Vanda yaklak 2 bin 850 yl önce hüküm süren Urartularn kulland dil, Van Yüzüncü Yl Üniversitesi (YYÜ) Arkeoloji Bölümünde verilen derslerle gelecek nesillere aktarlyor.
Milattan önce 850-600 yllar arasnda kurulan ve Van Tuba ismiyle bakent ilan eden Urartularn kulland dilin yaatlmas için akademik çalmalar devam ediyor.
Bugüne kadar sadece Urartular dönemine ait yaztlarda karlalan Urartuca, YYÜ Edebiyat Fakültesi Arkeoloji bölümünde balatlan derslerle hem lisans hem de yüksek lisans eitimi gören örencilere öretiliyor.
Bu sayede Urartuca okuyup yazmay örenen örenciler, Urartular dönemine ait yaplarda yaplan kazlarda tarihe k tutan verilerin gün yüzüne çkarld kentte, arkeolojik buluntularn analiz edilmesi ve çözümlenmesine katk sunuyor.
Dünyada çok az akademisyen tarafndan bilinen Urartuca dersine ilgi her geçen yl artyor.
5 ÖRENCMZ URARTUCAYI HEM OKUYUP HEM DE YAZABLYOR
Van YYÜ Arkeoloji Bölümü Bakan Prof. Dr. Rafet çavuolu, 2017den itibaren fakültede düzenli olarak Urartuca dersi vermeye baladklarn söyledi.
lk olarak lisans seviyesinde 30 örenciye ders verildiini belirten çavuolu, Lisansüstü örencilere bu ders daha kapsaml bir ekilde öretiliyor. Lisansüstü 5 örenimiz de Urartucay hem okuyup hem de yazabilme aamasna geldi. Urartuca yaztlar bir döneme k tutuyor. Ik tuttuu dönemin aydnlatlmas için bu dilin mutlaka öretilmesi ve günümüz Türkçesine güncel yeni bilgiler nda tercüme edilmesi gerekir. Bu açdan bu ders çok önemli. dedi.
BLM DÜNYASINA YEN SMLER KAZANDIRMAYI HEDEFLYORUZ
Anadolu topraklarnda Hititlerden sonra çivi yazsn kullanan Urartularn, Asurlarn alfabesini kendi dillerine uyarladn anlatan çavuolu, unlar kaydetti:
Urartular 2 bin 850 yl önce balayan tarihlerini belirli yerlere, özellikle ana kaya ve stellerin üzerine yazmlar. Kil tabletler üzerine yazlanlar da var. Bunlarn okunup bölgenin tarihine k tutulmas lazm. Bu amaçla Urartuca dersleri vermeye baladk. Dou Anadoluda bu dersi üniversite olarak sadece biz veriyoruz. Urartuca ölü bir dil olarak biliniyor. Bizler de Uratucada özellikle lisansüstü seviyede dersler vererek bilim dünyasna yeni isimleri kazandrmay hedefliyoruz.
ARKEOLOJK KAZILARIN YAPILABLMES çN DLN ÖRENLMES GEREKYOR
Edebiyat Fakültesi Dil Bilim Bölümü Dr. Öretim Üyesi Orhan Varol ise bölgede yaplacak arkeolojik aratrmalar için mutlaka Urartucann bilinmesi gerektiini vurgulad.
Urartucann çivi yazl dillerin genel özelliine sahip olduunu ve bu dil yapsnda belirteç ve ideogramlarn (bir düünceyi betimlemek için kullanlan resim ya da grafik) yer aldn anlatan Varol, unlar kaydetti:
Urartucada bugüne kadar yaplan aratrmalara ramen hala çözülemeyen sözcükler yer alyor. Bunlarn anlalmas bu dersler vastasyla olacak. Aratrmalar yapldkça Urartucann bilinmeyen yeni bilgileri ortaya çkyor. Urartu yaz sistemi günümüzdeki ses temelli yaz sisteminden farkldr. çerisinde Sümerlerden balayan bir ideogram, yani kavram yaz iaretlerinin bulunduu bir grup belirteç ve hece grubu bulunuyor. Ünsüzler hiç bir zaman tek bana görülemez. Sadece ünlüler tek bana olabiliyor. 4 tane ünlü ses bulunuyor.