BM öncülüünde Aralk 2017de kurulan Yemendeki insan haklar ihlallerini izlemek ve raporlamak üzere tannm uluslararas ve bölgesel uzmanlardan oluan 3 kiilik heyet, ikinci raporunu dün açkland.
Raporda, Suudi Arabistan ve Birleik Arap Emirliklerinin ban çektii koalisyon olmak üzere, taraflarn muhtemelen sava suçu iledii ve uluslararas hukukun ihlal edildii vurguland.
Koalisyon güçlerinin Yemende iledii uluslararas suçlarn detaylaryla anlatld raporda, geçen yl açklanan ilk raporun aksine BAEnin insan haklar ihlallerine geni yer verilmesi dikkati çekti.
Raporda, Yemendeki taraflara silah satan ülkelere sert eletiriler yöneltildi. Özellikle ABD, ngiltere ve Fransann, Suudi Arabistan ve BAEye silah satarak, istihbarat ve lojistik destek vererek koalisyonun iledii sava suçlarna ortak olmu olabilecei uyarsnda bulunuldu.
Suudi Arabistan ve BAEnin hava saldrlaryla sivilleri öldürdüü vurgulanan raporda, bu iki ülkenin sivilleri kasten gdadan mahrum brakarak ülkeyi ktla sürükledii belirtildi. Ayrca Husilerin de ehirleri bombalad ve çocuklarn asker olarak olarak kulland, rann da Husilere silah temin etmi olabilecei raporda yer ald.
Üç kiilik uluslararas Yemen Heyetinin tek kadn üyesi Parke, açklanan çarpc rapor ve Yemendeki insani duruma ilikin AA muhabirine deerlendirmelerde bulundu.
BMde çeitli kademelerde görev yapan Avustralyal Melissa Parke, Yemende resmi kaytlarn 10 bine yakn gösterdii sivil ölü saysnn gerçei yanstmadna dikkati çekti.
- Yemende on bin deil, on binlerce sivil öldü
Parke, ülkede savan devam etmesi ve kstl eriimden dolay kesin sivil ölü saysn kestiremediklerine iaret ederek öyle konutu:
çatmalarn dorudan sonucu olarak ölen sivillerin gerçek says on binlercedir. Fakat, bir de dolayl olarak yani nüfusun açla mahkum edilmesi, insani yardmlarn kstlanmas ve salk hizmetlerine eriimin zor olmas gibi nedenlerden potansiyel olarak milyonlarca sivil etkilendi.
u an 24,1 milyon Yemenli yani nüfusun yüzde 80i sadece hayatta kalabilmek için insani yardma muhtaç. diyen Parke, koalisyon güçlerinin Snr Tanmayan Doktorlar Örgütüne ait kolera tedavi merkezine düzenledii saldrnn da potansiyel sava suçu saylabileceinin altn çizdi.
- Sava suçu ileyenlerden hesap sorulsun çars
Parke, Yemen heyetinin Bakan Tunuslu Kamel Jendoubi tarafndan geçen austos aynda BMye teslim edilen Yemendeki meru hükümet, Suudi Arabistan ve BAEden sava suçlar ilediinden üphe duyulan kiilerin yer ald gizli listeye de açklk getirdi.
Uluslararas toplumun Yemendeki sava suçlarna yönelik hesap verebilirlik mekanizmasn oluturana kadar, bata Suudi Arabistan ve BAEden sava suçu ileyen kii listesinin, BM nsan Haklar Yüksek Komiseri Michelle Bachelet tarafndan muhafaza edilecei bilgisini paylaan Parke, bu mekanizmann kurulmas halinde gizli listenin Bachelet tarafndan mahkemeye sunulacan ifade etti.
Parke, böylelikle sava suçu ilediinden üphelenilen kiiler hakknda soruturma ve yarglanma yolunun açlacana vurgu yapt.
Yemende uluslararas suç ileyenlerin mutlaka hesap vermesi gerektiini belirten Parke, mekanizmann kurulmasndaki gecikmenin daha fazla sava suçu ilenmesi anlamna gelecei uyarsnda bulundu.
- ABD, ngiltere ve Fransaya uyar
Parke, isim vermeden ABD, ngiltere ve Fransa bata olmak üzere Suudi Arabistan ve BAEye silah satan ülkelere çarda bulunarak, Bu ülkeler, çatan taraflara silah satn durdurmaldr. Silah transferi ruhsatlarn yasaklamal, ayrca kendileri de çatan taraflara silah tedarikini durdurmaldrlar. Bunlar bizim tavsiyelerimiz. eklinde konutu.
Parke, koalisyon güçlerine silah tedarik eden ülkelerin Yemendeki uluslararas insan haklar hukukunun ihlalinden ve sava suçlarndan sorumlu olabilecei uyarsnda bulundu.
- BAE tepkisi
Yemende Husiler de dahil çatan taraflarn baz ulalmas güç bölgelerde gizli gözalt merkezileri kurduunu belirten Parke, BAEnin özellikle ülkenin güneyinde bu tür faaliyetlerde bulunduunu aktard.
Parke, (BAE) Kadnlar da dahil tutuklulara ikence yapyorlar. Baz durumlarda da bu tutuklululara cinsel istismarlarda bulunuyorlar. BAE destekli güçlerin tecavüz vakalarn belgeledik. diye konutu.
Uluslararas topluma Yemende sava suçu ileyenlerden hesap sorulmas çarsnda bulunana Parke, Bu hemen yaplmal. çünkü bu savan tek kurban masum Yemen halkdr. Artk bir adm atmalyz. imdi uluslararas toplumun bir eyler yapmasnn tam zaman. deerlendirmesinde bulundu.