben gerçekten buna yürekten inanyorum.
Ben ABD Bakan olarak d politika konularnda kararlar alabiliyorum. Bütün o eletirilere karn ben yapc diyaloglara inanyorum, frsatlara inanyorum, ben yeni yollardan yürümeye inanyorum. Politik riskler almay, bar riske atmaya tercih ederim her zaman. Ben ABD Bakan olarak, Amerika için en iyi olan her zaman yelerim.
Bugün toplantda Sayn Putin ile Rusyann seçimlere müdahalesini de konutuk. Uzun bir süre bu konuda konutuk. Ve Sayn Putin, gerçekten bu konuda ilginç bir fikirle geldi, az önce kendisi de söyledi. Ayn zamanda insanln karsndaki en büyük tehdit olan nükleer silahlarla ilgili de konutuk. Bence hepimiz ayn ekilde düünüyoruz. Herkes nükleer silahlanmaya kar burada. Hepimiz nükleer silahlardan arnma konusunda bir taahhüt yapm durumdayz.
Terörizm dünyann kanayan yaras. Geçen sene Rusyay bir saldr konusunda uyarmtk. Ve bizim istihbaratmz sayesinde teröristler yakaland. Altn çizmek istediim u, terörle ancak ulusal bir mücadeleyle savaabiliriz. Terörü yenmenin tek yolu hep beraber hareket etmek. Sayn Putin ile de bunu konutuk. Hem Ortadoudaki agresif tavrlarn durulmas konusunda mutabakata varmak üzereyiz diyebilirim.
Yüz binlerce insan hayatn kaybetti. Bütün dünyada oldu bu. ID DEA gibi terör örgütleri yüzünden pek çok kii hayatn kaybetti. Heyette milli güvenlik konseyinden temsilciler de vard. Ben bu toplantdan çok büyük memnuniyet duydum. Ben sadece uzun bir sürecin ilk admyd. Ve bunu güçlü bir diyalogla yaptk. Kafamzda çok parlak fikirlerle yaptk. u an umut doluyum. birlii yapacamz biliyorum.
Sayn Putin size ne kadar teekkür etsem az. Bu açk diyaloa siz de ön ayak oldunuz. Bu uzun süredir bizi boan diplomasiyi atk. Daha yapc, üretken eyler yapyoruz. Bu geçtiimiz 4 saat çok verimli geçti. Bu tarz toplantlar yapmaya devam edeceiz, daha sk yapacaz diye düünüyorum. Bugün konutuumuz, tarttmz bütün problemleri çözeceim.
SORU CEVAP
SORU: Sayn Trumpa bir sorum var. Bir imada bulundunuz. Almanya Rusyann esiri dediniz. Ancak sizce Rusyann enerji vermesi, Avrupaya enerji salamas bir problem mi? Enerjiyi Rusyadan almalar sizin için problem mi olacak?
Sizce bu krizleri çözmek için, hem pratik ve pragmatik bir öneri sunmayp, hem de Rusyay suçlar gibi konuuyorsunuz. imdi çok ümit verici konumanza ramen toplantdan hemen önce sayn Putinden düman gibi, rakip gibi bahsetmitiniz.
TRUMP:
Ben ona düman demedim, rakip dedim. Ben burada Rusyay suçlamadm. Almanya için hangisinin en iyisi olaca konusunda ne düündüümü söyledim. Biz de bu boru hatt konusunda baarl ekilde rekabet edeceiz. Onlara iyi anslar diliyorum. Merkel ile de bu konuyu konutuk. Bu konuda sert bulunan fikirlerim olduu aikar. Pek çok yerden enerji doalgaz elde edebiliyoruz, u anda dünyada bir numara olmaya ilerliyoruz. çok iyi rekabet edeceiz onlarla.
PUTN:
Sayn Trump, Rusyann büyük petrol üreticisi olduunun farknda. Ancak ikimiz de bir dierinin ayaa çelme takma niyetinde deiliz. Bu kimse için iyi bir ey getirmez. Dolaysyla gerektii ekilde fiyatlar artrlabilir, ekonominin dinamiklerine göre deiebilir. Hem ibirlii hem rekabet yürütülebilir diye düünüyorum. Sayn Bakan, bana Ukraynadan geçen hattn yok olabileceini söyledi. Ve bu konuda endie duyduunu söyledi. Ancak kesinlikle bu hatta zarar gelmeyecek.
Ekonomik olarak iki tüzel kii arasnda sorun olduu zaman bu yerinde çözülecektir.
Soru: Bu sabah öyle bir tweet attnz. ABDnin daha önceki ahmak tavr yüzünden Rusya ile ilikilerimiz berbat halde Sizce Rusyann hiç hatas yok muydu?
