Yeni modelde, tüm okullar 100 ayr kritere göre kredilendirilecek. Daha kötü artlarda çalan öretmenlere daha fazla ek ders ücreti ve hizmet puan verilecek.
Türkiye eitime eriimde büyük mesafe katetti, eitim yatrmlar da artt. Son 14 ylda 6 Milli Eitim Bakan deiti. Eitimde de onlarca kez deiiklik yapld. Ancak, eitimin kalitesi hl istenen standarda ulaamad. Milli Eitim Bakanl Müstear Doç. Dr. Yusuf Tekin, eitimin niteliini düüren sorunlar ve kaliteyi artrmak ne yapacaklarna ilikin sorular yantlad. Tekin, gelecek eitim ylnda uygulanmaya balayacak yeni müfredattan, öretmen atama sistemindeki deiikliklere, aça alnan ve ihraç edilen öretmenlere ve eitimin muhafazakrlatrld iddialarna kadar pek çok konuda da bilgi verdi.
Soru; 14 yllk bir iktidar, 6 bakan deiti. Eitimde pek çok deiiklik yapld. Bu sürede okullulama oranlar, derslik says ve eitime ayrlan bütçede art oldu. Ancak, eitimin niteliinde hl skntlar var. Neden? Nedir nitelii düüren sebepler, sizce?
Cevap; u eletiriyi kabul etmiyorum: Ak Parti iktidar döneminde çok sayda bakan deiti, bakan deitii için de politika oturtulamad. Külliyen yalan. Dünyada ortalama derslik bana, öretmen bana düen örenci says 20lerle ifade edilirken, bizim ülkemizde derslik bana örenci says 50lerdeydi. 14 yl boyunca fiziksel alt yap eksiklerini gidermek üzere siyasi iktidar taahütte bulunmu. Bu açlardan bakldnda her snfmzda Türkiye ortalamas u anda 30un altna dümü durumda. Dünyann her yerinde önce alt yap çalmalar, ardndan nitelikle ilgili çalmalara balarlar. imdi öyle bir dönemdeyiz. Alt yap tamamland, bundan sonra nitelik üzerine odaklanan eitim süreci balayacak demektir. Son iki senedir üzerine çaltmz ana politika da bu.
Soru; çocuklarmz bilgilerin ezberletildii birey haline getiriyoruz
Cevap; 19. yüzyln bandan itibaren felsefesi kurgulanan eitim çizgisi var. Tek merkezden kurgulanan, herkese ayn eitimin verildii sistem. Bizde de, eitimin içerii bu tarihlerde oluturulmu, hl ayn ekilde devam ediyor. deolojik biçimlendirme yapan eitim felsefesinden vazgeçip, daha çan gereklerine uygun eitim gerekli. Nitelii düüren faktörlerden birinin de, ideolojik eitim olduuna inanyorum. Eitim çok dinamik sektör. Herkesin elinde telefonlar var. stedii bilgiye ulaabiliyor. Bizim hl böyle bir ortamda çocuklara basl materyal üzerinden bilgi vermeye devam etmemiz çada bir eitim mant deil. Hepimiz de bunu eletiriyoruz. çocuklarmz bilgilerin ezberletildii birey haline getiriyoruz. çocuk, kitaptaki bilgiye internetten ulaabiliyor. Hl böyleyken benim müfredatm, ders kitaplarm hl çocuklara bilgi verme arlkl olursa eitimin niteliini düürür. Bundan vazgeçmek gerekiyor. Nitelikle ilgili çalmalar için daha analitik düünen bir örenci profili hedeflememiz gerekiyor. Yllarca biz, okullarmzda u dersi öreniyoruz, ne iimize yarayacak tartmasn yaptk. çocuklarn elde ettii bilgileri yorumlayabilecei bir hle dönütürmenin daha doru olacan düünüyoruz.
Soru; Uluslararas deerlendirmelerde Türkiyedeki örencilerin yüzde 2 gibi çok düük bir ksm problem çözme becerisine sahip. Temel becerilere sahip örencilerin oran da çok yüksek deil ...
