Betam Direktörü Prof. Dr. Seyfettin Gürsel ile Doç. Dr. Gökçe Uysal ve Betam asistan Uurcan Acarn hazrlad aratrma notu yaynland.
Aratrma notunda, Türkiyede hem genç kadnlar hem de genç erkekler arasnda ne eitimde ne istihdamda olanlarn orannn OECD ortalamasnn çok üzerinde seyrettii anlald. Son yllarda düü eiliminde olan orann 2017 ylnda tekrar yükselie geçtii görüldü. 2017 yl itibariyle 15-19 ya aralndaki 500 bin genç erkek, yani yaklak her yedi genç erkekten biri ve 780 bin genç kadn, yani yaklak her dört genç kadndan biri ne eitimde ne de istihdamda olmad ve bu gençlerin yaklak 720 bininin ilköretim mezunu, 560 bininin lise mezunu olarak eitimden uzaklat belirlenirken, yaklak 385 bin NEN genç ise dershaneye ya da kursa devam ettii görüldü.
Betam notunda u deerlendirmeler yapld:
OECD tarafndan hesaplanan, Türkiye ve dier baz OECD ülkelerin 2017 yl NEET oranlarnda 15-19 ya aralndaki genç erkeklerde en yüksek NEET orannn yüzde 11.2 ile Türkiyede olduu, genç kadnlarda ise yüzde 20.1 ile yalnzca Meksikadan düük olduu görüldü.
Bu iki istatistiin, genel NEET oranlarnda Türkiyenin OECD ülkeleri arasnda en kötü durumda olduunu ortaya koyduunun ifade edildi aratrma notunda, NEET için OECD ortalamalar erkekler için yüzde 5.9, kadnlar için ise yüzde 5.8 olduuna iaret edildi.
2017 ylnda OECD tarafndan hesaplanan serinin bir senede yüzde 18.4ten yüzde 15.5e geriledii, ayn senede Betam tarafndan hesaplanan serinin de yüzde 19.4ten yüzde 20.6a yükseldii belirtildi.
2012 ylndan itibaren hem erkekler hem kadnlar için resmi eitim kurumuna devam etme oranlarnn düzenli olarak artt göze çarpt. 2012 ylnda 4+4+4 olarak bilinen yeni eitim sistemine geçile birlikte son dört yllk ortaöretimin zorunlu hale geldii, eitime devam etme oranlarnn da bu geçie paralel artt görüldü. Eitime devam etmedeki toplumsal cinsiyet farkllklar ise 2012de 3.0 yüzde puandan 2017de 1.6 yüzde puana dütü.
Eitime devam etme oranlarnda hem kadnlar hem de erkeklerde 2017 ylnda bir gerileme kaydedildi. Erkeklerde yüzde 69.8den yüzde 67.7e gerileyen eitime devam etme oran kadnlarda yüzde 66.9dan yüzde 66,1e geriledi. Toplumsal cinsiyet farkllklarnn azalmasnda 2017 ylndaki düüün etkili olduu görüldü.
Seviye olarak bakldnda 2017 ylnda 15-19 ya aralndaki 6 milyon 280 bin gençten (3.25 milyon erkek ve 3.03 milyon kadn) 1 milyon 50 bini erkek, 1 milyon 29 bini kadn olmak üzere toplamda 2 milyon 79 bin gencin eitimine resmi bir kurumda devam etmedii gözlemlendi.
2017 ylnda eitimine devam etmeyen gençlerin yarsnn igücü piyasas dnda olduu görüldü. gücü piyasasna katlmda toplumsal cinsiyet rollerinin belirleyici olduu göze çarpt. Eitimine devam etmeyen erkeklerin yüzde 35.9u, kadnlarn ise neredeyse yüzde 70i igücü piyasas dnda olduu görüldü. Eitim hayatna devam etmeyip igücü piyasasna girmi olan genç erkekler arasnda isizlik oran yüzde 19.2 iken genç kadnlarda bu oran yüzde 21i çkt.
