CHP stanbul Milletvekili ve Genel Bakan Koordinatör Badanman Erdoan Toprak, dünya ve Türkiyedeki gelimelerle ilgili hazrlad haftalk deerlendirme raporunda korona virüsü (Covid-19) salgnnn ekonomik etkilerine deindi, iletmelerin büyük bölümünün vergi, SGK ertelemeleri ve kredi kampanyalarndan yararlanamadn belirtti.
ktidarn salgn sürecinde kimsenin madur edilmedii yönündeki açklamalarnn gerçekleri yanstmadn ifade eden Toprak, Üçer ay süreli vergi, SGK ödemelerinin ertelenmesi, icra-haciz davalarnn durdurulmas, kredi taksitleri ile kredi kart taksit ödemelerinin ertelenmesine dönük sürelerin dolmasyla iletmelere, iyerlerine üç aylk faiziyle birlikte ertelenen bu ödemelerin yaplmas tebligatlar gönderilmeye baland dedi.
ÜRETM SÜRDÜREBLENLERN ORANI YÜZDE 7,3
Diyarbakr Ticaret ve Sanayi Odas (DTSO) ile Güneydou Tekstil Sanayi ve nsanlar Derneinin (GÜNTAD) Diyarbakr Organize Sanayi Bölgesi (OSB) ve OSB dndaki 170 iyerini kapsayan saha aratrmasnn sonuçlarnn esnafn durumunu gösterdiini aktaran Toprak, ldeki ve bölgedeki iletmelerin yüzde 78,2si salgn sürecindeki ekonomik gelimelerden olumsuz etkilenmi diye konutu.
Üretimini durduran iletmelerin oran yüzde 53,7 olurken, üretimini sürdürebilenlerin oran ise yalnzca yüzde 7,3 diyen Toprak, Gerek OSB gerekse OSB dndaki iletmelerin yüzde 79,1i faaliyetlerini kirac olduklar binalarda ve tesislerde sürdürürken, bunlarn yüzde 69u aylardr kiralarn ödeyememi durumda ifadelerini kulland.
LETMELERN YÜZDE 75,9U KISA çALIMA ÖDENENDEN FAYDALANAMADI
Toprak, raporda ksa çalma ödenei, kredi erteleme ya da yeni kredi bavurularnn büyük bölümünün yantsz kaldn veya reddedildiini belirterek öyle devam etti:
107 iyerinde istihdam edilen 5 bin 604 çalann 2 bin 696s için ksa çalma ödenei bavurusu yaplmasna karlk, bunlarn sadece bin 337sine üç ay süreli ödeme yaplm. Ksa çalma ödeneine bavuran iletmelerin yüzde 75,9unun içilerine, 450 gün prim ödemi olma koulunu salayamadklar için SF ve KUR tarafndan ret yant verilmi. letmelerde bu dönemde 256 kii ücretsiz izne, bin 96 kii ücretli izne ayrlmtr. Ayrca salgn döneminde iletmelerin yüzde 60,90nn kira, fatura, vergi, SGK, çalan maa, banka kredi taksiti ve borçlarn ödeyemedikleri ortaya konmutur. Aratrmann ortaya koyduu gibi arlkla iyerleri aylardr kiralarn, elektrik, su, doal gaz vb. faturalarn ödeyememi haldedir.
ACL DESTEK PAKET: TÜM KAMU ALACAKLARININ YÜZDE 50S SLNMEL
Dou ve Güneydou Anadolu bölgelerine ayrca acil destek paketi uygulamaya konulmas gerektiine iaret eden Toprak, u önerileri sralad:
Karlksz nakit destek paketi açklanmaldr. Tüm kamu alacaklarnn, vergi, SGK prim borçlarnn yüzde 50si silinmeli kalan yüzde 50 tutar, hiçbir faiz, gecikme cezas vs. iletilmeksizin anapara borcu üzerinden, mükelleflerin, iletmelerin kendi beyan edecei ödeme gücüne göre 18-36 aya kadar yaylarak taksitlendirilmelidir. Biriken kira borçlarnn yüzde 50sine varan tutarda devlet karlksz geri ödemesiz nakit hibe destei salamaldr. Elektrik, doal gaz ve dier geciken birikimli fatura ödemelerinin en az üç aylk tutar devlet tarafndan üstlenilerek, kalan tutar yine faizsiz anapara tutar üzerinden taksitlendirilmeli.
EN BÜYÜK STHDAM KAYBI HZMET SEKTÖRÜNDE
Salgn döneminde en büyük istihdam kaybnn 1 milyon 524 bin kiiyle, turizmi de kapsayan hizmetler sektöründe yaandn belirten Toprak, stihdam edilenlerin says tarm sektöründe 491 bin, sanayi sektöründe 209 bin, inaat sektöründe 361 bin kii azald. stihdam edilenlerin yüzde 17,5i tarm, yüzde 20,9u sanayi, yüzde 4,9u inaat, yüzde 56,7si ise hizmet sektöründe yer ald. TÜKin açklad bu verilere karlk ksa çalma ödenei ve ücretsiz izin nakit destei alan ve fiilen çalmayan, isiz olanlar says 5 milyon dolaynda. Bu kiiler TÜKe göre isiz deil ve kaytlarda görünmüyor diye konutu.