Rawest Aratrma tarafndan Yeni parti iddialarna ilikin bölgedeki manzara balkl rapor yaynland. Aratrmada, 11. Cumhurbakan Abdullah Gül, eski bakanlardan Ali Babacan ve eski babakanlardan Ahmet Davutolunun giriimleri yeni parti olarak yer ald ve yeni parti giriimleri soruldu. Aratrma 20 ilde gerçekletirildi.
çIKMADILAR ARTIK çIKMAZLAR
Rapora göre beklentilerin hayata geçmemi olmas, beklentiyi düürüyor. Raporda beklentiye dair inancn azalmas öyle ifade ediliyor; Geçirdiimiz son 2-3 seçimin hemen arifesinde yeni bir parti kurulaca iddialarnn güçlenmesi beklentiyi de doal olarak arttryor. Bu çalma kapsamnda görüülen kiilerden AK Partili kimlii tamayanlarn hemen hepsi böyle bir beklentiyi anlamlandrmaya çalmakta ve ihtiyaç olduunu düünmektedirler. Ancak her seferinde, hayata geçmemi olmas bu ihtimale olan inanc da zayflatyor. Görümecilerin yarya yaknnda inancn zayflamas hali Her seferinde bu sefer çkarlar dedik ama çkmadlar, çkmadkça da artk çkmazlar kanaati oluuyor gibi ifadelerle açklanyor.
SÜREKL OLAANÜSTÜ HAL YAANIYOR
Yeni parti beklentisini güçlendiren faktörlerin banda geçtiimiz yaz ABDyle yaanan Rahip Brunson krizi geliyor. Rapora göre sürdürülen gergin siyasetin sonucu alglar yeni parti giriimine yönelmi durumda. Rapor öyle devam ediyor; Ekonominin Bat ile kavgann bir sonucu olduunu düünenlerin çou, özellikle Rahip Brunson olayndan sonra AK Partinin kavgasz halledebilecei ileri de kavga ile halletmeyi seçtiini görüyor. Ar merkezileme, bütün yetkilerin tek adamda toplanm olmas, Avrupa ile atlan köprüler normal bir hayat sürmek isteyen kesimi sürekli bir olaanüstü durum içinde yaatt için yoruyor. AK Parti herhalde artk böyle yönetecek algs güçleniyor ve bu alg güçlendikçe yeni bir parti ihtimaline daha çok kulak kabartlyor.
Raporun dikkat çeken bir yan ise AK Parti ve HDP arasnda kalan seçmenler. Aratrmaya göre bu seçmenlerin il dura yeni parti olacak; Katlmclara göre, yeni bir parti kurulduu taktirde, özellikle AK Parti ve HDP arasnda 7 Hazirandan bugüne gidip gelen ve henüz bu iki partiden birine demirlememi olan seçmenin ilk durann yeni kurulacak bu siyasi parti olmas mümkün. 7 Haziran 2015ten 24 Haziran 2018e gelen süreçte AK Partiden HDPye geçi yapm seçmenin büyük çounluundan yeni partiye geçi olmas ise oldukça zor görünüyor.
Rapor öyle devam ediyor;
MORAL ETKS YARATACAK: Bu kesim üzerinde yeni partinin bir moral etki yaratacan söylemek daha kolay. Türkiye siyasetinin çoulculaaca, ar merkeziyetçi yapnn geriletilecei gibi beklentileri olan Kürt seçmen, yeni partinin güçlü bir çk yapmas durumunda Kürt meselesinde daha yumuak, AB hattnda yürüyen ve TBMMnin aktif olaca bir çözüm süreci yaanabileceini de düünüyor. Cumhurbakan Erdoan ismini hl güçlü bir çözüm aktörü görmekle birlikte katlmclar, Erdoann o eii geçtiini ve bir siyasal çözüm noktasna geri dönüünün zor olduunu düünüyorlar. Bir istisna ile: Rojava eksenli yeni bir sürecin kendisini dayatmas.