2017 ylnda 15-24 ya aralndaki genç isizliinde Yunanistan yüzde 43.6 ile ba çekmekti. Onu yüzde 38.7 ile spanya ve yüzde 34.8 ile talya takip etti. Türkiyede ise genç isizlik oran yüzde 20.6 ile bu ülkelerden düük olmasna ramen yüzde 11.9 olan OECD ortalamasnn üzerinde oldu.
2012 ylnda yüzde 14,9 olan hem erkek hem kadn genç isizlik oranlar inili çkl bir seyir izleyerek 2017 ylnda kadnlar için yüzde 18.3, erkekler için ise yüzde 16.5 oldu. [1]2017 ylnda görülen isizlik oranlarndaki art, 2017 ylnda eitimine devam eden gençlerin oranlarndaki azal ile birlikte okunduunda, eitimden çkan bu gençlerin isiz kald ve 2017 ylnda 15-19 ya aralndaki gençlerin NEN orann yükselttii eklinde yorumlanabilir.
Hem genç erkeklerde hem genç kadnlarda 2012 ylna kyasla ne istihdamda ne de eitimde olan gençlerin say ve paynn dütüü görüldü. Erkeklerde yüzde 17.8den yüzde 15.6ya, kadnlarda ise yüzde 32.1den yüzde 25.9a dütüü görüldü. Ayn süre zarfnda kadn erkek oranlar arasndaki farkn yaklak yüzde 15ten yüzde 10a indii göze çarpt. Kadnlardaki azaln hz biraz daha fazla olmasna ramen 2017 ylnda halen 15-19 ya aralndaki her dört kadndan biri ne istihdamda ne de eitimde olmad görüldü. Buna karn, yukardaki genel rakamlarla uyumlu olarak 2016dan 2017ye NEN oranlarnda hem kadnlarda hem erkeklerde art görüldü. Erkeklerdeki art 1.4 yüzde puan, kadnlardaki art ise 1.0 yüzde puan civarnda oldu.
Eitim sistemine devam etmediini belirten 15-19 ya aralndaki neredeyse 720 bin gencin ilköretim mezunu olmas, bu gençlerin sadece mevcut igücü piyasasnda deil, yaamlar ilerledikçe karlaacaklar igücü piyasas koullar karsnda da zor durumda kalacaklarna iaret etti. Bu ya grubundaki yaklak 560 bin gencin de lise ya da meslek lisesi mezunu olarak eitime devam etmeyi braktklar görüldü.
Erkeklerin yüzde 18.5i daha önce i aradn ancak bulamadn veya yeteneklerine uygun bir i olmadn düündükleri için i aramaktan vazgeçtiklerini, yani ümitlerinin krk olduklarn belirtirken, bu oran genç kadnlar arasnda yüzde 2.8 oldu. aramama nedenleri arasnda dershane veya kursa gitme sebebinin çok yaygn olduu görüldü. Bu kategorideki gençler yaklak 385 bin kii oldu.
15-19 ya aralnda yaklak 1.3 milyon genç ne eitimde ne de igücü piyasasndadr. Bu veriler nda iki ana politika ekseninden bahsetmek mümkündür. Eitim politikalar: Zorunlu eitimin 2012 ylnda 4+4+4 ile birlikte 12 yla çkm olmasna karn halen 15-19 ya arasndaki gençlerin üçte biri eitim sisteminin dnda kald. Eitim sisteminin dnda kalan gençlerin yarsndan fazlas lise mezunu deildir. Bu gençlerin eitim sisteminden henüz çok uzaklamadan beeri sermaye birikimlerinin devam etmesi özendirilmelidir. gücü piyasas politikalar: Ne eitimde ne igücünde olan erkeklerin yüzde 57si, kadnlarn yüzde 33ü en az bir kere çaltktan sonra, daha sonra igücü piyasasnn dna çkt belirlendi.