ANKARA - Anayasa Mahkemesi, eski Halklarn Demokratik Partisi (HDP) E Genel Bakan Figen Yüksekdan, tutuklama tedbirinin hukuki olmamas, tutukluluun makul süreyi amas ve tahliye talepleri ile tutuklulua yönelik itirazlarn ksa sürede karara balanmamas gibi nedenlerle yapt bireysel bavuruyu reddetti.
Mahkeme kararnda, 2015te HDP Van Milletvekili olarak seçilen Yüksekdan, hakknda kesinlemi mahkumiyet hükmü bulunmas nedeniyle TBMM tarafndan milletvekilliinin, Yargtay Cumhuriyet Basavcl tarafndan da parti üyeliinin düürüldüü belirtildi.
Yüksekdan partideki görevinin de sona erdii ifade edilen kararda, bavurucu hakknda farkl Cumhuriyet basavclklarnca yürütülen soruturmalar kapsamnda dokunulmazlnn kaldrlmas istemiyle sekiz ayr fezleke düzenlendii hatrlatld ve bavurucu Figen Yüksekdaa isnat edilen suçlamalar hakknda bilgi verildi.
Yüksekdan Diyarbakr Cumhuriyet Basavclnca hakknda yürütülen bir soruturma kapsamnda Ankarada gözaltna alndn bildirilen kararda, bavurucunun 6-7 Ekim ve Hendek olaylarna ilikin baz konumalar ve DTK bünyesindeki faaliyetlerine deinilerek, tutuklama talebiyle Diyarbakr 2. Sulh Ceza Hakimliine sevk edildii ve silahl terör örgütüne üye olma, halk suç ilemeye alenen tahrik etme suçlarndan tutukland hatrlatld.
- Yarglama süreci
Diyarbakr Cumhuriyet Basavclnn 2017de hazrlad iddianame ile bavurucu Yüksekdan silahl terör örgütü kurma veya yönetme, terör örgütü propagandas yapma, halk kin ve dümanla alenen tahrik etme, suç ilemeye alenen tahrik etme, kanuna aykr toplant ve yürüyülere silahsz katlarak ihtara ramen kendiliinden dalmama, halk kanuna aykr toplant ve gösteri yürüyüüne kkrtma suçlarndan cezalandrlmas istemiyle ayn yer ar ceza mahkemesinde kamu davas açld, Yüksekdan tutuklulua yapt itirazn da reddedildiine iaret edilen kararda, davann Diyarbakr 8. Ar Ceza Mahkemesince kabul edildii ve tensip incelemesi sonucunda mahkemenin, bavurucuya yüklenen örgüt yöneticilii suçunun Ankarada ilendiini ve davann Ankara Ar Ceza Mahkemesinde görülmesi gerektiini belirterek yetkisizlik karar verdii, dosyann yetkisizlikle Ankara 16. Ar Ceza Mahkemesine geldii bildirildi.
Ankara 16. Ar Ceza Mahkemesinin, ilk durumay 4 Temmuz 2017de yapt, bavurucunun da bu durumaya Ses ve Görüntü Biliim Sistemi (SEGBS) üzerinden katld vurgulanan kararda, mahkemenin, üzerine atl suç ilemeye alenen tahrik etmek ve silahl terör örgütüne üye olma suçlarnn vasf ve mahiyeti, mevcut delil durumu, Avrupa nsan Haklar Sözlemesinde öngörülen geçerli üphe sebepleri, anayasada belirtilen kuvvetli belirti ve CMKda öngörülen kuvvetli suç üphesini gösterir somut delillerin mevcut olmas, müsnet suçun katalog suçlardan olmas, bu suçlar için kanunda öngörülen cezann alt ve üst snrlar, tutuklama tedbirinin ölçülü olmas ve bu nedenlerle adli kontrol uygulamasnn yetersiz kalaca gerekçesiyle sank Figen Yüksekdan tutukluluunun devamna karar verdii bildirildi ve yarglama sürecine ilikin detaylar paylald.
Kararda, daha sonra da benzer gerekçelerle tutuklu yarglamaya yaplan itirazlarn reddedildii bildirildi.
- Süre makul
Yüksekdan 26 ubat 2021de tutuklama tedbirinin hukuki olmamas, tutukluluun makul süreyi amas, tutukluluk incelemelerinin yaplmamas, tahliye talepleri ile tutuklulua yönelik itirazlarn ksa sürede karara balanmamas ve tutukluluk incelemelerinin hakim ile mahkeme önüne çkarlmakszn yaplmas nedenleriyle kii hürriyeti ve güvenlii hakknn ihlali iddiasyla Anayasa Mahkemesine bireysel bavuruda bulunduu kaydedilen kararda, bu srada Ankara 16. Ar Ceza Mahkemesinin 32. durumada hukuki ve fiili balant bulunduu gerekçesiyle davann bavurucunun san olduu Ankara 22. Ar Ceza Mahkemesinde yürütülen dava ile birletirilmesine ve tutukluluk halinin devamna karar verdii, bu karar sonrasnda dava dosyasnn Ankara 22. Ar Ceza Mahkemesine geldii belirtildi.
