Türkiye statistik Kurumu (TÜK), 2020 ylna ilikin Gelir ve Yaam Koullar Aratrmas sonuçlarn açklad. Hane halk kullanlabilir gelirinin, hane halk büyüklüü ve kompozisyonu dikkate alnarak hesaplanan edeer hane halk büyüklüüne bölünmesiyle elde edilen edeer hane halk kullanlabilir fert gelirine göre, en yüksek gelire sahip yüzde 20lik grubun toplam gelirden ald pay, 2020de bir önceki seneye kyasla 1,2 puan artarak yüzde 47,5e çkt.
En düük gelire sahip yüzde 20lik grubun ald pay 0,3 puan azalarak yüzde 5,9a dütü. Toplumun en zengin yüzde 20sinin gelirinin en yoksul yüzde 20sinin gelirine oran 7,4den 8e yükseldi.
GN KATSAYISI 0,410 OLARAK TAHMN EDLD
Gelir dalm eitsizlii ölçütlerinden olan Gini katsays, sfra yaklatkça gelir dalmnda eitlii, bire yaklatkça gelir dalmnda bozulmay ifade ediyor. En son yaplan aratrma sonuçlarna göre Gini katsays bir önceki yla göre 0,015 puan art ile 0,410 olarak tahmin edildi. Toplumun gelirden en fazla pay alan yüzde 20sinin elde ettii gelirin en az pay alan yüzde 20sinin elde ettii gelire oran eklinde hesaplanan P80/P20 oran 7,4den 8,0a, gelirden en fazla pay alan yüzde 10unun elde ettii gelirin en az pay alan yüzde 10unun elde ettii gelire oran eklinde hesaplanan P90/P10 oran ise 13,0dan 14,6ya yükseldi.
YILLIK ORTALAMA HANE HALKI KULLANILABLR GELR 69 BN 349 TL OLDU
Türkiyede yllk ortalama hane halk kullanlabilir geliri yüzde 15,8 artarak 2020 yl anket sonuçlarna göre 69 bin 349 TL oldu. Türkiyede yllk ortalama edeer hane halk kullanlabilir fert geliri bir önceki yla göre yüzde 17,2 artarak 28 bin 522 TLden 33 bin 428 TLye yükseldi.
Yllk ortalama edeer hanehalk kullanlabilir fert gelirlerinde en yüksek gelir, geçen yla göre 5 bin 450 TL artarak 42 bin 712 TL ile tek kiilik hanehalklarnn oldu. çekirdek aile bulunmayan birden fazla kiiden oluan hanehalklarnn yllk ortalama edeer hanehalk kullanlabilir fert geliri 38 bin 141 TL iken tek çekirdek aileden oluan hanehalklarnda bu deer 34 bin 577 oldu. En düük yllk ortalama edeer kullanlabilir hanehalk fert gelirine sahip hanehalk tipi ise 25 bin 889 TL ile en az bir çekirdek aile ve dier kiilerden oluan hanehalklar oldu.
TOPLAM GELRDEN EN YÜKSEK PAYI YÜZDE 47,1 LE MAA VE ÜCRET GELR ALDI
Toplam gelir içerisinde en yüksek pay, yüzde 47,1 ile bir önceki yla göre 0,4 puan artan maa ve ücret geliri ald. kinci sray yüzde 21,8 ile önceki yla göre 0,1 puanlk azal gösteren sosyal transfer geliri alrken üçüncü sray yüzde 17,7 ile 2019 yl anket sonuçlar ile ayn paya sahip müteebbis geliri oluturdu. Tarm gelirinin müteebbis geliri içindeki pay 2019 yl anket sonuçlarna göre 1,7 puan azalarak yüzde 20,9 olurken, emekli ve dul-yetim aylklarnn sosyal transferler içindeki pay 0,1 puan azalarak yüzde 91,7 olarak gerçekleti.