TRUMP:
Ben iki ülkenin de bundan sorumlu olduunu düünüyorum. Bu ahmaklk iki tarafl bir ahmaklkt. imdi farkl bir dönemdeyiz. Artk biz Rusya ile beraberiz. El ele adm atmaya karar verdik. Her iki taraf da geçmite hatalar yapt. Ve kesinlikle Rusyann seçimlere müdahale ettii suçlamasyla balatlan bu soruturmalar gerçekten ilikilerimizi fazlasyla gerdi. Bunlarn seçim sonuçlarnn etkilemedii kantlad halde, Hillary Clinton da kesinlikle bunu kabul edecektir diye düünüyorum.
Yani o yüzden yenilgiyi kabullenmemeleri ve buna bir eyler bulmaya çalmalar gerçekten bir ey söyleyemiyorum. Ve dünyadaki en büyük iki nükleer gücün arasndaki ilikileri germeye deer mi? Biz yüzde 90n elimizde tutuyoruz, Rusya ile ilgili bu soruturmay tasvip etmiyorum.
SORU: nsanlar neden Rusyaya inansnlar? soruturmalara devam ediliyor
TRUMP:
Demokratlarn seçimi kaybetme sebebi oldukça açk ve belli. Artk biz cumhuriyetçiler olarak gerçekten çounluk salayarak seçimlerde baa geldik. Ve biz kendi admza bu mücadelede çok iyi çaltk ve baarya ulatk, bu kadar basit aslnda. Tekrarlyorum bir müdahale yok.
Biz harika bir seçim kampanyas yaptk ben bu yüzden bakan oldum.
PUTN:
Her iki ülke de kendi çkarlar için burada mücadele veriyor. Bazen çkarlarmzn farkllat noktalarda da uzlamaya çalyoruz. Burada kimse birbirinin sözüne istinaden hareket etmiyor. Dolaysyla bizim burada siyasal ideolojiler tarafndan deil somut kantlar üzerinden hareket etmemiz gerekiyor. Böyle saçmalklarn bahsi geçmesi bile bence gereksiz.
ABDde halk kendi adayn seçti ve oy verdi. Dtan bir müdahale zaten mümkün deil. Trumpn söyledii gibi biz burada bir kötü niyet görüyoruz. Zaten gergin olan ABD Rusya ilikilerinin daha da gerilmeye çalldn görüyoruz. Burada sayn Trump ilikileri düzeltmeye çalyor. Benim ona kar daha scak bir tavr sergilemem kadar normal bir ey yok. Nihayetinde ülkem için iyi olacak admlar atyoruz.
Sözde suçlamaya gelirsek, hiçbir kant yok. Ben durumdan haberdar deilim, 12 kiinin soruturulduunu bile bilmiyordum, sayn Trump ile bunu konutuk. ABD ve Rusya arasnda u anda bir anlamadan bahsedeceim size. 1999dan beri bizim suçlulara kar anlamamz var. Ve biz yaklak 150ye yakn suç vakasnda yardm ettik. Mesela geçen sene bir vaka yaand ve ABDnin bize istek yollamas üzerine, biz baz yasal prosedürlerden sonra yardmc olmak için elimizden gelen çabay gösterdik. Ve u anda soruturmay yürüten Millern Rusyaya resmi bir istek göndermesi halinde biz tabi ki ibirlii yaparz. Ve ABDye kar suç ilediini düündüü kiilerle yasal yollarla mücadele etmesi için elimizden geleni yaparz.
Ancak unu da yapabiliriz. ABDden resmi temsilcilerin ta kendisini bizzat Rus komisyonla kar karya getirebiliriz. Yani burada ortak bir çaba söz konusu olabilir. Dolaysyla ABDnin istihbarat ve bizim kaynaklarmz birlikte hareket edebilir. Burada yasa d bir ey yaplmsa, biz de Rusya olarak elimizden geleni yaparz.
SORU: Sayn Bakan size u konudaki detaylar sormak istiyorum. Spesifik bir ayarlama yapld m Suriyede ABD ve Rusyann birlikte çalmas için?
Sayn Putine de bir sorum olacak. Futboldan konumuken sayn Pompeo unu söylemiti. Suriyedeki çatma konusunda top hakimiyeti Rusyada demiti. Siz bunu nasl açklarsnz Sayn Putin
TRUMP:
lk soruyu ben cevaplayacam sanrm. Sayn Putin ile biz gerçekten büyük bir adm attk, srail konusunda özellikle. Suriye ve srail çatmalarn önleme konusunda. Bu konuda sraile yardmc olma konusunda mutabk kaldk. Ben öyle düünüyorum. Bütün bu ilerlemelere baktmzda DAEin temizlenmesine baktmzda, neredeyse yüzde 99 orannda verim var burada gerçekten Rusyann da bize yardm büyük oldu. ve srail için güvenli bir ortam yaratmak, ikimizin de görmeyi istedii bir tablo.
