Mardinin Dargeçit ilçesinde, Ilsu Baraj Gölü Altnda Kalacak Kültür Varlklarnn Korunmas projesi kapsamnda yürütülen kurtarma kazlarnda geçen sene bulunan, birbirine yüz yüze dönük halde sarlm bir kadn ve bir erkee ait olan, dünyann en eski aklar diye nitelenen iskeletler, incelemenin ardndan Mardin Müzesinde sergilenecek.
Proje dorultusunda Kültür ve Turizm Bakanl ile Devlet Su leri Genel Müdürlüü i birliiyle baz höyüklerde 1998 ylnda balatlan kurtarma kazlar sürüyor.
Bu kapsamda Dargeçit ilçesine bal Ilsu köyündeki Boncuklu Tarlada 2012 ylndan bu yana devam eden kurtarma kazlarnda, Neolitik çadan Osmanl dönemine kadar yerleim gören Dicle Vadisinde Neolitik dönemden milattan önce 1000lere kadarki döneme ait, ev tabanlarnn altna, dizleri karnlarna çekik ana rahmindeki biçimde yeniden dou inanc ile gömülmü 118 insana ait iskelet ile çok sayda obje bulundu.
Bu iskeletlerden en dikkati çekeni ise geçen yl bulunan milattan 8 bin 200 yl öncesine ait dünyann en eski aklar olarak nitelendirilen, birbirine yüz yüze dönük halde sarlm bir kadn ve bir erkee ait iskelet oldu.
Bu iskeletlerin bulunduu mezarda ise Neolitik dönemde yaayan topluluklarn geleneklerini betimleyen serpantin, kireçta, klorit, kumta, kemik, obsidiyen, fosfat, turkuaz, bakr, malakit ve deiik çay talar kullanlarak yaplan binlerce kolye, kemer ve kemer tokalar, kemik kakmal süs eyas, düme, küpe ve deiik süs eyalar gün yüzüne çkarld.
Bugüne kadar olduu gibi kaz çalmalarnda son mezarda bulunan eserler de yaplan incelemelerin ardndan Mardin Müzesinde tehire sunuldu.
Mardin Müzesinde incelemesi süren dünyann en eski aklar olduu deerlendirilen çifte ait iskeletler de çalmalarn tamamlanmasnn ardndan ayn müzede izlenime sunulacak.
Müzede bulunan çifte ilikin fotorafn altnda, talyada Valdaraodaki mezarlkta ve Diyarbakr-Bismil Hakemi Usede bulunan aklardan yaklak 2 bin yl daha eski olduu bilgisi paylalrken, Dünyann en eski aklar nitelendirmesi yapld.
- Ana rahmindeki biçimde 118 bireye ait iskelet çkardk
Mardin Müze Müdürü Nihat Erdoan, Ilsu Baraj kurtarma kazlar kapsamnda Boncuklu Tarla yerleiminde kaz çalmalarnn devam ettiini söyledi.
lk yerleik hayata geçiin balad ender ve ünik alanda kaz çalmalarnn büyük bir titizlikle sürdüüne iaret eden Erdoan, söz konusu alanda ilk defa yerleik hayata geçiin, organize bir ekilde bir köy hayatnn olutuunun görüldüünü belirtti.
Nihat Erdoan, Burada binlerce üretilmi boncuk var. Adn da buradan alyor. Tak ve süslemelerin insan hayatnda ne kadar önemli bir önem tadn gördüümüz bir alan buras. Ölü gömme gelenekleri var. Ana rahmindeki biçimde 118 bireye ait iskelet çkardk bu evlerden. Burada özel bir mezarmz da var. Bu mezarlardan milattan 8 bin 200 yl öncesine ait birinde, yüz yüze gömülmü bir kadn ve erkek de var. Dünyann en eski aklar olarak yorumladk. Üzerlerinde taklar ve süslemeler de var. Hem erkein, hem kadnn süslendii bocuklar var. ifadelerini kulland.
- Dünyann en eski taklar en iyi içilikle ilenmi
Koruma altna alnan mezarlar üzerinde antropolojik incelemenin sürdüünü dile getiren Erdoan, mezarlarda bulunan binlerce taknn ise Mardin Müzesindeki Boncuklu tarla seksiyonu bölümünde sergilendiini aktard.
O dönemde kullanlan taklar var. Bunlarn sosyal statü, kendini iyi hissetme, doaya kar tlsml korunma gibi iyiletirici ve koruyucu bir etkisinin olduuna inanyorlar ki bu kadar youn bir ekilde yapmlar. Muhtemelen de buradan bütün corafyaya bu taklarn gittii bir üretim merkezi olduunu düünüyoruz. çünkü üretim aletlerini de bulduk burada. Üretim teknolojisi açsndan da dönemin en önemli boyut atlad bir alan. Kendi dönemine ait bu kadar ince içilikli bir baka tak yapm merkezi yok. Bu alandan binlerce tak çkardk. Bunlar dönüümlü olarak sergiliyoruz. diyen Nihat Erdoan, u anda 200 parçann sergilendiini, kaz çalmalar devam ettikçe de saynn artacan belirtti.
Yüz yüze gömülen çifte ait mezarda bulduklar taklarn da sergide tehir edildiine iaret eden Erdoan, Bu aklarn üzerindeki taklara baktmzda, günümüzde belki düünlerde taklan taklarn benzeri olabilir. Dünyann en eski taklar en iyi içilikle ilenmi. diye konutu.
- Merak eden herkesi müzeye bekliyoruz
Akn yerleik hayata geçtikten sonraki ilk izlerini de yine Mezopotamyada görmeye devam ediyoruz. Binlerce yl önce aktlar. Taklaryla birlikte balarna bir ey geldi ve öbür dünyaya ana rahmindeki gibi gömülüp uurlandlar. ifadelerini kullanan Erdoan, geçmite o insanlarn taktklar taklara dokunabilmenin büyük bir ans olduunu vurgulad.
Nihat Erdoan, Onlarn hissettikleri, yaanmlklar akla geliyor. Müzeler öyle bir ey. Geçmiin bilgisini alyor ve geçmile arasna bir kap açyoruz. Merak eden herkesi müzeye bekliyoruz. eklinde konutu.
- Binlerce yllk bir aka tanklk ediyormuuz gibi
Müzenin ziyaretçilerinden Zeynep Kassap, taklarn ve birbirlerine bakan aklarn çok dikkatlerini çektiini belirtti.
Bunlara tanklk etmenin, bu eserlerin korunarak gelecek nesillere aktarlmasnn önemine deinen Kassap, Özelikle Mardin gibi tarihi bir yerde bu eserlerin bulunmas gerçekten de çok güzel. Biz de bunlara tanklk ediyoruz. Binlerce yllk bir aka tanklk ediyormuuz gibi oldu. Güzel bir duygu. dedi.
Mahmut Lale de müzeyi gezdiklerini, özellikle müzenin bu bölümünde çok farkl duygular hissettiini anlatarak, Binlerce yl öncesinden ak kavramnn domas, çiftlerin birlikte mezara gömülmesi çok farkl bir duygu. Burada çkan boncuklar da çok güzel. çok ardm, desenler de çok güzel bir ekilde yaplm. diye konutu.