YÜKSEKÖRETM MEZUNLARI EN çOK GELR ARTII ALAN GRUP
Yllk ortalama esas i gelirleri srasyla yükseköretim mezunlarnda 63 bin 085 TL, lise ve dengi okul mezunlarnda 41 bin 855 TL, lise alt eitimlilerde 32 bin 838 TL, bir okul bitirmeyenlerde 22 bin 936 TL ve okur-yazar olmayan fertlerde 16 bin 785 TL olarak hesapland. Geçen yla göre yllk ortalama esas i gelirinde en yüksek art yüzde 25,5 ile bir okul bitirmeyen en düük art ise yüzde 18,8 ile okur-yazar olmayan fertlerde oldu.
EN YÜKSEK ARTI YÜZDE 31,0 LE NAAT SEKTÖRÜNDE OLDU
Esas i gelirleri sektörel ayrmda incelendiinde; en yüksek yllk ortalama gelirin 46 bin 034 TL ile hizmet sektöründe, en düük yllk ortalama gelirin ise 25 bin 263 TL ile tarm sektöründe olduu görüldü. Bir önceki yla göre; yllk ortalama esas i gelirinde en yüksek art yüzde 31,0 ile inaat sektöründe gözlenirken, bunu yüzde 26,1 ile sanayi sektörü izledi. Dier taraftan hizmet sektöründe yüzde 23,9, tarm sektöründe ise yüzde 15,8 art gözlendi.
EN çOK VERENLER KAZANDI
Yllk ortalama esas i gelirleri srasyla iverenlerde 125 bin 698 TL, ücretli maallarda 42 bin 006 TL, kendi hesabna çalanlarda 33 bin 207 TL ve yevmiyelilerde 17 bin 577 TL olarak hesapland. Geçen yla göre en yüksek art yüzde 31,6 ile iverenlerde en düük art ise yüzde 19,0 ile yevmiyelilerde oldu.
GÖREL YOKSULLUK ORANI YÜZDE 15E çIKTI
Toplumun genel düzeyine göre belli bir snrn altnda gelire sahip olan bireyler göreli anlamda yoksul saylyor. Edeer hanehalk kullanlabilir fert medyan gelirinin yüzde 50si dikkate alnarak belirlenen yoksulluk snrna göre, yoksulluk oran 2020 ylnda 0,6 puan artarak yüzde 15,0 oldu. Medyan gelirin yüzde 60 dikkate alnarak belirlenen yoksulluk snrna göre yoksulluk oran ise son ylda 0,6 puan artarak yüzde 21,9 olarak gerçekleti.
Edeer hanehalk kullanlabilir fert medyan gelirinin yüzde 40 dikkate alnarak belirlenen yoksulluk snrna göre, yoksulluk oran bir önceki yla göre 0,6 puanlk art ile yüzde 8,9 olarak gerçekleti. Medyan gelirin yüzde 70i dikkate alnarak belirlenen yoksulluk snrna göre ise yoksulluk oran bir önceki yla göre 0,5 puanlk art ile yüzde 29,0 oldu.
YOKSULLUK ORANI EN DÜÜK HANELER çEKRDEK ALE BULUNMAYAN HANELER OLDU
Hane halk tipine göre edeer hanehalk kullanlabilir fert medyan gelirinin yüzde 50si dikkate alnarak hesaplanan yoksulluk oranlarna bakldnda; çekirdek aile bulunmayan birden fazla kiiden oluan hanehalklarnda yoksulluk oran bir önceki yla göre 0,3 puan artarak yüzde 9,5, tek kiilik hanehalklarnda bu oran 1,7 puan artarak yüzde 10,9 olmutur. En az bir çekirdek aile ve dier kiilerden oluan hanehalklarnn yoksulluk orannn 0,2 puan artarak yüzde 18,4, tek çekirdek aileden oluan hanehalklarnn yoksulluk orannn ise 0,7 puan artarak yüzde 14,5 olduu görüldü.
