Demokrasiye vurulan darbenin üzerinden 63 yıl geçti

Eski Başbakan Adnan Menderes, Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu ve Maliye Bakanı Hasan Polatkan'ın idamıyla sonuçlanan 27 Mayıs 1960 darbesi, Türk demokrasi tarihine "kara bir leke" olarak geçti

Haberler 27.05.2023 - 00:37 Son Güncelleme : 27.05.2023 - 00:37

Türkiye demokrasi tarihinde kara bir leke olan 27 Mayıs 1960 darbesinin üzerinden 63 yıl geçti.

1946nın Ocak ayında kurulan ve Mayıs 1950de halkın büyük desteğini alan Demokrat Parti (DP), 27 yıllık tek parti dönemini sona erdirdi. Seçimlerde yüzde 55,2 oy alan DP 416, yüzde 39,6 oy alan CHP ise 69 milletvekili ile temsil edilme hakkı kazandı. Bu seçimde Millet Partisi ve bağımsızlar ise toplam 2 milletvekiline sahip oldu.

TBMMnin 22 Mayıs 1950de açılmasının ardından Refik Koraltan Meclis Başkanlığına seçildi. Ardından yapılan cumhurbaşkanlığı oylamasında DP Genel Başkanı ve İzmir Milletvekili Celal Bayar, Türkiye Cumhuriyetinin 3. Cumhurbaşkanı oldu.

Hükümeti kurmakla DP Aydın Milletvekili Adnan Menderes görevlendirildi.

Menderes kendisinin ilk, Cumhuriyetin 19. Hükümetini kurarak 22 Mayısta görevine başladı.

Yeter söz milletin sloganıyla halkın karşısına çıkan DPnin ilk icraatlarından biri, Arapça ezanı serbest bırakmak oldu. Haziran 1950de yapılan düzenlemenin Cumhurbaşkanı Celal Bayar tarafından onaylanmasıyla CHPnin 1932de çıkardığı Türkçe ezan düzenlemesi kaldırıldı.

Siyaseten güçlü şekilde icraata başlayan DP hükümeti, Haziran 1950de darbe hazırlığı yapıldığı gerekçesiyle TSKnın komuta kademesini emekliye sevk etti. Emekliye ayrılan isimler arasında dönemin Genelkurmay Başkanı Orgeneral Abdurrahman Nafiz Gürman, Kara, Hava, Deniz Kuvvetleri Komutanları ve Jandarma Genel Komutanı ile 15 general ve 150 albay yer aldı.

SANAYİ, EĞİTİM, SAĞLIK VE ULAŞTIRMADA ÖNEMLİ ADIMLAR

Kullanılan traktör sayısının ve makineleşmenin arttığı bu dönemde tarımda sevindirici gelişmeler yaşandı.

DP iktidarı sanayi, eğitim, sağlık ve ulaştırma konularında önemli adımlar attı.

Bu süreçte DPnin CHPnin taşınır-taşınmaz mallarının Hazineye devri için yaptığı düzenleme, 1953te Cumhurbaşkanı Bayarın onayıyla yürürlüğe girdi. Söz konusu adımla iki parti arasındaki tartışmalar derinleşmeye başladı.

Takvimler 2 Mayıs 1954ü gösterdiğinde, Türk halkı yeniden sandık başına gitti. DP rekor kırarak oyların yüzde 58,4ünü aldı ve 503 milletvekili çıkardı. CHPnin milletvekili sayısı ise 31de kaldı.

Bu yenilginin ardından eleştirilerin getirildiği İsmet İnönü, muhalefetin dozunu daha da artırdı.

6-7 EYLÜL OLAYLARI YAŞANDI

Seçim sonuçları ile daha da güçlenen DP, dönemin ekonomik krizinin etkileriyle mücadele etmek zorunda kaldı.

Başbakan Menderesin, DP ile TSK arasında yaşanan gerilimlerde yapıcı rol üstlenmek istemesine karşı ordu içindeki rahatsızlık artmaya başladı.

Parti içi anlaşmazlıklar sonucunda DPden ayrılan 19 milletvekili, Hürriyet Partisini kurdu. Bu sırada ülkedeki ekonomik kriz, halkta da büyük rahatsızlık yarattı.

Selanikte Gazi Mustafa Kemal Atatürkün doğduğu evin yanındaki Türk Konsolosluğunun bahçesine atılan iki bombadan birinin patladığı, evin ve konsolosluk binasının camlarının kırıldığı dedikodusunun yayılmasıyla Ankara, İstanbul ve İzmirde halk sokağa döküldü.

Ana Sayfaya Git