Son 3 4 yldr kdem tazminatnn fona dönütürülmesi çalmalar, çalma hayatnn taraflarn kar karya getiriyor. çi sendikalar hak kaybna müsaade etmeyeceklerini, iveren sendikalar ise eleman tutmakta zorlanacaklarn vurguluyorlar. Kdem tazminat fona dönütürülmesi tartmalar geçtiimiz hafta Mehmet Müezzinolunun açklamalar sonras yeniden gündeme geldi. Kdem tazminat fona dönüürse içi ve iverenler için önemli deiiklikler olacak. Fon içiye güvence salayacak, iverene ise maliyetleri öngörme ve finanse etme kolayl getirecek. Peki içinin ve iverenin fon sonras durumlar nasl deiecek?
HAK KAYBOLMUYOR
Kdem tazminat fona dönüürse içiler açsndan en önemli kazanm, kdem tazminat hakknn kaybolmayacak olmas olacak. bugünkü uygulamada 8 yldr ayn iyerinde çalan ve baka bir iyerinden daha yüksek ücretle teklif alan içi, kdem tazminatn yakmamak adna iinden ayrlmyor. Dolaysyla hem kendisi için kariyer ilerlemesi salanamam oluyor hem de iyerinde verimsizlik ön plana çkyor. Özellikle yüksek kdemi olan kiiler ya kendilerini kovdurmak için iyerinde olumsuz davranlar sergiliyorlar ya da kdemlerini yakp yeni ilerine yelken açyorlar.
YÜZDE 10 ALABLYOR
Dier yandan tartlr bir veri olmakla beraber çalanlarn ancak yüzde 10u kdem tazminat alabiliyorlar. Dolaysyla bugün iten ayrlan her 10 çalandan yalnzca bir tanesi kdem tazminatna kavuabilirken fon hayata geçtiinde gerekli artlar salandnda bütün çalanlarn kdem tazminatna kavumas söz konusu olacak. Kdem tazminat fonunda 30 günün korunacak olmas hem daha fazla kiinin kdem tazminatna hak kazanmasna hem de kdem tazminat miktarnn azalmamasn salayacak. Bakan Müezzinolunun açklamalar 30 günün korunaca yönünde.
MALYET PLANLANABLECEK
Kdem tazminatnn fona dönümesi halinde iverenlerin en önemli kazanm kdem tazminat maliyetinin planlanabilir hale gelmesi olacak. Bugün içinin kdem tazminatn hak ederek iten ayrlmas iverene öngörülmeyen bir maliyet yaratyor. Özellikle evlenen kadn içinin evlilik sonras bir yl içinde veya ya dndaki dier artlar salayarak istifa eden içi için ödenmesi gereken tazminat iverenin hesaplarn bozabiliyor. Fon sistemiyle her ay bütün içiler için belli bir miktar prim ödeyecei için aniden çkan bir maliyet söz konusu olmayacak.
EMEKLLKTE ALINACAK
Kdem tazminat fona dönüürse bugünkü sistemden farkl olarak yalnzca emeklilik halinde içinin kdem tazminat almas söz konusu olacak. Yani geçilmesi düünülen fon sisteminde içinin hiç kayb olmayacak ancak kdem tazminatn ancak emekli olduunda veya emeklilik için ya dndaki dier artlar tamamladnda alabilecek. Dier yandan bir içi bir gün bile çalsa, para kendi hesabnda birikeceinden mevcut durumdaki gibi kdem tazminatnn yanmas söz konusu olmayacak.
ELEMAN TUTMAK ZORLAABLR
Kdem tazminatnn fona dönümesi halinde özellikle bugün içilerine kdem tazminat ödememekte srar eden bütün iverenler her ay çaltrdklar her içi için fona prim ödeyecekleri için ek bir maliyetle karlaacaklar. Dier yandan kdem tazminat fona dönüürse iverenler iyerinde eleman tutmak noktasnda da çok zorlanacaklar. Özellikle içi devrinin yüksek olduu sektörlerde 100 TL fazla ücret için içilerin i ve irket deitirmesi söz konusu olacak. inden ayrldnda kdemini yakmam olacak içi çok sk i deitirebilecek. Dolaysyla iverenler eleman tutmakta zorlanacaklar.
23.5 GÜNE KADAR DÜEBLR
Bugünkü yapnn korunabilmesi için iverenlerin yüzde 8.33 civarnda prim ödemesi gerekiyor. Bunun yerine yüzde 5 orannda prim ödenerek reel faiz ve ücret art ile 25 yllk çalma sonunda bir yln karlnda 23,5 günlük ücret tutarnda kdem tazminat alnabilmesini mümkün klacak bir yap hayata geçirilebilir.
EFFAF YÖNETM ÖNEML
Kdem tazminat fona dönüürse kesinlikle effaf bir fon yönetimi sisteminin kurulmas gerekir. Dier yandan fondan alnacak tazminat içinin fon yönetimi performansndan bamsz ekilde korunmal. çalann fon yönetimi performansna endeksli bir yap kurulursa kdem tazminatna hak kazanan içinin eline geçecek rakam içiyi tatmin edecek miktardan uzak olacaktr.