Ayn zamanda insanlara yardmc olma konusu bizim için çok önemli. Orada korkunç kouldalar. Ben resimler gördüm, haberlere baktm gerçekten Suriyedeki insanlar artk bir barnaa, snaa ihtiyaç duyuyor uzun zamandr. Artk onlara el uzatma zaman geldik. Biz ikimiz de bunu yapmaya karar verdik.
Soru: Ancak hala askeri boyutta bir anlamadan bahsetmediniz?
TRUMP:
Aslnda öyle askeri kuvvetlerimiz politik liderlerden daha iyi anlayor.
Son dakika... Tarihi zirve sonras açklama yapld
PUTN:
nsani yardmdan bahsettiniz. Ben bunu sayn Macron ile de konutum. öyle anlamaya vardk, Fransann dahil olduu Avrupa ülkeleriyle beraber bir askeri kargo uçayla Suriyeye yardm göndereceiz. Burada önemli olan ey u. çok sayda mülteci var. Türkiyede Lübnanda Ürdünde ve Suriye snrna yakn bütün ülkelerde diyebilirim.
TÜRKYE VE RAN LE GÖRÜTÜÜMÜZÜ GÖRÜECEZ
Dolaysyla Avrupa ülkelerinin bu konudaki yardm çok elzem. Yani burada insani bir bak açsndan bakyoruz. Sayn Trumpa katlyorum. Bizim ordularmz çok iyi anlayor gerçekten. Türkiye ve ran ile görütüümüz Astanada da görüeceiz.
Sayn Trump undan bahsetti. Dünya Kupasnda çok iyi bir i çkardmz söyledi. Sayn Pompeonun dedii top hakimiyeti konusunda unu söylüyorum. Artk biz top hakimiyetini ABDye devrediyoruz.
TRUMP:
Bu topu oluma götüreceim.
SORU: stihbarat Rusya müdahalesini dorulad. Bütün dünyann önünde 2016da olan eyi bir daha yapmamas konusunda uyarabilir misiniz?
TRUMP:
Öncelikle FBI asla bu servera girmemi ve bunu fark etmemi. lk söylemek istediim ey bu. O zaman demokratlar görev bandayd.
O zaman benim kampanyamdaki insanlar rusyann bu servera saldrabileceini belirtti. Hemen Putini aradm. O bana Rusyann müdahalede bulunmadn söyledi. Ben her iki tarafa da güveniyorum. Ancak bu aratrma sürecek. Bu servera gerçekletirilen saldr neydi? Siber saldr neydi? Bunu bilmiyorum ve bu u anda unu sormak istiyorum. Hilary Clintonn binlerce emaili bir anda yok olmu, silinmi. Toplamda demokratlardan 33 bine yakn belge ve email silinmi. Ben o zaman size bunu sormak isterim. Ayrca sayn Putin, bana bu konuda beraber çalma teklifinde bulundu. Daha ne yapabilirdi ki? Bu mükemmel bir teklifti.
PUTN:
Ben kendim de eski bir istihbaratçym. Bir saniye lütfen konumama izin verin. Ben bir istihbaratçydm. kinci olarak da Rusya demokratik bir devlet. Ve kimse siz burada ABD demokratik deildir diyebilir misiniz? Eer demokratik bir devlet varsa ortada, böyle bir sorun ancak mahkeme tarafndan çözülebilir. Yürütme organlar, yasama organlar tarafndan deil. Güçler ayrln belki duymusunuzdur. Dolaysyla buradaki bu siber saldr Rusya devletini de temsil etmiyor. Bunu da söylemek istiyorum. Bu irket Rusya devleti demek deil. Davada yargç ne derse son sözü o söyleyecektir.
Ve biz Rusyada da devletleraras, uluslararas istihbarat salyoruz gerekli durumlarda. Az önce de söyledim, bu ibirliini geniletebiliriz. Karlkl hale getirebiliriz, çünkü biz de aslnda bu konunun çözüme kavumasn isteriz. Lütfen Rusya ve ABD ilikilerini bir ekilde oraya buraya çekmektense spesifik sorular sorun lütfen.
Soru: Sayn Trump, Krm konusunda size bir ey söyledi mi?
kinci soru da, Rus devleti Sayn Trump ve ailesiyle bir ilikide bulundu mu?
Krm konusundaki duruu zaten biliniyor. Ve bunun arkasnda duruyor. Ve bunun hiçbir ekilde yasal olmadn düünüyor. Ancak biz Rusya olarak bu konuda onunla fikir ayrlna düüyoruz. Bu da uzlalmas gereken konulardan bir tanesi.
Moskovaya geldiinde söylendim. Ben Trumpn Moskovada olduunu bile bilmiyordum. Dolaysyla onlarla tek tek gidip gizli balantlar kurmak, bir i çevirmek imkanl bir ey bile deil. Lütfen bunlar artk sormayn. Düünmeyin bu konularda artk lütfen.
TRUMP:
Bu gerçekten bizim ülkemize saygszlkt, bir cad avyd. Saygszlktan ibaretti. Herkese çok teekkürler.