Cevap; Kesinlikle. PISA ve TIMSS snavlarnn temel espirisi, bilgiden yararlanp problem çözme üzerine kurgulanm. Yurt dnda öretim üyeleri ile konutuumuzda bize yöneltilen en büyük eletiri, Türkiyeden lisans ya da lisanüstü eitim için gelen çocuklarn bilgiye sahip olma konusunda problemleri yok. Lise seviyesindeki örenci, lisans mezunu örenci kadar bilgi sahibi, ama bilgileri kullanmak konusunda yetersizler. Tüm uluslararas metinlerde de ana eletiri bu. Bunun üzerinden yola çkmak lazm.
Müfredat sadeletiriyoruz
Soru; Peki, 2005 ylnda da bunun için köklü bir müfredat deiiklii yaplmt. Uygulama arlkl, sorgulayan, örenci merkezli müfredat hayata geçiriyoruz dendi. e yaramad m? Hl, ayn eletiriler var ?
Cevap; Balangç noktas iyiydi. O dönemdekiler bir adm atyorlar. Üzerinden 10 yl geçiyor. Artk, yeni bir Türkiye ve yeni hedefler var. Fatih projesi, aklll tahta, tablet yoktu. imdi 10 yl önceki Türkiyeden bilgiye ulamada çok daha ileri bir Türkiye var. Ayn sistem üzerinden yaplmas gereken revizyonlar yapyoruz.Yoksa, köklü bir deiiklikten bahsetmiyoruz. Müfredatta öyle bir balangç yaplm biz onu devam ettireceiz. Müfredat sadeletiriyoruz. 7-8 ylda, 500 bin öretmen hizmetiçi eitimden faydaland ve bunu devam ettiriyoruz. Eitim sistemi, bugün deiiklii yap, ertesi gün sonuç alacanz bir ey deil. Orada balayanlar Türkiyeyi bir noktaya getirdi, bir adm öne tayoruz. Eritii bilgiyi kullanabilen örenci ve eitim sistemi kurguluyoruz. Bunun için de, teknolojik alt yapmz bir yere getirdik. lave olarak, öretmenlerle ilgili olarak hizmetiçi eitim sürecini de belli bir noktaya tam durumdayz.
Müfredatta yüzde 40 orannda hafifleme olacak
Soru; Müfredat sadeletiriyoruz derken, ders saat saylar m, konular m azalyor? Yeni müfredatta ne gibi deiiklikler var?
Cevap; Üç ana durum var. Birincisi, ar ve bilgi odakl müfradatmz var. Hem kazanm hem de bilgi düzeyinde bunu hafifleteceiz. Yüzde 40lar civarnda bir hafifleme olacak müfredatta. kincisi, bilgiye ulamaktan çok, problem çözme kapasitesini gelitiren mantalite yerletirmeye çalyoruz. Üçüncü olarak, Türkiye ilginç süreçler yayor. 15 Temmuz krlma noktas. Bu corafyay birarada tutacak deerlerin aktarlmas da bizim için önemli. Bu anlamda, bu deerlerin eitim sisiteminin içine aktarld müfredat arzu ediyoruz. Mesleki teknik eitimde, deerler eitimi anlamnda meslek ahlk ve i ahlkna müfredatta yer vereceiz. hilik kültürü çok önemli olarak yer alacak. Ders saatleri, ders says totalde azalmasa da günlük ders saatleri saysnda azalma hedefliyoruz.
Soru; Uluslaras deerlendirmelerde fen, matematik, okuma becerilerinde önceki yllara göre puanlar bir parça yükselse de, hl sralamalarda sonlardayz. ÖSYM verilerine baktnzda da test ortalamalar özellikle fen ve matematikte düük. Fen ve matematii neden öretemiyoruz?
Cevap; Fen ve matematik gibi derslerde kabul etmiyorum bu eletiriyi. Baktnz göstergeler açsndan deiir. Ama yabanc dil açsndan kabul ediyorum bu eletiriyi. Ortalama bir OECD ülkesinde yabanc dil örenmek için ayrlan saat bir örenci için 700 saat civarnda. Biz 1200 saat yabanc dil veriyoruz, ama yeterince yabanc dil öretemiyoruz.
