Prof. Dr. Berrin Ceylan Ataman, koronavirüs(Covid-19) pandemisinin yol açt isizlie kar hükümetin devreye soktuu ksa çalma ödeneinin kullanmyla ilgili önerilerde bulundu.
Ksa çalma ödeneinin, ekonomik kriz veya zorlayc sebeplerle iyerinin kapanmas veya faaliyetlerin yavalamas durumunda çalanlara üç aylk süre için sizlik Fonundan verilen ödenek olduunu hatrlatan Prof. Dr. Berrin Ceylan Ataman, bu olanaktan yararlanmak için irketlerin Covid-19 pandemisi nedeniyle faaliyetlerinin aksadn belgeleyerek KURa e-posta yoluyla bavurmas gerektiini belirtti. Ataman, bavuruya ksa çalma ödeneinden yararlanacak kiilerin listesinin de eklenmesi gerektiini vurgulad ve listede ad bulunan kiilerin son 60 günde kesintisiz hizmet akdine bal olarak çalm ve son üç ylda 450 gün prim ödemi olmas gerektiine dikkat çekti.
UYGUNLUK TEST ASKIYA ALINDI
Normal ileyite bu aamadan sonra i müfettilerinin iyerine giderek uygunluk testi yapmalar gerektiini belirten Prof. Dr. Berrin Ceylan Ataman, ancak Covid-19 pandemisi kapsamnda bunun kaldrldn, irketin faaliyetlerinin Cumhurbakanl, Bakanlklar veya ilgili kamu kurum ve kurulularnca faaliyetleri durdurulanlar arasnda bulunduunu gösteren belgelerin sunulmasnn yeterli olduunu ifade etti.
Prof. Dr. Berrin Ceylan Atamann verdii bilgiye göre belge denetimlerinin i müfettileri tarafndan yaplmasndan sonra ksa çalma ödeneinden yararlanacak kiilerin isimleri iyerine bildiriliyor. irket de ödenekten yararlanacak kiilere yazl bildirimde bulunuyor.
Belgelerin tam olmas durumunda bavuru sürecinin hzl ilerlediini belirten Ataman, süreci öyle anlatt: veren zorlayc nedenle bavuru yaptktan sonraki iki hafta içinde ödemeler balamaktadr. Örnein iveren 20 Martta iyerini kapatmsa 27 Marta kadar çalanna yarm ücret ödeyecektir. Ksa çalma ödeneine bavurusu kabul edilen iyerlerinde ödemeler 28 Martta balatlmak üzere hesap edilecek ve ilk ödeme 5 Nisanda KUR tarafndan PTT Bank araclyla yaplacaktr.
MAAIN NE KADARI?
Ksa çalma ödenei almaya hak kazananlara üç ay boyunca sizlik Sigortas Fonundan ödeme yaplacan belirten Prof. Dr. Berrin Ceylan Ataman, ödenecek tutarn nasl hesaplanacan da öyle anlatt: Ödenecek ücret sigortalnn son 12 aylk prime esas kazançlar dikkate alnarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancnn yüzde 60 kadardr. Bu ekilde hesaplanan ksa çalma ödenei miktar aylk asgari ücretin brüt tutarnn yüzde 150sini geçemez. Buna göre 2020 yl için ödenecek bir günlük ksa çalma ödenei en az 58,86 TL, aylk ödeme tutar ise en fazla 4,414,40 TL olacaktr. Ksa çalma ödeneinden yararlanan iveren ekonomik durumu elveriyorsa ücretin kalan yüzde 40lk ksmn içiye ödemeye devam edebilir
Ksa çalma ödeneinden yararlanan bir irketin ileri bir süre sonra düzeldii için normal faaliyetlerine devam etme karar alrsa, iverenin bu durumu KURa ve çalanlarna alt igünü önce yazl olarak bildirilmesi gerektiini ifade eden Prof. Dr. Berrin Ceylan Ataman, geç bildirimlere ilikin oluan yersiz ödemelerin yasal faizi ile birlikte iverenden tahsil edileceini vurgulad.
