TSO Bakan Ahmet Sayar, Özellikle teminat gösterme, yüksek kredi maliyetleri, teminat oranlarn yüksek olmas, teminat olarak gösterilen gayrimenkullerin deerinin altnda kabul edilmesi ile ilgili farkl sorunlar iletmelerimizin karlat önemli sorunlardr. Yaptmz saha aratrmalarnda önemli gayrimenkulü olan bir iletmenimizin 2 milyonluk deere banka üçte bir deer verdiini gördük. diyerek tepki gösterdi. Sur ilçesinde yaanan olaylarda bankalarn tavrn eletiren Sayar, Sur olaylarnda da bankalarn merkezi düzeyde farkl politikalar uyguladna ahit olduk. Baz bankalar iletmelerin iradesi dnda gerçekleen olaylarda çözüm üretmek, kolaylatrmak yerine kredileri vermeme ve kredileri geri çarma ve hatta kredileri kapatma politikas uyguladlar ifadelerini kulland.
MLLETTEN EMANET ALIYORUZ
Türkiye Bankalar Birlii Yönetim Kurulu Bakan Hüseyin Aydn ise Diyarbakrdan bir ipotek ya da teminat kabul etmemek, teminat kabul etmemek için ya kafasna güne geçmesi gerekiyor. Ne güzel ehir! Neden yapmayalm! Kim ki malmz kelepir fiyatna deerlendirildiini söylüyorsa, deerin verilmediini söylüyorsa, bize yazsn. Gerekeni yapacamzn sözünü veriyoruz. dedi. Birlie sunulan raporda teminat için verdikleri gayrimenkullerin ekspertiz deerlerinin gerçek piyasa deerlerinin altnda çkt, bu durumun farkl irketlerin ayn yerel mühendisle çalmas ve Bankalarn ekspertiz irketleri ile yapt sözlemenin ar yaptrmlara sahip olmasndan kaynakland bildirildi.
Türkiye Bankalar Birliinin Diyarbakrda gerçekletirdii istiare toplantsnda, adamlarnn özellikle krediye ulamda bankalarn uygulad çiftestandarttan dolay büyük skntlar yaad ifade edilerek, sorunun çözümü istendi.
Diyarbakrdaki özel bir otelde yaplan Türkiye Bankalar Birlii istiare toplantsna, Türkiye Bankalar Birlii Yönetim Kurulu Bakan Hüseyin Aydn, bankalarn genel müdürleri ve iadamlar ile Esnaf ve Sanatkarlar Odalar Birlii Bakan Alican Ebedinolu, Ticaret Borsas Bakan Engil Yeil ve TSO Bakan Ahmet Sayar katld.
DYARBAKIRDA 900 BN GENç YAIYOR
Toplantnn açl konumasn yapan Sayar, bankalarn genel müdürlerine kentin genç nüfusu, sanayisi, tarm, turizmi ve tarihi ile ilgili önemli bilgiler verdi. Bölge yatrmcsnn finansa eriim sorunu, iletme kredi kullanmnda büyük sorunlar yaadklarn belirten Sayar, öyle dedi:
Nüfus açsndan Türkiyenin en büyük 12inci ili Diyarbakrda, 0-24 ya aras nüfus, toplam nüfusumuzun yüzde 54ünü oluturuyor. Ülkemizde bu oran yüzde 40 civarnda. 0-24 ya arasndaki yaklak 900 bin kiilik nüfus; emek youn sektörler açsndan önemli yatrm avantajlar sunarken, bu nüfusun beeri sermayeyi gelitirmek için eitimi ve çalma koullarnn salanmas gerekliliini ve bunun için kamu ve özel sektör yatrmlarna ihtiyaç duyulduunu da gösteriyor. Yatrmclarmzn yüzde 98i Diyarbakr ve bölge illerinden, ilimizde yatrm yapan giriimcilerimiz. Tekstil, mobilya, ta, topraa dayal sanayi, metal makine, gda gibi farkl sektörlerde üretim yapan tesislerimiz, iç piyasaya ve Ortadou pazarna üretim yapyor. Sanayi yatrmlarmz arlkl olarak son 15 ylda gelien yatrm taleplerini karlamak için yerelde ilgili kurumlarmzn ortaklnda, altyap çalmalarna öncelik veriyoruz.
