Diyarbakr-Batman karayolu üzerinde bulunan ve Türkiyenin en büyük leylek üreme kolonilerinden biri olarak kabul edilen alanda 2003 ylndan beri leylekleri gözlemleyen DÜ Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Öretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet Klç, kurakln bata leylekler olmak üzere kular üzerindeki etkilerine ilikin hlas Haber Ajansna (HA) deerlendirmelerde bulundu. Leyleklerin bu alan özellikle tercih ettiini ifade eden Prof. Dr. Klç, Leylekler yiyecein bol olduu bu yeri özellikle tercih ediyor. Büyük olduklar için yüksekten aaya doru inmeleri lazm. En yüksek noktalarda yüksek gerilim hatlar olduu için buralar tercih ediyorlar. Büyük bir koloni oluturmu durumdalar. Buras Türkiyenin en büyük üreme kolonilerinden biri olarak kabul edilir. Zira burada yaklak 20 kilometre mesafe içerisinde yllar içinde saylar 40 ile 50 arasnda deien yuvalar var. Biz bunlar özellikle aratrmak istedik. çünkü leylekler, kular bize tabiattaki deiiklikler hakknda bilgi sunar dedi.
Leylekler besin pramidinin en üstünde
Leyleklerin besin pramidinin en üstünde bulunduunu ve son dönemlerde özellikle k mevsimi kurak geçtii için bu durumun onlarn üremesi üzerine etkileri olduunu aktaran Prof. Dr. Klç, Önceki yllarda da tespitimiz oldu. Kurak geçen k ve bahar dönemlerinde tabiatta daha az miktarda bitkisel üretim oluyor. Bunlarla beslenen hayvanlarda da az üretim oluyor. Leylekler besin zincirinin bir halkas ve besin piramidinde en üstte bulunuyorlar. çevrede çeitli hayvanlarn says kuraklktan dolay azalnca leyleklerin de üreme baars düüyor. Yuva kurmada ve yavru yetitirmede baarszlk var. Leyleklerin üremelerini inceleyerek tabiatta var olan deiiklikleri izleyebiliyoruz. Biyoindükatör olarak bunu deerlendirme ansmz var. Leylekler rahatlkla 5 yavrulu yuva oluturabiliyorlar. çünkü yiyecei 50 veya 100 metre mesafeden Dicle Nehrinden temin ediyorlar. Bundan dolay dier bölgelere göre burada yavru yetitirme baarlar yüksek fakat kurak geçen yllarda bu saynn dümesi beklenmektedir. 2018 yl içerisinde ayn durumun olabileceini öngörüyoruz. Bunlar ileriki dönemlerde saysal olarak belirleyebileceiz. Ardndan da bunlarla ilgili istatistiki çalma yapacaz. Tabiattaki deiiklii görme ansmz olacak. Daha önceden 80 ile 100 yavru burada tespit edebiliyorduk. Bu sene saynn düü gösterebilecei endiemiz var. çünkü yeterince ya olmaynca bitkisel üretimde azalma var. Dolaysyla hayvansal üretimde de azalma olacak. Kurbaalar, kertenkeleler, ylanlar, toprak solucanlar leyleklerin besinini oluturuyor. Bunlar olmaynca leyleklerin yavru yetitirme ans da azalacaktr. Bu kuraklk gelecek yl da devam ederse leyleklerin yavru yetitirme baarlar ciddi biçimde düecektir. çünkü yavrularn beslenmesi art. Yeterince yiyecek yoksa yuvada bir veya iki yavru yetitirilir. Yiyecek bol olursa 5 yavru yetitirme ans mevcuttur diye konutu.
Bütün ku türlerini etkiliyor
Leyleklerin yavrularn yetitirdikten sonra Nil vadisine, Somaliye, Etiyopyaya kadar uzandn ve çok az yavrunun sonraki sene yaama ansna sahip olduuna dikkat çeken Prof. Dr. Klç, unlar kaydetti:
Yavru says azalrsa tabii ki buradaki popülasyonun saysnda da düü bekliyoruz. Bu bütün türler için geçerli. Leylekler, ebabiller, ardç kular, ötücü kular var. Bunlarn hepsi için geçerli. Tabiatta bütün canllar birbirine bal. Herhangi bir yerde bir türün birey saysnda azalma varsa dier bireylerde, dier türlerde de azalma beklenir. Yani olumsuzluk birbirini etkileyebilmektedir. Domino etkisi gösterir. Yaplan meteorolojik kaytlarda özellikle dünyamzn kurakla doru gittii bilinmektedir. Küresel snmann etkilerinden Türkiyede iki bölge çok etkileniyor. Biri Güneydou Anadolu Bölgesi, dieri de ç Anadolu Bölgesidir. Güneydou Anadolu Bölgesinde leyleklerin saysnn azalmas dier ku türlerine de etki yapacaktr. çünkü bütün canllar mozaiin bir parçasdr. Bunlardaki saysal azalma dier türlerde de saysal azalmalara neden olacaktr.