HABER MERKEZ
Prof. Dr. Adem Sözüer, sahte a kart veya PCR test sonucunu kullanmann sadece belgede sahtecilik suçunu deil baz durumlarda öldürme veya yaralama suçlarn da oluturabileceini bildirdi.
Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgn tüm dünyada etkisini sürdürürken bilim insanlar buna kar mücadelede a olmann önemine sklkla vurgu yapyor. Bu nedenle ülkeler, toplum salnn korunmas için a olmayanlarla ilgili çeitli önlemler alyor. Bu kapsamda Türkiyede de a olmayanlardan, eitim öretim faaliyetleri bata olmak üzere konser, sinema ve tiyatro gibi vatandalarn toplu olarak bulunduu etkinliklere katlmda ve ehirleraras seyahatlerde negatif sonuçlu PCR testi zorunluluu uygulanyor.
Bu süreçte a olmak istemeyen baz kiiler de hukuk d yollara bavurabiliyor. Salk Bakanl tarafndan kendilerine tanmlanan alarn olmayan bu kiiler, sahte a kartlarna ya da sahte negatif sonuçlu PCR testlerinin teminine yöneliyor.
Bu kapsamda bir özel hastanede, Kovid-19 as olmayan kiilere para karl a kart oluturulduu ve sisteme a olmu gibi kayt girildii ihbar üzerine yaplan çalmada, gözaltna alnan toplam 6 üpheli arasnda yer alan 3 hemire tutukland, 3 hastane çalan da adli kontrol artyla serbest brakld.
- A olmama tercihi bakalarnn saln da etkileyebilir
Yaplan eylemin hukuki boyutlarna ilikin deerlendirmede bulunan Prof. Dr. Sözüer, kiilerin Kovid-19 önlemi olarak a olmama tercihinde bulunurken, bunun sadece kendileriyle ilgili deil bakalarnn sal üzerinde de etkili olabilecek bir karar olduunu bilmeleri gerektiini söyledi.
Prof. Dr. Sözüer, a olmayan kiinin bu nedenle salt kendisi bakmndan deil, dier kiiler ile toplum sal açsndan riskli bir davranta bulunduunu belirterek, bu nedenle a olmamay tercih edenlere yönelik baz yükümlülük ve tedbirlerin öngörülmesinin hukuken meru olduunu ancak bunlarn ölçülü ve kanunla yaplmas gerektiini kaydetti.
Birçok ülkede olduu gibi Türkiyede de eitim-öretim ile seyahat ve vatandalarn toplu bulunduu baz etkinliklere katlmak için a kart veya PCR test sonucu talep edildiini anmsatan Sözüer, baz ülkelerin test ücretini kiinin ödemesini talep ettiini aktard.
Sözüer, öyle devam etti:
Sahte a kart veya içerii gerçek olmayan PCR test sonucu gösteren sahte belgelerin üretildii olaylar meydana gelmektedir. Özellikle vurgulamak gerekir ki Salk Bakanlnn a kartn taklit ederek sahte a kart düzenlemek resmi belgede sahtecilik suçudur. Bunu düzenleyen salk meslei mensubu olduunda öngörülen hapis cezas 8 yla varabilmektedir. Negatif PCR test sonucunu gösterir belgeyi sahte olarak üretmek de yine belgede sahtecilik suçunu oluturur. Ancak özellikle vurgulamak gerekir ki sadece sahte a kart veya PCR test sonuç belgesini düzenleyenler deil, bunlarn düzenlenmesini isteyen ve kullananlar da ceza hukuku bakmndan sorumlu olacaklardr. Kii azmettirmemi ama bilerek sahte a kart veya sahte PCR test sonucunu kullanmsa onun da ceza hukuku sorumluluu doacak ve cezalandrlacaktr. Sahte a kart veya PCR test sonucunu düzenleyen salk görevlisi olmasa da örnein kii kendisi düzenlese ve kullansa da belgede sahtecilik suçundan sorumlu olur. ayet sahte a kart için kamusal görev yapan salk çalanna maddi menfaat salanm ise bu durumda rüvet suçu söz konusu olur. Bu halde rüveti veren hakknda da alan hakknda da mahkumiyete hükmedilir. Sahte a kart veya PCR test sonucu belgesi için verilen paralar müsadere edilir. Bu suçlardan mahkum olanlar, kamu görevi yasa gibi pek çok hak yoksunluu güvenlik tedbiri olarak uygulanr.
Prof. Dr. Sözüer, sahte PCR test sonucu verenin özel bir salk kuruluu olmas halinde bunu bilen yöneticilerinin de cezalandrlacana ve bu kuruluun faaliyet izninin iptal edilerek kapatlabileceine dikkati çekti.