KARMA ORGANZASYON SANAY BÖLGES
Karma organize sanayi bölgemizde 720 dönümden oluan 2 etap dolduktan sonra, 3ncü etap ve 4ncü etaplar için çalma yaplarak, 2 bin dönümlük bir alan oluturuldu. Ayrca kentte üretimin younlat Bismil, Ergani, Silvan ilçeleri ile Diyarbakr-anlurfayolu üzerinde yeni organize sanayi bölgelerinin kuruluu için ilgili kurumlarmz ibirliinde çalmalarmz sürüyor. gücü ve pamuk üretimindeki potansiyeli deerlendirerek, tekstil ve hazr giyim sektörlerinde yatrmlarn yaplaca Tekstil htisas Organize Sanayi Bölgesinin kuruluu bu yln banda tamamland. Bin 290 dönüm ve 123 parselden oluan tekstil kentte, özellikle hazr giyim sektöründe yerelden ve Türkiyenin batsndan iletmelerin yatrmlarnn gelitirilmesi için çalmalarmz devam ediyor.
2017 YILININ LK 10 AYINDA 256 MLYON DOLARLIK HRACAAT
Sayar, Diyarbakrn sanayi kenti olma yolunda ilerlediini anlatt. Sayar, tarm, turizm, inaat gibi farkl sektörlerde de ildeki potansiyelin oldukça yüksek olduunu kaydetti. Sayar, öyle devam etti:
Farkl medeniyetlerin izlerini tayan, tarihi kültürel deerleri ile günümüze kadar gelen Diyarbakr Surlar ve Hevsel Bahçeleri UNESCO Dünya Kültür Miras listesinde yer alyor. Odamza kaytl 13 bin üyemizin yüzde 30unu inaat sektöründe faaliyet gösteriyor. limiz ihracat verilerine baktmzda, 149 iletmemiz 2016 ylnda, 169 milyon dolar ihracat yapt. 2017 ylnn ilk 10 aynda ihracatmz 156 milyon dolar olarak gerçekleti. En çok ihracat yüzde 51 ile Iraka yaptk. En çok ihraç ettiimiz ürünlerin banda yüzde 38 ile madencilik ürünleri, yüzde 30 ile hububat, bakliyat, yal tohum ve mamulleri geliyor. thalat verilerimize baktmzda, 2015 yl ithalatmz ise yaklak 60 milyon dolar civarnda gerçekleti.
BÖLGESEL GELMLK FARKLILII
Diyarbakr tevik sistemi kapsamnda 6nc Bölge teviklerinden yararlanyor. Ancak Türkiyenin bats ile kyasladmzda bölgesel gelimilik farklarnn giderilmesi açsndan tevik sisteminin tek bana yeterli olmadn görüyoruz. Dou ve Güneydou Anadolu Bölgesi illerinin yer ald 23 ilde uzun vadeli faizsiz kredi, anahtar teslimi fabrika gibi dier bölgesel programlardan farkl ve kapsaml bir program gelitirildi. Bu programa en youn bavuru 370 proje ile ilimizden yapld.
KRED KULLANIMINDA SORUN
Banka kredilerinin kullanmnda yatrmclarn sorun yaadna dikkat çeken Ticaret ve Sanayi Odas Bakan Ahmet Sayar, sözlerini öyle sürdürdü:
Diyarbakr gibi sosyo-ekonomik açdan Türkiyenin daha geri düzeydeki illerinde banka kredilerinin kullanmnda sorunlarn farkllatn ve bu durumun kredi kullanmnda farkl özgün koullar oluturduunu görüyoruz. Özellikle teminat gösterme, yüksek kredi maliyetleri, teminat oranlarnn yüksek olmas, teminat olarak gösterilen gayrimenkullerin deerinin altnda kabul edilmesi gibi farkl sorunlar iletmelerimiz tarafndan dile getirilen önemli sorunlar. Bankalar açsndan da bölgemizde yaanan özgün koullar nedeni ile kredi kullanm daha riskli görülüyor ve özellikle baz dönemlerde daha önce Sur ilçemizde yaanan olaylardan sonra yaadk bunu, bankalarn kredi kullandrmak istemediklerini ve mevcut krediler ile ilgili de sorunlar yaand üyelerimiz tarafndan dile getirildi.