Soru; Fen ve matemetikte niye kabul etmiyorsunuz, ortalamalar parlak deil?
Cevap; Uluslararas snavlardaki mevzu müfredatmzla alkal. Biz, sadece bilgi odakl eitim veriyoruz. O snavlarda bilgiyi kullanmay deil de, bilgiyi sorduunuzda daha baarl olacaktr.
Açk uçlu snav dönemi balayacak
Soru; O zaman, snav ve test odakl eitim sistemini sorgulamak gerekmiyor mu?
Cevap; Tam oraya gelecektim. Biz testlerle çocuklarn bilgi düzeyini ölçüyoruz, bilgiyi analiz etme kapasitesini ölçmüyoruz. Pilot uygulamalarna baladk. Yönetmelikte ona göre deiiklik yaptk. Öretmenlerimizin test yapma saylarn snrlandrdk. Açk uçlu snavlar özendirmek istiyoruz. ABDE (Akademik Becerilerin zlenmesi ve Deerlendirilmesi) denen bir program gelitirdik. Merkezi snavlar açk uçlu snav haline dönütüreceiz. Ayn eyi, ÖSYM de çalyor. Üniversiteye giri snavlarnda açk uçlu snav yapabilir miyiz, yapamaz myz diye. Temel problem burada. Bunun sebebi de, 60 kiilik snflar olan bir okulda, öretmen be snfa girse 300 örenci eder. Bu kadar örenciye klasik snav yap dediimizde vakit alr. Ölçme ve deerlendirmede daha kolay yöntemleri tercih için test usulu gerçekletirmiler. Ama biz ne yaptk, öretmenin yükünü hafifilettik. Artk 60 kiilik snfa girmiyor öretmen. 20 kiilik snflar. Test yapmasn gerektiren bir ey yok. Önümüzdeki dönemde öretmenin test yapmasn istemiyoruz. Bunu haayata geçireceiz.
Soru; Peki, öretmenler de ayn ezberci sistemde okuyor ve mezun oluyor? Bilgiyi kullanmay nasl öretecek, nasl destekleyeceksiniz öretmeni?
Cevap; Maalesef. Yeni aramza kattmz aday öretmenlerle ilgili çok detayl bir süreç balattk. 2 yldr aday öretmen yetitirme sürecini çok farkl mekanizmalarla gelitirdik. Bu yl mülkatla istihdam ettik. Adaylk sürecinin kalkmas bu anlamda becerilerine bal hale geldi. Bundan sonra test snav ile öretmen alma felsefesi olmayacak. YÖK de öretmen yetitirme süreciyle ilgili çalyor. Öretmenlerimizi ayrca açk uçlu snav yapma konusunda hizmetiçi eitim alyorlar.
Portatif eitim birimleri
Soru; Baka bir sorun da devamszlk ve okul terki. Devamszlklar yüksek, 15-19 ya arasnda liseyi bitirmeden eitimden ayrlan gençlerin oran da yüzde 38. Uluslararas aratrmalarda Türkiyedeki örencilerin motivasyonu yüksek çkyor. Buna karn örencileri niye okulda tutamyoruz?
Cevap; Devamszlk konusunda da okul terkleri konusunda da her yl derinlemesine analizler yapyoruz. Dünyann her tarafnda zorunlu eitim çanda fireler olur. Türkiyedeki biraz yüksek. unu unutmamamk lazm, zorunlu eitimin tarihi 2012. Bu, bir kültür ve üç dört ylda yerleecek bir ey deil. Bir mücadele gerektiriyor. nsanlar ikna etmek gerekiyor. Rehberlik faaliyeti yürütüyoruz bu konuda. Sebeplerine baktmzda bir sürü gerekçe var. Ancak ,çok büyük bir oranla maalesef lise çandaki çocuklarmz Anadolunun pek çok corafyasnda emeinden faydalanlan çocuklar. Bahar aylarnda devam sorunu ortaya çkyor. Ekim mevsimi balyor. Bunlarn hepsiyle ilgili tedbirler almaya baladk. Konar göçer ailerle ilgili yerletikleri yerlere portatif eitim birimleri oluturacaz. Devam konusunda bu yl geçtiimiz yla oranla çok daha baarl bir yl geçireceiz.