ESNEKLKLER 3 BALIKTA NCELENEBLR
Prof. Dr. Ataman, Covid-19 pandemisi nedeniyle Hükümetin ksa çalma ödeneinden yararlanma koullarnda salad esnekliklerin üç balk altnda toplanabileceini belirterek öyle dedi: lk olarak prim ödeme gün says azaltlmtr. Ksa çalma ödeneinden yararlanmaya hak kazanmak için ksa çalmann balad tarihten önceki son 120 gün çalm ve son üç yl içinde en az 600 gün süreyle isizlik sigortas primi ödemi olmas gerekir koulu Covid-19 kapsamnda 60 gün boyunca çalm ve son üç yl içinde 450 gün isizlik sigortas primi ödenmi olmak üzere gevetilmitir.
kinci olarak KURa bavurunun online yaplmas salanarak süreç hzlandrlmtr. Öte yandan Covid-19 kapsamndaki ksa çalma ödenei bavurular özelinde i müfettilerinin denetim için iyerine gitmesi koulu kaldrlm ve iyerinin Cumhurbakanl, Bakanlk veya ilgili kurumlarnca faaliyetlerinin durdurulmu olmasnn belgelenmesinin yeterli olmas kabul edilmitir.
Üçüncü esneklik ise 3 ay olan ksa çalma ödeneinin Cumhurbakan yetkisiyle alt aya kadar uzatlabileceidir. Ancak ksa çalma ödenei için verilen ek üç aylk süre içinin hak ettii isizlik sigortas süresinden kesilmektedir. Örnein içi baka bir nedenle iten çkarlr ve isizlik sigortasndan yararlanmak isterse, 10 aylk süreden kalan 7 ay için isizlik ödenei alabilecektir. Ksa çalma ödeneinin sizlik Sigortas ödeneklerinden mahsup edilmemesine yönelik düzenleme yaplmas yetkisi de Cumhurbakanndadr.
ARTLARI SALAYAMAYAN RKETLER VAR
Salanan esnekliklerin daha fazla iletmenin kapsama girmesini getireceini belirten Prof. Dr. Berrin Ceylan Ataman, bununla birlikte Türkiyede i devrinin fazla olmas nedeniyle prim ödeme gün saysnn yerine getirilememesinin yüksek olaslk olduu uyars yaparak, Öte yandan iletmelerin yüzde 95i küçük iletmelerdir ve formel piyasa koullarndan bamsz çalabilmektedir. Bunlar ksa çalma ödeneinden yararlanabilecek iletme saysna snr koyacaktr diye konutu.
Covid-19 pandemisinin yaratt ekonomik krizin arlamasnn beklendiini ifade eden Ataman, öyle devam etti: Bu durumunda ksa çalma ödeneinden yararlanacak iletme ve kii saysn arttrmak için ek önlemlere ihtiyaç duyulacaktr. Bu çerçevede korona salgn nedeniyle kapatlan kafe, elence sektörü, AVMler, kuaför, küçük iletme, start-up, çalanlarnn ksa çalma ödeneinden yararlanmas için özel düzenlemeler yaplabilir. Ksa çalma ödenei kapsamn geniletmek için iletmenin dütüü ekonomik zorluk seviyesine göre 3 aylk süre ksaltlarak yararlanan çalan saysnn arttrlmas bir çözüm olabilir.
Ksa çalma ödenei ile amaç zor durumdaki iletmelere en fazla üç aya kadar destek vererek mevcut istihdam korumaktr. Dier bir deyile iten çkarmalarn önüne geçmektir. Bu anlamda yeni isizler yaratmama açsndan ksa çalma ödenei ilevseldir. Ayrca zorlayc nedenler ortadan kalknca iletmenin daha hzl bir ekilde normal faaliyetlerine dönmesini salamas bakmndan da ksa çalma ödenei destekleyicidir. Ancak kriz uzun sürerse ksa çalma ödenei gibi ksa vadeyi kurtaran önlemler yetersiz kalacaktr.