Siirt Kooperatif Mahallesiinde oturan naat Mühendisi rem Dirikolu, öretim üyesi Yard.Doç.Dr. lker Tekin ile beraber yapt aratrmada, ilendii srada su dolu havuzun yüzeyine çkt için içi bo olduu anlalan fstklarn kabuunu atete yakarak elde ettii külleri, inaatta kullanlan çimento ile kartrarak, çimento kalitesini arttrmay baardn söyledi. Bayburt Üniversitesi laboratuvarnda yaplan deneyde atl durumda olan Siirt fst kabuunu frnda yakarak elde ettii külleri çimento ile kartrarak kaliteli çimento elde ettiklerini belirten naat Mühendisi Dirikolu, öyle dedi:
Yüksek lisans yapyorum ve bir dersim için aratrma yapp makale yazmam gerekiyordu. Aklmza gelen ilk gelen bu fstk projesi oldu. Bu konuyu danman hocam Yard.Doç.Dr. lker Tekin ile kararlatrdk ve kendisi bana destek olacan söyledi. Siirtten getirdiim bo fstk kabuklarn üniversite laboratuvarnda deney aamalarna baladm ve fstk kabuklarn frnlarda yakarak kül haline getirdim. Daha sonra bu külü inaat sektöründe kullanlan çimento ile kartrdm. Yaptm uzun deneyler sonucunda ise fstk küllerinin puzolanik etkisinin olup- olmadn örendim ve bunu daha sonra çimento ile yani yüzde 10 fstk külü ile kartrdm. Bu külün çimento kalitesini arttrdn fark ettim. Yüzde 10 deil de yüzde 15 karm yaptmda ise çimentoda dalmalar olduunu fark ettim.
YAKACAK OLARAK KULLANILIYOR
Siirtte baz frnlarn atlan fstk kabuklarn satn aldn ve kabuklar yakacak olarak kullanldn belirten Dirikolu, bu çalmada, Siirt fst kabuk külünün Portland çimentosunda katk olarak kullanlabilirliinin aratrldn söyledi. Dirikolu, öyle devam etti:
Siirt fst kabuu birçok sanayi kolunda yakt olarak kullanlmaktadr. Bunun sonucunda ortaya çkan küller uçucu özellie sahip olmakta ve böylece çevreye zarar verici nitelik kazanmaktadr. Polimerik silikat yapl kabuk yandnda siyah renkli bir yap olumakta ve bu yapnn bir ksm silis, bir ksm karbon ihtiva etmektedir. Yaplan deneysel çalmalarda CEM I tipi çimentoya yüzde 0, yüzde 10, yüzde 20 ve yüzde 30 oranlarnda ikame edilen kül ile TS EN 196-3e göre kvam ve priz süreleri tespiti deneyleri ve ASTM C109a göre basnç dayanm deneyleri gerçekletirilmitir. Üretilen numuneler, kür havuzunda 90 gün süreyle bekletilmi ve ardndan 2, 28 ve 90 gün sonlarnda basnç dayanmlar hidrolik pres ile ölçülmütür. Bu kapsamda yaplan deneyler sonucunda SFKK çimentoda yüzde 10a kadar kullanlabilecei tespit ettik.
naat Mühendisi rem Dirikolu, bu projenin daha gelitirilmesi ve desteklenmesi durumunda ise inaat sektöründe bir devrim yaratacan ve daha kaliteli çimento elde edileceini ifade ederek, Bu çalmada karma arlkça belirli oranlarda eklenen küller ile üretilen çimento harçlarnn fiziksel ve mekanik özellikleri incelenmitir. Fstk kabuklar külü, kvam ve priz deneyleri üzerine etkisi aratrlm, basnç dayanm deneyi yaplarak dayanma olan etkisi gözlemlenmitir. EDS analizi yaplan küllerin yüksek karbon içerikli olduu gözlemlenmitir. Ayrca öütülen küllerin SEM (taramal elektron mikroskobu) ile görüntüsü alnm ve tanecik boyutlarnn 10 m den daha ufak olduu gözlemledik ve çimento kalitesini artrd. ayet bu projeye destek verilir ise inaat sektöründe daha kaliteli çimento üretilecektir. Ayrca bu alanda fstk üreticileri fstk kabuklarnda farkl gelir elde edecektir.
Bayburt Üniversitesinde yapt deneysel sonuçlar ile çimento kalitesini artrmay baardn ve bunu da belgelediini kaydeden genç naat Mühendisi rem Dirikolu, öyle konutu:
KALTEY ARTTIRDI VE BELGELEND
Yaplan deneyler sonucunda Siirt fst kabuu külü oran arttkça priz balama ve biti sürelerinin uzad, dayanmn artt gözlemlenmitir. Bu da malzemenin puzolanik olabileceinin göstergesidir. Ancak 2 ve 28 günlük basnç dayanm deneyi sonuçlarna bakldnda yüzde 5 ve yüzde 10 kül kullanlan numunelerde dayanmda art gözlenirken yüzde 20 ve yüzde 30 orannda kül kullanlan numunelerde dayanmda kayp gözlemlenmitir. Ayrca deneylerde kül oran arttkça ilenebilirlik zorlam ve numunede prizini aldktan sonra yumuama ve ufalanma görülmütür. 90nc gün basnç dayanm deneyi sonuçlarna bakldnda dayanmda art olsa da belirgin bir art gözlemlenememitir. Daha sonra Siirt fst kabuu külünün yaps incelenmi ve karbon miktarnn yüksek, silis miktarnn düük olduu gözlemlenmitir. Karbon miktarnn yüksek olmas malzemenin daha gevrek bir davran göstermesine neden olur ve daha sonra yaplacak olan ilemlerde sorunlar yaratabilir. Silis miktar oldukça az olan malzemenin puzolanik olamayaca ancak dolgu malzemesi ve mineral katk olarak kullanlabilecei sonucuna varlmtr ve çimento kalitesini arttrmtr.