- Sahte a kartn kullanmak baz durumlarda öldürme veya yaralama suçlarn da oluturabilir
Bu kuruluun elde ettii haksz kazancn da müsadere edileceini ifade eden Sözüer, unlar kaydetti:
Sahte a kart veya PCR test sonucunu kullanmak sadece belgede sahtecilik suçuna deil baz durumlarda öldürme veya yaralama suçlarn da oluturabilir. Örnein kendinde virüs olduunu biliyor ve sahte a kart veya PCR test sonucu kullanp i yerine gidiyor ya da trene, uçaa biniyor, toplu yaplan etkinliklere katlyor ve bakalarna virüs bulatrp onlarn Kovid-19 hastas olmasna neden oluyor. Hastalk bulaan kii iyilese bile bu halde yaralama suçu meydana gelir. ayet virüs bulatrlan kii bu hastalk nedeniyle ölürse bu durumda da öldürme suçu oluur. Bu hallerde taksirle veya bilinçli taksirle ya da olas kastla yaralama ve öldürme suçlar gündeme gelecektir. Yaralama veya öldürme suçlarndan da yine hem sahte belgeyi düzenleyen hem de kullananlar sorumlu tutulacaktr. Sahte PCR testini düzenleyen salk görevlisi bu belgeyi kullanan kiinin virüs bulatrabileceini ve bunun sonucunda baka kiilerin hasta olabileceini ve ölebileceini öngörmektedir. Bu nedenle o da öldürme veya yarama suçlarndan sorumlu tutulur.
- A kartlarna ilikin denetimler artrlmal
Hukukçular Dernei Bakan Ahmet Ylmaz da hemirelerin kamusal faaliyet yürütmeleri nedeniyle kamu görevlisi sfatn tadklarn, bu nedenle düzenledikleri sahte a kartlarnn da resmi belgede sahtecilik suçunun konusunu oluturduunu söyledi.
Ahmet Ylmaz, Salk Bakanl bata olmak üzere ilgili tüm kurum ve kurulularn birlikte hareket ederek a kartlarna ilikin denetimleri artrmas ve bu kartlarn sahtelerinin düzenlenmesini zorlatran bir sistem oluturulmas için gerekli i ve ilemleri yapmas gerekmektedir deerlendirmesinde bulundu.
Avukat Orkun Burak Uurlu da yaplan operasyonla gözaltna alnan faillerin Türk Ceza Kanununun 204. maddesinde yer alan resmi belgede sahtecilik suçu ile 244. maddesinde yer alan biliim sistemini engelleme, bozma ve deitirme suçu yönünden yarglanmalar gerektiini söyledi.
Bu suçlar ileyen faillerin zorlu pandemi artlarnda vatandalarn virüsten korunmasn engellediini savunan Uurlu, u an açklanan mevcut pandemi verilerinde youn bakmda yatan hastalarn büyük çounluunun asz olduu, a yaptranlarn daha az hasta olduu görülmektedir. Youn bakmda a yaptrm kiilere ait vakalarn daha az rastlanld göz önüne alndnda, kendisini a yaptrm gibi gösterenlerin Kovid-19 olmas durumunda toplumda alarn ie yaramad algs da oluacaktr. diye konutu.
Avukat Uurlu, sistemde bu deiiklii yapan failler dnda, bu sahte verileri kullananlarn da tespitlerinin yaplarak resmi belgede sahtecilik suçundan yarglanmalar gerektiini söyledi.
Avukat Merve Uçanok da bu ekilde üretilen a kartnn, dijital ortamda salk otoriteleri tarafndan üretilen bir belge olmas itibaryla resmi belge hükmünde olduunu kaydederek, Bir resmi belgeyi, kasten gerçee aykr ekilde düzenleyen kii hakknda 2 ila 5 yl arasnda hapis cezasna hükmolunur. ayet kii, görevi gerei bu resmi belgeyi düzenlemeye yetkili ise 3 ila 8 yl arasnda hapis cezasna çarptrlr. Emniyet ve savclk, mutlaka bu soruturmay sahte a kartn kullananlarla alakal olarak da geniletecektir. Zira, sahte içerikli bir resmi belgeyi bilerek kullanmak da resmi belgede sahtecilik suçunu oluturur. diye konutu.
Avukat Sinan Keskin ise toplum düzenini bozan davranlarn suç olarak tanmlanmas ve buna karlk gelen cezalardan beklenen en önemli etkilerden birisinin caydrclk olduunu dile getirdi.
Hemirelere Türk Ceza Kanununun resmi belgede sahtecilik suçunu düzenleyen 204. maddesindeki hükmün uygulanacan kaydeden Keskin, Gerek kanunda düzenlenen hapis cezasnn oldukça yüksek oluu, gerekse idari yaptrm olan görevden uzaklatrma karar verilmesi, benzer olaylarn yaanmamas adna caydrc etkiye sahiptir. dedi.
Keskin, Birkaç kiinin yapt bu olaydan dolay suçta ve cezada kanunilik ilkesi gereince can pahasna görevini yapan dier salk çalanlarnn en ufak bir ekilde töhmet altna alnmasn da doru bulmamaktaym. deerlendirmesini yapt.