Okul bittiinde ne olacana dair beklentisi yok çocuklarn
Soru; Ortaöretim izleme raporunuza göre, meslek lisesi, spor liseleri ve imam hatip liselerindeki örencilerin devamszl daha fazla. Öretmenler, örencilerin okulda mutsuz olduklar ve akademik baarlarnn düük olduunu düündükleri için devamszlk yaptklarn söylüyor. Neden bu okullarda devamszlk daha yüksek ve niye örenci mutsuz ve baarsz hissediyor?
Cevap; Devamszlk konusunda okul türleri arasnda ayrm yapmyoruz. Ama, her okul türü arasnda farkl tedbir almak gerekiyor. Meslek lisesinde çocuk okuldaki atölye ortamn belki beenmiyor. çrak ve benzeri gittii yerlere devam ettiini görüyorsunuz. Ya da, okul bittiinde ne olacana dair bir belentisi yok çocuklarn. Olumsuz alglarn giderecek rehberlik çalmalar ile tedbirler alyoruz. O konuda da önümüzdeki günlerde çokça konuulacak eyler paylalacak..
Soru; Liselere yerletirme sisteminde de çokça eletirilen nokta, tüm okullara snavla örenci almann baarl ve baarsz örencileri belirli okullarda toplanmasna neden olduu. Bunun da örencilerin baarsz ve mutsuz hissetmesinde pay olabilir mi ?
Cevap; Liselere snavla örenci yerletirmenin en tehlikeli boyutlarndan biri bu. Örenciler baar srasna göre yerleiyor. te, biz bu alg ile mücadele etmek için dier liselerimizi gelitirecek tedbirler alyoruz. Meslek lisesinde istihdam garantisi veren, üniversiteye girite kolaylklar salayan admlar atabilir miyiz, baar düzeyi daha yüksek örenciyi meslek lisesine çekebilir miyiz diye çalyoruz.
KPSS öretmenin niteliini ölçmüyor
Soru; Niteliin artmas için nitelikli öretmen çok önemli. Öretmenlerin niteliine dair çok fazla veri yok. Tek veri KPSSdeki Öretmenlik Alan Bilgisi Testisinde bran öretmenlerinin test ortalamalar. Ortalamalar vasat. Lise matematik öretmenlerinin net ortalamas 9, mesel. Öretmen Strateji Belgesi hayata geçmedi, öretmen nitelii ile ilgili somut admlarnz neler?
Cevap; KPSS ile öretmen istihdam etmenin yanl olduuna inanyorum kiisel olarak. Eitim fakültelerinin son snf örencileri geçen yla kadar, üniversitelerine yakn okullarda yüzlerce öretmen aday kt üzerinde kayt yaptryordu. Bu bir staj deil. Staj dediiniz ey, usta-çrak ilikisinin olgunlatrlmasdr. Artk, her okula öretmen saysyla orantl bir biçimde örenci gönderilecek eitim fakültelerinden. Her okulda dosya oluturulacak ve biz öretmen atarken o dosyalar referans olarak kabul edeceiz. Test snav baarsn deil, sadece öretmenin o bir yl içindeki durumunu veri olarak kullanacaz. imdiye kadar yüksek puanla atanyordu. KPSS öretmen niteliini ölçen bir snav deil. Bu felsefeyi yava yava terk ediyoruz. Gelecek yl veri setimizi biraz daha genileteceiz. KPSSye ilave olarak staj dosyasndaki notlar, mülkat notlar... Bunlar da deerlendireceiz. Öretmen nitelii bununla ancak artabilir. Sözlemeli öretmenlikle de 4 yl sonunda kadrolu olabilecek öretmen. Bir perfomans denetimine tbi tutulmu olacak. Veli, örenci, idare memnuniyeti, tüm bunlarn hepsini ölçebileceimiz mekanizma oluacak.