ESNAFIMIZIN KREDSNE SADIK
Ancak son 5 yl içindeki kredi geri ödemelerine, karlksz çek ve protestolu çek vb. illere göre saylarna baktmzda ayn dönemde Diyarbakr ilinde iletmelerin tüm olumsuzluklara ramen düzenli ödemelerine devam ettiklerini ve oranlarn yllar itibariyle çok fazla deimediini görüyoruz. Bölgenin ve ilimizin kalknmas iletmelerimizin yatrmlarn sürdürmesi ve yeni yatrmlarn gelitirilmesi ile salanacak. Bunun için yatrm yapan, istihdam salayan iletmelerimizin desteklenmesi gerekiyor. letmeler açsndan da finansmana eriim sorunu oldukça kritik ve önemli bir sorun. Bu sorunun çözümünde biz yerel kurumlarn yannda bankalarmz ve birliimizin de önemli katklarna ve ibirliine ihtiyacmz var.
BÖLGENN TEMEL SORUNLARI
Türkiye Bankalar Birlii Yönetim Kurulu Bakan Hüseyin Aydn da, toplantnn basna kapal bölümünde tüm sorunlarn konuulacan ve çözüm gelitirileceini ifade ederek, hep birlikte Türkiye ekonomisi ve ihracatnn artmasna katkda bulunacaklarn söyledi. Aydn, öyle dedi:
Birinci sonuç bizi etkiliyor. Benim elimde para var, kredi vermek istiyorum. Teminata dayal yapyorum bu ii, teminatn deeri yeterli ama bunu deerlendiren düük gösteriyor. Bir banka teminat alaca gayrimenkulün deerini kendi tespit etmiyor. Bu tespiti, Sermaye Piyasas Kurulu ve Bankaclk Düzenleme ve Denetleme Kurulu yapyor. Bunlar bir maln deerini doru tespit eder, bunlar bizim testlerimizden geçmitir. Bunlar bu ii bilir, bunlar doruyu bilir dedikleri ekspertizciler yapyor. Yani maln deerini onlar tespit ediyor. Eer bir eyin deeri doru tespit edilmiyorsa, inann sizin kadar biz de rahatszz. Tespit edilmi bir deerin Diyarbakrdan, stanbula giderken deer kaybetmesi söz konusu deil. Diyarbakrdan ipotek, teminat kabul etmemek, ben açk söyleyeyim ehri görüyoruz hepimiz; adamn kafasna ya güne geçmelidir, ya da bir ey dümelidir. Güzel güzel her ey prl prl, niye etmeyelim, niye yapmayalm. Alg gerçein önüne geçmi gibi. Kredi Garanti Fonu güzel bir uygulama. En zor geçeceini düündüümüz 2017 yln son derece iyi geçirdik. Kredi Garanti Fonu hepimizin bildii gibi bir kefalet sistemidir.
Diyarbakrda geçmite görülen çatmalar nedeniyle bir dönemde baz dükkanlarn açlamadn ve ticari hayatta tam olarak devam edilmediini kaydeden Aydn, öyle dedi:
TCARET ORTAIYIZ YAPMAMIZ GEREKR
Böyle bir hakikat varken dükkann açamad için, maln satamad için alacan alamad için skntya girmi bir esnafa bankaclk sektörünün nefes aldrmas lazm, vade vermesi lazm. Bu normal ticari hayatn kuraldr. Komumuza bir ey olsa, bir sknts olsa düünü olduunda, acs olduunda ne yapyorsak ticaret ortayz onu da yapmamz gerekiyor. Biz Surdaydk da ama bunu yapmadk, arkadalar o zaman unu söyleyeyim, yapmamz gerekiyordu. Buna ramen benim genel müdürü olduum bankann eksii olabilir, her eyden haberimiz de olmayabilir. Bizi cezalandrn, bizi en iyi cezalandrma yöntemi oradan alp öteki tarafa geçmektir, bunu yapalm. Elimizden geldiince de bu eksiklikler giderilecekler. Halen o dönmeden kalan eksiklikler varsa da 11 bankay temsilen arkadalarmz burada bire bir lokal sorun varsa onlarda dahil hepsini çözmeye gayret göstereceiz.
