Diyarbakr Barosu, ayn zamanda barolarnn üyesi olan HDPnin tutuklu bulunan eski E Genel Bakan Selahattin Demirta hakkndaki Avrupa nsan Haklar Mahkemesi (AHM) kararnn uygulanmamas için Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesine bavuruda bulundu.
Yaplan bavuruda, AHMin 22 Aralk 2020 tarihli Selahattin Demirta/Türkiye (No.2) kararnda Avrupa nsan Haklan Sözlemesi madde 10 (düünce ve ifade özgürlüü), madde 5/1 ve madde 5/3 (özgürlük ve güvenlik hakk), madde 18 (haklara getirilecek kstlamalarn snrlanmas) ile birlikte madde 5 ve Ek Protokol madde 3ün (serbest seçim hakki) ihlal edildii sonucuna vard yer verildi.
Mahkemenin Demirtan tutukluluunun çoulculuu bastrmak ve demokratik toplum kavramn özünde yer alan siyasi tartma özgürlüünü snrlamak yönünde örtülü bir amaç izlediine ve bireysel önlemler alnarak Türkiye Hükümetinin Demirtan derhal salverilmesi için gerekli tüm tedbirleri almasna karar verdii iddia edilen bavuruda, karar kapsamnda Selahattin Demirtan tutukluluunun devam ettirilmesinin ihlalleri sürdürecei ve Türkiyenin Sözlemenin 46/1. maddesi uyarnca Mahkemenin kararna uyma yükümlülüünü ihlal edeceini öne sürdü.
Türkiye Hükümetinin bu bildirimin yapld tarihe kadar AHM karannda yer alan bireysel önlemleri uygulamadndan söz eden Diyarbakr Barosu, eski milletvekili ve Halklarn Demokratik Partisinin (HDP) eski E Genel Bakan Selahattin Demirtan halen Edirne F Tipi Cezaevinde tutulduunu bildirdi.
905 SCL NUMARASI LE KAYITLI
Bavurusunda Demirtan, 905 sicil numaras ile barolarna kaytl bir avukat olduunu belirten Diyarbakr Barosu, Türkiyenin en üst düzey kamu görevlileri tarafndan AHM kararna verilen tepkilerin ve AHM kararlarnn balayc olmad ya da AHM kararnn Demirtan mevcut tutukluluu için geçerli olmad yönündeki beyanlarn, Demirtaa yönelik yarglamalar yürüten yarg makamlar üzerinde hukuka aykr bir bask veya etki oluturduunu ve oluturmaya devam ettiini iddia etmesi dikkat çekti.
30 Aralk 2020de, Ankara Cumhuriyet Basavclnn 6-8 Ekim 2014 olaylarna müdahil olmakla suçlanan Demirta ile aralarnda eski HDP milletvekilleri de bulunan 107 kii hakknda yeni bir iddianame düzenledii bilgisine yer verilen bavuruda, Ankara 22nci Ar Ceza Mahkemesinde devam eden yarg sürecinde, AHMnin derhal salverilmeye dair ihlal kararnn gerei yerine getirilmeyerek balayc mahkeme kararnn aksine Demirtan tutuklu yarglanmasna devam edildii kaydedildi.
Demirtan tutukluluuna dayanak yaplan gerekçelerin, Daire tarafndan ele alnan ayn gerçekler ve olaylarn yeniden vasflandrlmas niteliinde olduu iddia eden Baro, bu nedenle devam eden tutukluluk ile AHM tarafndan tespit edildii gibi Demirtan haklarnn ihlalinin sürdürüldüüni ileri sürdü.
DDANAME, AHM KARARI LE çELYOR
Baro tarafndan iddianameye ilikin Büyük Dairenin kararnda Demirtan tutukluluunu hakl hale getirmede yetersiz bulduu ayn belirsiz iddia ve vakalara dayanmaktadr. ddianame, Demirtan yasad herhangi bir eylemle ilgili bana ilikin somut bir delil içermemekte ve Demirtan devam eden tutukluluuna makul bir gerekçe sunmamaktadr. Büyük Dairenin açk tespitleri ve Türkiyenin AHM kararlarn yerine getirme yükümlülüü ile de açkça çelimektedir deerlendirmesini yapt.
