Eitimciler Birlii Sendikas (Eitim-Bir-Sen) Bakan Ali Yalçn, Yükseköretim sisteminin daha nitelikli büyümesi ve artan yükseköretim talebine cevap üretebilmesi için, tercih edilebilir yüz yüze öretim programlarndaki kontenjanlarn artrlmas ve verimli kullanlmas için daha etkin politikalar gelitirilmelidir dedi.
Eitim-Bir-Sen ve Memur-Sen Genel Bakan Ali Yalçn, Eitim-Bir-Sen Stratejik Aratrmalar Merkezi (EBSAM) tarafndan hazrlanan Yükseköretime Bak 2021: zleme ve Deerlendirme Raporunu açklad. Yalçn, konuyla ilgili yapt yazl açklamada, yükseköretimin, günümüzün ekonomik ve toplumsal geliiminin temel sürükleyici gücü hline geldiini ifade ederek, yüksek eitim düzeyinin hem toplumun hem de bireylerin sosyo-ekonomik açdan refahnn artmasnda önemli rol oynadn belirtti. Nüfusun büyük bir bölümünün hzla deien i gücü piyasasna uyum salayabilecek kaliteli bir yükseköretime eriiminin salanmasnn, eitim sistemleri ve politika yapclar için büyük önem arz ettiini dile getiren Yalçn, yükseköretime yönelik yaplan her yatrmn çktsnn birçok parametrede ülkenin refahn artrabilecek önemli bir gösterge olduunu, kz ve erkeklerin her yl deien yüksekörenim seçimlerinin, yükseköretim programlarnn arzn, dolaysyla da i gücü piyasasnn sonuçlarn etkilediini, bu seçimleri ve bunlarn sonuçlarn anlamann, yükseköretim sistemini ve kaynaklarn daha verimli kullanmak için oldukça önemli olduunu vurgulad.
OLUMSUZ ETKLERE YÖNELK POLTKALAR GELTRLMEL
Covid-19 salgn nedeniyle üniversitelerde uzaktan eitime geçilmesi ve bunlarn etkileriyle birlikte yükseköretimde yaanan deiimlerin ele alnmasnn daha da önemli hle geldiini kaydeden Yalçn, unlar söyledi:
Salgn döneminde yaanan deiimlerin uzun ve ksa vadedeki etkileri hl belirsizliini korurken, yaanan bu deiimlerin yükseköretim sistemine olan etkileri güncel verilerle ortaya konulmal ve uzun vadede karmza çkmas muhtemel sorunlarn olumsuz etkilerine yönelik politikalar gelitirilmelidir. Türkiyenin eitim, öretim ve bilim hizmet kolunun genel yetkili sendikas olarak, bata üyelerinin ekonomik ve sosyal haklarnn korunmas ve gelitirilmesi olmak üzere eitimin her alanna ilikin veriye dayal bilimsel bir bak açsyla çalma hayatnn ve eitim sisteminin temel sorun alanlarn ve çözüm önerilerini ele aldk. Yükseköretim sisteminin verimliliinin ve etkinliinin kapsaml bir analizini yaparak 2017 ylnda ilkini yaymladmz Yükseköretime Bak rapor serimizin beincisi olan Yükseköretime Bak 2021: zleme ve Deerlendirme Raporu ile etkin, verimli ve kaliteli bir yükseköretim sisteminin tesis edilmesine yardmc olmaya devam etmekteyiz. Uluslararas kurulularn standartlarn kullanarak ve veri temelli analiz ilkesini gözeterek hazrladmz rapor, içerii ve metodolojisiyle yükseköretimde yaanan deiimlerin süreç analizlerini ve sonuç gözlemlerini yanstan bir perspektifle sunulmakta ve yükseköretime geçi, yükseköretime eriim ve katlm, eitimin çktlar, öretim elemanlar, eitim ortamlar, yükseköretimin finansman, üniversitelerin akademik ve yenilikçilik performans bölümlerinden olumaktadr.