Ankara 22. Ar Ceza Mahkemesinin de 21 Mays, 25 Haziran ve 23 Eylül 2021 tarihli durumalarda daha önce açklanan gerekçelerle tutukluluunun devamna karar verdii kaydedilen kararda, bavurucunun milletvekili ve bir siyasi partinin genel bakan sfatn tad dönemde geçen tutukluluk süresinin 4 ay 5 gün olduu belirtilerek, u ifadelere yer verildi:
Bu sürenin, Anayasa Mahkemesi tarafndan daha önce makul bulunmayan tutukluluk sürelerine -Selahattin Demirta bavurusunda 1 yl 7 ay 20 gün, Mehmet Haberal ile Mustafa Ali Balbay bavurularnda yaklak 2 yl 1 ay 17 gün, Kemal Akta ve Selma Irmak, Faysal Saryldz, brahim Ayhan ile Gülser Yldrm bavurularnda ise 2 yl 6 ay 20 gün- nazaran oldukça ksa olduu görülmektedir. Tutuklanmasna karar verilen kiinin milletvekili olmasnn bu tedbiri otomatik olarak ölçüsüz klmayaca ve bavurucunun milletvekili, bir siyasi partinin genel bakan sfatyla tutulmasnn uzunca bir süre devam etmedii de gözetildiinde 4 ay 5 günlük sürenin yaklak 3 yl 1 ay boyunca devam eden tedbirin ölçülülüü açsndan bir sorun oluturmad deerlendirilmitir.
Tutukluluun ön art olan suç ilendiine dair kuvvetli belirti ile hürriyetten yoksun braklmann meru nedenlerinin ve tedbirin ölçülülüünün belirtilmesi bakmndan bavurucu hakkndaki tutukluluun devamna ilikin kararlarn gerekçelerinin ilgili ve yeterli olmas ve soruturma ve kovuturma süreçlerinin yürütülmesinde bir özensizliin bulunmamas hususlar bir bütün olarak dikkate alndnda yaklak 3 yl 1 aylk tutukluluk süresinin makul olduu sonucuna varlmtr.
Yüksek Mahkeme kararnda, Ankara 16. Ar Ceza Mahkemesinin zabtlarnda açk ekilde belirtildii gibi Yüksekda hakknda farkl mahkemelerce verilen ve kesinleen mahkumiyet hükümlerinin infaznn gerçekletii, tutukluluk süresinin de bu cezalarn infazndan düüldüü vurguland.
- Özensizlik yok
Silahl terör örgütü kurma veya yönetme suçundan yürütülen soruturmann farkl suçlarla ilgili soruturmalara göre zor ve karmak olduunu vurgulayan Anayasa Mahkemesi, kararnda u deerlendirmelere yer verdi:
Sekiz ayr fezlekeye konu olaylara ilikin olan ve terör örgütü propagandas yapma, kanuna aykr toplant ve yürüyülere silahsz katlarak ihtara ramen kendiliinden dalmama, halk kanuna aykr toplant ve gösteri yürüyüüne kkrtma gibi dier çok sayda suçlamay odak alan soruturma aamasnn sonucunda bavurucu hakknda kamu davas açlmtr. ddianamenin kabulünden ksa bir süre sonra duruma açlarak yarglama balatlmtr. Diyarbakr 8. Ar Ceza Mahkemesinin yetkisizlik karar vermesi üzerine dava dosyasnn gönderildii Ankara 16. Ar Ceza Mahkemesi, ayn ekilde ksa bir süre geçtikten sonra yarglamay balatm ve 32 duruma sonucunda hukuki ve fiili balant bulunduu gerekçesiyle davann, bavurucunun san olduu Ankara 22. Ar Ceza Mahkemesinin çok sayda sank ve maduru içeren ve oldukça karmak nitelik arz eden dosyasnda (Kobani Davas) yürütülen dava ile birletirilmesine karar verdi. Kovuturma süreci Ankara 22. Ar Ceza Mahkemesi önünde derdesttir. Bu bakmdan delillerin toplanmasndaki güçlüün, bavurucu hakkndaki suçlamalarn says ve mahiyetinin ve halihazrda yürütülen davann kapsamnn soruturma ve kovuturma süreçlerinde tutuklama tedbirine bavurma ihtiyacn artrd ve anlan süreçlerin cereyannda bir özensizliin bulunmad görülmektedir.
Ankara 16. Ar Mahkemesinde yaplan 32 celsede, sann savunma yapmaktan kaçnd, bu durumun bildirilmesine ramen sann durumalara mazeret belirterek katlmad, sann durumalarda makul sürede yarglama talep ettii ancak savunmasn makul sürede yapmaktan kaçnd, bu durumun duruma zabtlarna yansdnn görüldüü belirtildi.
- Hüküm
Bavuruyu deerlendiren Yüksek Mahkeme, Yüksekdan tutuklamann hukuki olmamas dolaysyla kii hürriyeti ve güvenlii hakknn ihlal edildiine ilikin iddiann mükerrer bavuru olmas nedeniyle reddine karar verdi.
Anayasa Mahkemesi, tutukluluk incelemelerinin yaplmamas dolaysyla kii hürriyeti ve güvenlii hakknn ihlal edildiine ilikin iddiay konu bakmndan yetkisizlik nedeniyle, tahliye talepleri ve tutuklulua ilikin itirazlarn ksa sürede karara balanmamas dolaysyla kii hürriyeti ve güvenlii hakknn ihlal edildiine ilikin iddiay ise açkça dayanaktan yoksun olmas nedeniyle kabul edilemez buldu.
Yüksekdan dier iddialarn da deerlendiren Yüksek Mahkeme, yarglama sürecinde kii hürriyeti ve güvenlii hakknn ihlal edilmediine karar verdi.
Karar, Adalet Bakanlna gönderildi.