ddianamede yer alan ve incelenen olaylar ve delillerin Büyük Dairenin iddianamenin ayn olaylar kapsad yönündeki tespitlerine deinen Baro, Büyük Daire, kararnda Selahattin Demirtan derhal serbest braklmas talimat vermitir. Bunun yan sra, kararda yer alan gerekçelerden anlald üzere Mahkeme Türkiyede ceza yarglamasnn kötüye kullanlmasna ilikin yapsal sorundan, yani siyasi saiklere sahip yarglamalardan ve hukuka aykr tutuklamalar ifade etmitir. Selahattin Demirtan davas tekil olmayp, HDPli çok sayda siyasetçi açsndan keyfi yarg süreçlerine maruz braklmaktadr. Mahkeme ve Komiteye ulaan çok sayda dier davada ortaya çkan yapsal bir sorunu ve pratii yanstmaktadr yönünde deerlendirmelerde bulundu.
Diyarbakr Barosu, Bakanlar Komitesine u çarlarda bulundu:
* Selahattin Demirta/Türkiye (No. 2) karar nitelikli denetim prosedürü altnda izlenmek üzere snflandrlmal ve siyasi amaçlarla milletvekillerinin tutuklanmasna özgü Sözlemenin 5. ve 18. maddelerinin ihlalleri bal altnda öncü dava olarak kabul edilmelidir.
* AHMin kararnn gerei olarak Selahattin Demirtan derhal serbest braklmas için çarda bulunulmal ve Büyük Dairenin de tespit ettii gibi Demirtan devam eden tutukluluunun Mahkemenin ihlal tespitinde bulunduu haklarnn ihlalini devam ettirdii belirtilmelidir.
KAPSAYICILII VURGULANMALI
* Büyük Daire kararnn Selahattin Demirtan devam eden tutukluluunu da kapsad vurgulanmaldr. Kararn AHM tarafndan da deinildii gibi olgusal ya da yasal dayanaklar ciddi ölçüde benzer olan gelecekte ileri sürülebilecek suçlamalara veya yaplabilecek tutuklamalar da kapsayaca vurgulanmaldr.
* Büyük Dairenin, Demirtan tutuklanmasnn yolunu açan Anayasa deiikliinin Sözlemenin yasallk standardn karlamad ve deiiklii müteakiben balatlan tüm ilemlerin hukuka aykr saylmas gerektii tespiti de dikkate alnarak, anayasa deiiklii ile dokunulmazlnn kaldrlmasndan sonra Demirtaa yöneltilen tüm ceza yarglamalarnn durdurulmas ve düürülmesi konusunda çarda bulunulmaldr.
* Türkiye hükümetinden, AHMin Demirtan ifade özgürlüünü kullanmasnn hukuka aykr ekilde ona kar bir suçun delili olarak kullanld ve Sözlemenin 5/1. madde ile birlikte 18. maddesinin ihlal edildii tespitlerine uygun ekilde Demirtan soruturulmasnda ve tutuklanmasnda bulunan çoulculuu bastrma ve siyasi tartma özgürlüünü snrlama örtülü amacn tayan tüm suçlamalarn düürülmesi de dahil olmak üzere, keyfi yarg süreçlerinin önüne geçmek adna önleyici yasal tedbirlerin alnmas talep edilmelidir.
YARGI TEHDD SON BULMALI
* Bu konu kapsamnda AHM kararnn yerine getirilmesi için bir zorunluluk olan eski hale iadenin (restitutio ad integrum) Demirtaa yönelik siyasi faaliyetler ve ifadeler nedeniyle tutuklanma ve yarglanma biçiminde kendini gösteren yargsal tehdidin son bulmasn gerektirdii vurgulanmaldr.
* Türkiye hükümetinden, AHM kararnn gereinin yerine getirilmesi ve adil bir yarglamann yaplarak, keyfi yarg süreçlerinin önüne geçmek adna önleyici tedbirlerin alnmas gerektii belirtilmelidir.
* Selahattin Demirtan devam eden tutukluluunun AHMin nihai kararlarnn balayc niteliine ilikin Sözlemenin 46. maddesini ihlal ettii ve bunun Türkiye aleyhine Sözlemenin 46/4. maddesini uygulanabilecei hatrlatlmaldr.