Koronavirüs (Kovid-19) salgnnn yaylmasyla birlikte Türkiyede 3 Nisandan itibaren 20 ya alt için sokaa çkma yasa uygulanmaya balad. Yaklak bir aydr evde kalan çocuklarn bu sürece adaptasyonu ve oluabilecek bamllklara dair çocuk ve Genç Psikiyatrisi Veysi çeri, deerlendirmede bulundu.
Belli bir ya aralndaki çocuklar için hareket etmenin, kefetmenin, darya çkmann ihtiyaç olduunu dile getiren çeri, çocuklarn hareket etmesi kas sistemleri, zihinsel süreçleri için çok önemli. çocuklar enerjilerini atamadklarnda bu durum stres olarak geri dönüyor bu da çocuklarda sinirlilik, gerginlik, mzmzlanma, hiçbir eyi beenmeme, anne-babay dinlememeye balama gibi eilimlere neden oluyor dedi.
Özellikle 2-5 ya aralndaki çocuklarn d dünyay kefetme arzularnn yüksek olduunu kaydeden çeri, bu dönemin psikolojini özerklik dönemi olarak adlandrldn ifade etti. Bu dönemdeki çocuklar ar hareket etme, yeni yeni kefettikleri beden fonksiyonlarn kullanmak ister diyen çeri, ekledi: Bu ya aralna çocuklarn neden dar çkamadn anlatmak çok zor. Bu dönemde ailelerin olabildiince çocuun yana uygun etkinliklerle onun ilgisini çekmeli, bazen aladnda, skldnda kendi haline brakmaldr.
çOCUKLARA DORU SÖYLEMEK
Okul ça çocuklarnn salgn durumunun farknda olduunu ancak bu çocuklarda virüs hakkndaki bilgileri nereden örendiklerinin önem kazandna iaret eden çeri, özellikle her eyi felaket olarak veren televizyonlar ve internet sitelerinden çocuklarn uzak tutulmas gerektiini söyledi. çeri, 6 ya ve üzeri çocuklarn korona hakknda bildiklerinin sorulmas ve neyi doru ya da yanl bildiklerinin saptanmas yönünde ebeveynlere öneride bulundu. Bu saptamalar ardndan çocuun yana ve geliimsel düzeyine uygun bir dille dorular anlatmann önemli olduunu ifade eden çeri, gerçek dnda anlatlacak her eyle çocuun ebeveynlerine güveninin sarslaca ve bundan da çocuun olumsuz etkileneceini belirtti.
EKRAN SÜRESNE DKKAT!
Televizyon, tablet ve telefon üzerinde geçirilen zamann karantina süreçlerinde arttn bunun da çocuklar açsndan ileride farkl psikolojik sorunlara yol açacann altn çizen çeri, öyle devam etti: Amerikan Pediatri Birliinin önerilerine göre, özellikle 0-2 aralndaki çocuklar için sfr ekran süresi, 2-6 ya aras 1 saati geçmemelidir. 6-15 ya aralnda günde iki saati geçmemelidir. Birçok aratrma da artan ekran süresinin artmasyla çocuklarda zihinsel, dil, kavrama kapasitelerinin bozulduunu kantland. Ekran üzerinden geçirilen zaman zeka geliimin azalmasna neden oluyor. çocuklarda davran bozukluklar, iddet eiliminde art gösteriyor. imdi stresli bir dönemde olunduundan kaynakl belki bu süreler bir miktar geniletilebilir. Ancak mutlaka belli bir snrlandrlma esas alnmaldr.
SOSYAL BRARAYA GELME ÖNEML
Sosyal ortamndan uzaklaan okul ça çocuklar için arkadalaryla iletiimde kalmalarnn da önemine vurgu yapan çeri, ailelerinde çekinen çocuklar tevik ederek, arkadalaryla video konferans yöntemiyle konumalarn salamalarnn önemli olduunu söyledi. Evde kalan çocuklarn hareketlerinin kstlanmamas gerektiini anlatan çeri, Bu dönemde herkes komusundan gelen çocuk seslerine anlayla yaklamaldr. çocuklar kaslar ve sinir sistemlerinin gelimesi için hareket etmek zorundadr diye belirtti.
EV çNDE 6 ÖNER
çeri, evde kalan çocuklar içinde u 6 öneriyi yapt:
* çocuklarla beraber karalama, çizim ya da boyama yapmak onlar için etkileyici olabilir. Evin bir duvarn onlara tahsis ederek, sanatlarn icra edecekleri ilk sanat galerilerine kavumalarn salayabilirsiniz.
* çocuunuzla beraber evde undan hamur yapabilirsiniz. Hem böylece daha yaratc bir ii de gerçekletirmi olursunuz. Bunun yannda kurabiye ya da pasta piirip, yiyebilirsiniz.
* Bahçe ya da balkona fidan, fasulye, domates ekerek, günlük sulama ve bakmlaryla geliimlerini izlemek, uzun soluklu gayretlerin sonuçlarn göstermek adna yararl olabilir.
* Özellikle 2-12 ya dönemi çocuklar için günün önemli bir ksmn hareketli etkinlik ve aktivitelere ayrmak olmazsa olmazdr. Dans, halay, sek sek, takla, kanepe ve yatakta zplama, yakalamaca vesaireye mutlaka bavurulmal.
* Beraber videolar çekme, ark söyleme, ark sözü yazma, hikaye oluturma yaratclklarn destekleyecektir.
* çocuklar çok iyi birer gözlemcidir. Onlardan sizi ve dier tandklarnz taklit etmelerini isteyebilir. Siz de onlar taklit ederek baz durumlarda nasl davrandklarn gösterebilirsiniz.