Yemen
Yemende ran destekli Husiler ile Suudi Arabistan öncülüündeki koalisyonun destek verdii hükümet güçleri arasnda 7 yldr süregelen çatmalar, 2021de ülkenin petrol ve doal gaz zengini Marib vilayetinde younlat.
Ülkede 2014te patlak veren iç savan sona erdirilmesi için Birlemi Milletler (BM) bata olmak üzere uluslararas alanda atlan diplomatik admlara ramen Yemendeki scak çatmalar ve askeri trman bu yl da dinmedi.
ç sava öncesi Yemenin birçok kentine elektrik salayan önemli bir santral görevi gören Marib, 2021in bandan bu yana hükümet güçleri ile Husiler arasndaki iddetli çatmalarn en scak cephesi haline geldi.
Husiler, bakent Sanann 173 kilometre kuzeydousunda yer alan Maribe saldrlarn ubat 2021de younlatrmaya balad.
ubat ayndan itibaren kentte iddeti her geçen gün daha da artarak devam eden çatmalar ar kayplara yol açarken, en ar yüke yine siviller maruz kald.
Hem hükümet güçlerinin hem de Husilerin ar insani ve maddi kayplar vermesine neden olan scak çatmalarn merkezi Maribde on binlerce kii yerinden edildi. Husiler, petrol ve doal gaz yataklarnn bulunduu Maribi ele geçirmek için tüm yl boyunca youn saldrlar düzenledi.
Maribin nüfuz haritas
iddetli çatmalara sahne olan Maribin nüfuz haritas son dönemde Husiler lehine deimeye balad.
Husiler, Maribe ubat aynda balattklar saldrlarn eylül aynda had safhaya tad. Bu saldrlar neticesinde Husiler, Maribin güneyinde yer alan Harib, Cebel Murad, El-Cube ve Abdiyye gibi birçok bölgeyi ele geçirdi.
Husiler, Maribin merkez kenti ile petrol ve doal gaz yataklarnn bulunduu El-Vadi ilçesi hariç dier tüm ilçelerinde kontrolü saladklarna dair açklamalarda bulundu.
Yemen hükümetine bal askeri kaynaklar ise ordu güçlerinin Sarvah, El-Cube ve Ravan ilçelerindeki varln koruduunu belirterek Husilerin söz konusu açklamalarn yalanlad.
Youn saldrlarna ramen Husilerin, Marib krsalnda elde ettikleri baz kazanmlar dnda, stratejik ve hayati öneme sahip noktalarda bir ilerleme katedemedii söyleniyor.
Yemen krizinin en önemli gündem maddesi Marib
Gerek stratejik önemi gerekse barndrd kalabalk nüfus dolaysyla Marib dosyas, ülke içinde ve dnda Yemen krizinin en önemli gündem maddesi olmaya devam ediyor.
Artan çatmalarla e zamanl olarak son aylarda ilgili uluslararas kurulular, taraflara özellikle Maribdeki çatmalarn durdurulmas için çarlar yapyor.
BM, Maribdeki çatmalarn devam etmesi durumunda kentte yaayan bir milyonu akn snmacnn hayatnn tehlikede olduu uyarsnda bulundu.
BMGK da Husilere insani açdan korkunç sonuçlar olaca uyarsnda bulunarak Maribe yönelik saldrlarn durdurmaya çard.
Bu balamda Marib dosyas, ABDnin Yemen Özel Temsilcisi Tim Lenderking ile BM Yemen Özel Temsilcisi Hans Grundbergin ülkedeki iç savan sona erdirilmesi için gerçekletirdikleri diplomatik turlarda ele aldklar en önemli meselelerden biri oldu.
Maribdeki çatmalarn neden olduu insani kayplar
Maribde aralksz olarak devam eden çatmalar, ülkede daha önce görülmemi ekilde büyük kayplara neden oluyor.
Yerel basnda çkan haberlere göre son aylarda hükümet güçlerinden ve Husi milislerden aralarnda üst düzey komutanlarn da yer ald binlerce kii öldü.
Son olarak 13 Aralkta Maribdeki çatmalarda Husilerle etkin mücadele yürüten Savunma Bakanl Askeri Operasyonlar Dairesi Bakan Tümgeneral Nasr ez-Zeybaninin yaamn yitirdii bildirildi.
Tümgeneral Zeybaninin hayatn kaybettii haberinden sadece birkaç gün önce, Maribdeki çatmalara liderlik eden Husilerin üst düzey komutan Ali Alvann öldüü kaydedilmiti.
Husiler, yaptklar açklamalarla Maribdeki çatmalar vilayetin ve hatta Yemenin tamamn ele geçirinceye kadar sürdürme niyetinde olduklarn ortaya koydu.
Yemendeki iç göçmen nüfusun yars Maribde
Maribdeki çatmalarn bir dier boyutu da yaam artlarn derinden etkilemesi oldu. çatmalar nedeniyle Maribde yerinden olanlarn saysnn artmasyla dünyann en kötü insani krizlerinden biri yaanyor.
Birlemi Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliinin (UNHCR) raporuna göre, Maribde 1 milyondan fazla iç göçmen bulunuyor.
Yemen hükümeti ise Maribdeki iç göçmen saysnn 2 milyonu atn ve ülkede iç göçmen durumuna düen kiilerin (4 milyonun üzerinde) yarsnn bu kentte bulunduunu tahmin ediyor.
Yemen hükümetine bal Mülteci Kamplar daresi Yürütme Birimine göre, Husilerin, Maribin güney bölgelerinde trmandrd askeri gerginlik nedeniyle eylül ayndan bu yana kentte 100 binden fazla kii yerinden edildi.
Maribde gelir seviyesi zaten çok düük olan iç göçmenler, çatmalarn iddetlenmesiyle artlarn daha da zorlamas nedeniyle büyük bir insani dram yayor.
Marib Vali Yardmcs Abdurabbu Miftah, kasm ay ortalarnda yapt bir açklamada, Maribin güneyindeki ilçelerde yakn zamanda Husiler tarafndan yerinden edilen binlerce aile bulunuyor. Bu aileler hala bir çat olmadan; açk alanda, onurlu bir yaamn en temel gereksinimlerinden yoksun ekilde yayor. ifadelerini kulland.
BM Uluslararas Göç Örgütünün, 24 Aralktaki açklamasnda, Maribdeki 137 iç göçmen merkezinde Eylül 2021den bu yana önemli bir arta tank olunduu bildirildi.
Yemendeki iç sava
Uzun süredir siyasi istikrarszln hüküm sürdüü Yemende, ran destekli Husiler Eylül 2014ten bu yana bakent Sana ve baz bölgelerin kontrolünü elinde bulunduruyor.
Suudi Arabistan öncülüündeki koalisyon güçleri ise Mart 2015ten bu yana Husilere kar Yemen hükümetine destek veriyor.
BM, Yemende 7 yldr süren iç savan dorudan veya dolayl etkileriyle hayatn kaybedenlerin saysnn 2021 yl sonuna kadar 377 bine ulamasndan endie ediyor.
BMye göre, dünyann en kötü insani ve ekonomik krizlerinden birinin yaand Yemendeki iç sava, ülke ekonomisinde imdiye kadar 126 milyar dolarlk zarara yol açt.