YÜKSEKÖRETM MEZUNLARININ SE YÜZDE 3,2S YOKSUL
Edeer hanehalk kullanlabilir fert medyan gelirinin yüzde 50si dikkate alnarak hesaplanan yoksulluk oranna göre; okur-yazar olmayan fertlerin yüzde 26,7si, bir okul bitirmeyenlerin yüzde 25,7si yoksul iken, bu oran lise alt eitimlilerde yüzde 14,0, lise ve dengi okul mezunlarnda ise yüzde 8,3 oldu. Yükseköretim mezunlar ise yüzde 3,2 ile en düük yoksulluk orannn gözlendii grup oldu.
MADD YOKSUNLUK ORANI ARTTI
Finansal skntda olma durumunu ifade eden maddi yoksunluk; çamar makinesi, renkli televizyon, telefon ve otomobil sahiplii ile ekonomik olarak beklenmedik harcamalar yapabilme, evden uzakta bir haftalk tatil masrafn karlayabilme, kira, konut kredisi ve faizli borçlar ödeyebilme, iki günde bir et, tavuk, balk içeren yemek yiyebilme ve evin snma ihtiyacn karlayabilme durumu ile ilgili hanehalklarnn alglarn yanstmaktadr.
Yukarda belirtilen dokuz maddenin en az dördünü karlayamayanlarn oran olarak tanmlanan ciddi maddi yoksunluk oran 2019 ylnda yüzde 26,3 iken 2020 yl anket sonuçlarnda 1,1 puan artarak yüzde 27,4 olarak gerçekleti.
SÜREKL YOKSULLUK ORANI YÜZDE 13,7 OLDU
Dört yllk panel veri kullanlarak hesaplanan sürekli yoksulluk oran, edeer hanehalk kullanlabilir fert medyan gelirinin yüzde 60na göre son ylda ve ayn zamanda önceki üç yldan en az ikisinde de yoksul olan fertleri kapsamaktadr. Buna göre, 2020 yl anket sonuçlarnda sürekli yoksulluk oran bir önceki yla göre 1,0 puan artarak yüzde 13,7 oldu.
KENDLERNE AT BR KONUTTA YAAYANLARIN ORANI YÜZDE 57,8 OLDU
Oturulan konuta sahip olanlar geçen yla göre 1,0 puan azalarak 2020 ylnda yüzde 57,8 hesaplanrken, kirada oturanlarn oran yüzde 26,2, lojmanda oturanlarn oran yüzde 1,2, kendi konutunda oturmayp kira ödemeyenlerin oran ise yüzde 14,7 olarak gerçekleti.
TAKST ÖDEMELER VEYA BORçLARI OLANLARIN ORANI YÜZDE 58,3 OLDU
Geçen yla göre konut alm ve konut masraflar dnda borç veya taksit ödemesi olanlarn oran 12,8 puan azalarak yüzde 58,3 oldu. Nüfusun yüzde 7,0na bu ödemeler yük getirmezken yüzde 18,8ine çok yük getirdi. Hanelerin yüzde 59,3ü evden uzakta bir haftalk tatil masraflarn, yüzde 37,3ü iki günde bir et, tavuk ya da balk içeren yemek masrafn, yüzde 32,2si beklenmedik harcamalar, yüzde 20,3ü evin snma ihtiyacn, yüzde 58,0 eskimi mobilyalarn yenilenmesini ekonomik olarak karlayamadn beyan etti.
KONUTUN ZOLASYONUNDAN DOLAYI ISINAMAMA EN çOK KARILAILAN KONUT VE çEVRE PROBLEM
Kurumsal olmayan nüfusun yüzde 36,7si konutunda izolasyondan dolay snma sorunu, yüzde 34,7si szdran çat, nemli duvarlar, çürümü pencere çerçeveleri vb. problemleri yaarken yüzde 22,6s trafik veya endüstrinin neden olduu hava kirlilii, çevre kirlilii veya dier çevresel sorunlarla karlat.