Okullara kredilendirme, öretmene tevik sistemi
Soru; Öretmenlerin yüzde 70i douya atanyor, ama kalmyorlar. Bu, nitelii etkiliyor. Bu bölgeler için öretmenlere tevik hazrl olduunu biliyoruz. Ayrntlar neler?
Cevap; Öretmen çalma sürelerinin ve zorluklarnn göz önüne alnd yeni bir mekanizma üretiyoruz. Okul bazl olarak kredilendirme sistemi getiriyoruz. 70 bin okulun tamam için fiziksel koullarndan, kurumun bulunduu mahallenin sosyo ekonomik, asayi göstergelerine kadar 100ün üzerinde kriter belirledik. Kendi kurumlarmz kredilendirmeye tbi tutuyoruz. Diyarbakrda 100 üzerinden 70 alan bir okul var, Kastamonuda 100 üzerinde 20 alan bir okulumuz var diyelim. 20 alan okuldaki öretmen daha zor atlarda çalyordur. Buna göre öretmenlere tevik uygulanacak. Maa anlamnda deil, ama ek ders üzerinden ücret farkll, bir de hizmet puan açsndan farkllk. TÜK, Maliye, Kalknma, Adalet ve cileri Bakanl ile veri seti oluturuyoruz. Sona gelmek üzereyiz.
Soru; Okul öncesi eitimin zorunlu olaca, ikili eitimin kalkaca ve 5. snfn dil arlkl hazrlk snf olaca açkland. Bu uygulamalar gelecek eitim ylnda balayacabilecek mi ? Pilot iller mi belirlendi ?
Cevap; kili eitimle ilgili pilot çalmamz yok. Türkiyenin tamamnda yatrm programna göre okullar yapyoruz. kili eitim Türkiyedeki illerin yüzde 80inde ksa sürede bitecek durumda. Birkaç ilimiz çok kritik, stanbul, Diyarbakr, Gaziantep gibi. Okul öncesinin zorunlu olmasnda ve 5. snflarn dil hazrlk snf olmasnda pilot uygulamalar olacak. Tüm bu uygulamalar nitelii bire bir etkileyecek ve artracak.
Soru; Yllardr hep ikayet edilen konulardan biri de, özel okullarn örencilerinin notlarn iirmesi ve TEOG gibi snavlarda bunun örenciler arasnda hakszlk yaratmas. Soruturmalar yapyordunuz. Nedir tespitleriniz ve bu konuda idari ilem yaplan okul says nedir?
Cevap; Herhangi bir okulu böyle bir aibe ile zan altnda brakmay doru bulmuyorum. Öretmene ceza veriyorsunuz, ama öretmen, okul sahibi beni zorlad diyor. Okul sahibine cezai bir müeyyide uygulayamyorsunuz. Bugünlerde yasalaacak metinle okul sahibine ve kurucularna para cezalar verilebilecek. Para cezas ile balayp, tekrarnda farkl boyutlara ulaabilecek. ikayet gelen okullaralarla ilgili tedbirleri aldk.
Aça alnan öretmenlerin soruturmasnda sona gelindi
Sorup Fettullah Gülen Yaplanmas ile irtibatl olduu gerekçesiyle kapatlan okullarn son says nedir? Bir de, bu okullardan kaç bu yl yeniden açld ve hangi tür okullara dönütü ? çounluunun imam hatip yapld yönünde eletiriler var.
Cevap; Elimizde ihtiyaç tablosu var. Diyelim ki, zmir, Aliaa ya da Bornova ilçemizde hagi tür okula ihtiyaç var, biz biliyoruz. Zaten yatrm programmzda var bu ihtiyaçlar. El konulam okul varsa neye dönütüreceimiz belli. Okulöncesi, ilkokul, ortaokul ve lise olmak üzere 1060 okul kapatld. Sehven kapatlp tekrar açlan okul says ise 69.