YEN PART çN SM VE GÖRÜLER: Yeni parti iddialar üç isimle gündeme geliyor: Gül, Babacan ve Davutolu. Bunlar arasnda Davutolu ismine özellikle HDPli kesimlerin ciddi bir ön yargs bulunuyor. Öyle ki çatma ve müzakere sürecinin babakan olmakla hatrlanmaktan çok hendek ve çatmalar döneminin yürütücüsü olarak anlyor. Davutolunun en büyük avantaj ise bölgede çalan kadro ve fikir üreten neredeyse tüm slami grup ve cemaatlerin üzerindeki olumlu etkisi. Tekilatlanmalarn hzl kurulabilmesi ve yakn dönemdeki babakanlk hafzasnn olumlu etkilerini kullanabilme olana Davutolunun büyük artlar. Davutolunun iki yllk babakanlk deneyimine ramen hl bir politikacdan çok teorisyen olarak görülmesiyse onun iini zorlatran bir etken. Davutolunun bir lider olarak, hele de Erdoan karsnda baarl olamayacan düünen görümeciler, onun Kürtlerden de -biraz önce saylan gerekçelerle- bekledii ilgiyi görmeyeceini zikrediyor.
GÜLÜ EN çOK ARATANLAR KÜRT LLER: Gül isminin gündeme geldii 24 Haziran seçimleri öncesinde Kürt illerinden ar bir ilgi olduunu gözlemlemitik. Örnein Googleda bu ismi en çok aratan 10 ehirden 9u Kürt ehirleriydi ve bu ehirler genelde AK Partinin yüksek oy ald (Urfa, Bingöl, Mu gibi) ehirler idi. Ayrca seçime girip ikinci tura kalmas durumunda bölgedeki dört büyükehirde (Diyarbakr, Mardin, Urfa, Van) Demirtan ilk turda ald oydan daha yüksek oy alaca aratrmalarmza yansyordu. çünkü Gül ismi görümelerimizde de teyit edildii üzere Kürtlerin hemen hemen bütün kesimlerince AK Parti ve Erdoann bugünkü pozisyonuna kar AB normlar, demokrasi, lmllk, ekonomik refah gibi durumlar hatrlatyor. Bununla beraber geciktikçe yeni siyasal hareket balatmak için heyecan yaratamayaca söylentileri de çoalmakta. Ama dikkate deer biçimde, Gül isminin; içinde, arkasnda veya önünde olmayaca bir yeni partinin/hareketin toplumun geni nezdinde yeterli güveni oluturamayaca da kabul ediliyor.
BABACAN DEAL PROFL çZYOR: Görüülen kiilerin çouna göre Babacan ismi Gül kadar tannmad için kamuoyuna onun kadar güven vermiyor. Davutolu gibi tekilat ve fikri altyap oluturabilmesi de zor görünüyor. Bu gibi avantajlarn gerisinde yer almakla beraber, hem AK Parti hem de HDP tabannn ortalamas tarafndan nötr yaklalan bir isim olarak öne çkyor. ki tabann da güçlü ekonomik dönemle hatrlad bir isim olmas ve Müslüman/dindar kimliinin merkez politikac kimliinin bazen gerisinde kalmas Babacann daha geni kesimlerle temasn kolaylatryor. Örnein yakndan tanmayanlar dnda katlmclar genel olarak onun Müslüman/dindar kimlii hakknda pek bir ey bilmiyorlar. Ancak slamilii baat kimlik olarak tayan aktörler dnda kalanlara göre, 17 yl akn tecrübenin vard yer sebebiyle ülkenin genel havas slamilii baskn bir siyasete ksa vadede güvenecek gibi görünmüyor. Bu sebeple Babacan, bu kesim için ideal bir profil çiziyor, tabii Gülün de onu destekliyor olmas kaydyla.
KÜRT SORUNUN RADKAL çÖZÜM DEZAVANTAJ: Görüülen aktörler Kürt meselesi konusunda görece daha rasyonel davranmakta ve böyle geni bir profile hitap eden bir siyasal yapnn Kürt Sorununa radikal bir çözüm söyleminin, ilk aamalarnda dezavantaj olacan dile getirmektedirler. Herkesin hak, hukuk ve demokrasiden eit ekilde faydalanaca, ekonomik krizin atlatlarak refahn herkes tarafndan paylalaca, içerde ve darda bar politikas sürdürülecei, AB ile müzakerelere devam edilecei gibi genel söylemlerle çk yapmas katlmclar açsndan daha mantkl görünmektedir. slami kimlii öncelemeyen ama ondan kaçmayan bir profil, bu kimlii önceleyen çevreleri de zamanla ikna edecek gibi görünmektedir.