Konumalarn ardndan toplant basna kapal olarak soru cevap eklinde devam etti.
DOGÜNSFED VE DSADIN TBBDEN TALEB
Toplantda, Dou ve Güneydou Saniyici ve adamlar Dernekleri Federasyonu (DOGÜNSFED) ile Diyarbakr Sanayici ve adamlar Dernei (DSAD) adna Diyarbakrda özellikle son iki ylda finansal anlamda yaanan sknt ve talepler ile ilgili hazrlanan tespit raporu Türkiye Bankalar Birlii Bakan Hüsiyin Aydna verildi. Raporda, Teminat için verdikleri gayrimenkullerin ekspertiz deerlerinin gerçek piyasa deerlerinin altnda çkt, bu durumun farkl irketlerin ayn yerel mühendisle çalmas ve Bankalarn ekspertiz irketleri ile yapt sözlemenin ar yaptrmlara sahip olmasndan kaynakland belirtildi. Bunun dnda kent merkezlerinde gayrimenkul ipoteklerinde marj uygulanmamasn talep edilen tespit raporunda talepler ve tespitler öyle sraland:
ADAMLARININ TEMEL SORUNLARI
* KGF garantili kullanm olduumuz kredilerde, bankalarn sermaye yeterlik rasyolarna pozitif katk salmasna ramen firmalarn kredi fiyatlamalarnda olumlu bir yansmas olmad.
* Bankalarn genelde sat ve performans ekiplerinin firma ziyaretlerini yapt ancak kredi karar vericilerin kenti yeterince tanmad yönünde kanaatimiz olumutur.
* Kentin kredi karar vericileri tarafndan ziyaret edilmesi ekonomik ve sosyal hayatn dinamiklerinin ne kadar güçlü olduuna tanklk edilmesi kurum ve firma iletiimlerini güçlendirecei finansallarn daha salkl deerlendirilmesine de katk salayacaktr.
* Hzl büyüyen ancak kalknmada ülke ortalamasnn altnda kalan ilimiz çok ortakl oluumlara ihtiyaç duymaktadr.
* Ancak, böyle oluumlar içerisinde ortak olarak yer almamz durumunda hiç ticari bamzn bulunmad firmalarn kefalet ve mali tablolar mevcut kredilerimiz ile grup ilikisine balanmaktadr.
* Bölge müdürlüklerinin Adana veya Gaziantepten deil, Diyarbakrdan yürütülmesi kentin ve bölgenin yerel dinamiklerinin daha net anlalmasna ve süreçlerin daha hzl ilemesine katk salayacaktr.
* Genç nüfusun yüksek olduu ilimizde istihdama katk sunmak için çar merkezlerinin ilimizde kurulmas için desteklerinizi rica ederiz.
* Kalknma Bankasnn kredilerinin teminatna tarafmzdan vereceimiz gayrimenkul ipoteinin kabul edilmesini talep ediyoruz.
* Kadim kentimizin tarihi dokusu ve ruhunu yaayan ve yaatan sur bölgesinde bulunan AKBANK n bölge müdürlüünün boaltt lokasyonunu sanat galerisine çevirmesi moral ve motivasyon açsndan katk salanaca gibi sektörün bölgedeki sanatsal faaliyetlerine öncülük etmi olacaktr.
* limizdeki son yllarda yaanan toplumsal olaylarn etkisi ile takipteki alacaklarn tahsilat hz yavalatmtr. dünyas olarak sizden talebimiz takipte bulunan banka alacaklarnn sfr faizli olarak defaten kapatlmas ya da ödeme gücüyle orantl olarak yine sfr faizli olarak yaplandrlmasna imkn salanmasdr.
* Diyarbakr ihracatn gelitirme ve destekleme adna EXM Bank limitlerinde il ihracatçlarna öncelik verilmesini rica ediyoruz.