ÖRENC SAYISI HIZLA ARTMAYA DEVAM EDYOR
Yükseköretimde mevcut veya yeni açlacak hem programlara hem de programlarn kontenjan saylarna ilikin kararlarn ülkenin kalknma hedefleri ve toplumsal ihtiyaçlar gözetilerek ileride ihtiyaç duyulmas muhtemel alanlar da dikkate alnarak verilmesi gerektiini ifade eden Yalçn,
OECD ülkelerinin nüfusta bin kii bana düen yükseköretim örenci says bakmndan Türkiye ilk srada yer alrken, 20-24 ya grubunda hem erkek hem de kadnlarda okullama oranlar bakmndan ise OECD ülkeleri ortalamalarnn oldukça üzerindedir. Yükseköretim örenci saysndaki artn sebebi açk öretim örenci saysndaki arttan kaynaklanmaktadr. Son yllarda devlet yükseköretim kurumlarnda yüz yüze örenci saylarnda bir düü ve duraanlama yaanrken, devlet açk öretim programlarnda toplam örenci says hzla artmaya devam etmektedir. Yükseköretim sisteminin daha nitelikli büyümesi ve artan yükseköretim talebine cevap üretebilmesi için, tercih edilebilir yüz yüze öretim programlarndaki kontenjanlarn artrlmas ve verimli kullanlmas için daha etkin politikalar gelitirilmelidir dedi.
SZLK ORANLARINI DÜÜRÜCÜ POLTKALAR GELTRLMEL
Türkiyenin 2010 ylndan 2020ye kadar, 25-34 ya aras yükseköretim mezunu orannn yüzde 18 puan artrarak OECD ülkeleri arasnda en yüksek art saladn kaydeden Yalçn, unlar söyledi:
Buna karn Türkiyenin 25-34 ya aras yükseköretim mezunu oran (yüzde 35) hl OECD ülkeleri ortalamasndan (yüzde 45) düüktür. Bu veriler dorultusunda, yükseköretim sisteminden yllk mezun saylarnn artrlmasna yönelik uygun politikalar gelitirilmesine ihtiyaç var. Türkiye, 25-64 ya aras yükseköretim ön lisans, lisans ve lisansüstü mezunlarnn istihdam oranlar bakmndan neredeyse hem OECD ülkeleri ortalamalarnn altnda hem de OECD ülkeleri arasnda son sralarda yer almaktadr. Türkiye, yükseköretim mezunlarnn istihdam oranlarnn artrlmasna yönelik mevcut politikalarn gözden geçirerek isizlik oranlarn düürücü politikalar gelitirmelidir. Türkiye, OECD ülkeleri arasnda yükseköretimde en genç öretim gücüne sahip ülkelerin banda gelmektedir. 50 ya altnda öretim eleman oran yüzde 80dir. Türkiyenin öretim gücünün genç olmas, yükseköretimde eitim ve aratrma kalitesinin artmas için bir avantajdr. Bu balamda tevik mekanizmalarnn genç öretim kadrosuna göre yeniden gözden geçirilmesi, hem yükseköretimde öretim kadrolarn cazip hle getirecek hem de yükseköretimde eitim ve aratrma kalitesinin artmasna neden olacaktr.
ARZ-TALEP DENGES GÖZETLEREK BELRLENMEL
Yalçn, Yükseköretimdeki personel ihtiyac göz önünde bulundurulduunda öretim görevlisi kadrolarnn cazip hle getirilmesi gerektiini söyleyerek, unlar kaydetti:
Hlihazrda uygulanan politikalar yeniden gözden geçirilmeli, 50/d kapsamnda çalan aratrma görevlilerinin doktora eitimlerini tamamladktan sonra kadroya geçi imknlar salanmal ve bu konudaki problem alanlar da çözülmeye çallmaldr. KYK yurt saylar artmasna ramen yurt bana düen örenci says yllara göre sabit kalmtr. Bu nedenle, yurt bana düen örenci saysnn azaltlmas için yeni yurtlara ihtiyaç duyulmaktadr. 2019 yl verisine göre ikamet ettii ilden baka bir ile üniversite okumaya giden 18-24 ya aras 411 bin 818 yükseköretim örencisi bulunmaktadr. Bu örencilerin says her yl artmaktadr. Örencilerin okulunun uzamas, illere göre il dndan okumak için gelen örencilerin says ve art eilimi gibi parametreler dikkate alnarak yeni yurtlar yaplmal, ayrca yeni yaplan yurtlarn arz-talep dengesi gözetilerek konum ve büyüklüü belirlenmelidir.