Mardin ve anlurfada biriken borçlar nedeniyle tarmsal sulama abonelerinin elektriinin kesilmesi, çiftçilerin enerji maliyetlerini gündeme getirdi. Güneydou Anadolu Bölgesinde elektrik datm hizmeti veren Dicle Elektrik, anlurfa ve Mardin için yapt model analizde arazinin sulanmas için gereken su miktarn, elde edilen verimi, harcanan enerji miktarn ve bunlarn kar ve zarar sonuçlarn hesaplad. Analizde bölgede faaliyet gösteren ziraat odalarnn konuyla ilgili aratrmalar da dikkate alnrken, tarla eimi ve hava scakl gibi bölge ehirleri arasnda büyük farkllklar göstermeyen deikenler ise model dnda tutuldu. Model analizin sonucuna göre, tarmsal sulamada damla yönteminin uygulanmas Mardinli çiftçiye 100 dönümde yaklak 42 bin lira, anlurfal çiftçiye ise yaklak 37 bin lira tasarruf salad ortaya çkt.
SULAMA VERM çN DAMLA SULAMA ÖNERYORUZ
Analiz sonuçlarn deerlendiren Dicle Elektrik Datm Anonim irketi Genel Müdürü Yaar Arvas, tarmsal sulama abonelerinin girdi maliyetlerini düürmelerine yardmc olmak istediklerini söyledi. Bunu bir hizmet ve sosyal sorumluluk olarak gördüklerini aktaran Arvas, yaptklar saha çalmalar ve aratrmalar sonucunda ortaya çkan tabloda çiftçilerin sulama verimini yükseltmek ve enerji maliyetlerini düürmek için yüzey sulama yerine damla sulama yöntemini kullanmalarn önerdiklerini söyledi.
Bölgenin scak ve kurak yapsnn büyük zorlukla yüzeye çkarlan suyun hzlca buharlamasna ve sulama veriminin dümesine neden olduunu belirten Arvas, Damla sulamada, bitkinin kökleri dorudan suya kavutuu için buharlamadan minimum oranda etkileniyor ve olabildiince fazla miktarda su bitki ve toprakla buluuyor. Datm bölgemizdeki tarmsal faaliyetlerin büyük ksmn oluturan pamuk ve msrn su ihtiyac dier tarmsal ürünlere göre çok daha yüksek. Suya erimek için kullanlan kuyularn derinlii anlurfada ortalama 350 metre iken, Mardinde ortalama 500 metre. Bu durum hem kuyu açma maliyetini hem de suyu yüzeye çkarmak için kullanlan elektrik maliyetini ciddi oranda artryor dedi.
BÖLGEDE YÜZEY SULAMALAR AIRLIKTA
Bölgede kuyu sular dnda Atatürk Barajndan temin edilen sularla yaplan tarmsal sulamalarda çiftçilerin su ücretlendirmeleri, kullandklar suyun miktarna göre deil, sulanan arazinin büyüklüüne göre yapldn anlatan Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarmsal Yaplar ve Sulama Bölümü Bakan Doç. Dr. Ali Fuat Tar ise unlar söyledi:
çiftçi ne kadar su kullanrsa kullansn birim alan için ödeyecei ücret deimiyor. Bu durum, üreticilerin daha çok su tasarrufu salayan modern sulama yöntemlerine yönelmelerinde engel oluturuyor. Bölgede daha çok yüzey sulama yöntemleri arlkta. Yamurlama ve damlama gibi verimli yöntemler ise daha az tercih ediliyor. Örnein anlurfada yaklak yüzde 80 yüzey sulama, yüzde 20 damla sulama yöntemi, Diyarbakrda yüzde 60-65 yüzey sulama, yüzde 35-40 damla teknii kullanlyor. Mardinde özellikle Kzltepe ve Derik ovalarnda yüzde 40 yüzey sulama, yüzde 60 damla sulama, Siirt ve Batman illerinde arlkl yüzey sulama, rnakta ise yüzde 80 yüzey sulama ve yüzde 20 damla sulama yaplyor.
TARIMSAL SÜRDÜRÜLEBLRLK çN OLUMSUZ
Tekniine uygun yaplmayan yüzey sulama yöntemlerinin tarmsal sürdürülebilirlik açsndan olumsuz etkileri olduuna dikkat çeken Tar, ciddi miktarda su, toprak ve bitki besin maddesi kayb olutuunu kaydederek, Dier yandan, taban sularnn yükselmesi sonucunda çoraklk ve drenaj sorunlar da ortaya çkyor. Hem enerji tasarrufu için hem de sürdürülebilir tarm için çözüm yüzey sulama yöntemlerini terk edip, daha gelimi ve etkin yöntemler olan damla ve yamurlamaya geçmek. Bölgemiz tarmnda enerji sorunu ancak bu ekilde çözülebilir dedi.