Olağanüstü Hal (OHAL) İşlemleri İnceleme Komisyonu, Fetullahçı Terör Örgütünün (FETÖ), 15 Temmuz darbe girişimi için hazırlanan sözde yurtta sulh konseyi tarafından askeri birlik komutanlıklarına gönderilen sıkıyönetim emri ekindeki atama listesinde adı geçen 28i general, 30 eski askerin görevlerine iade başvurularını reddetti.
Darbe girişiminin ardından meslekten ihraç edilen ve yargılanmaları sonucu tamamına yakını mahkum edilen eski komutanlar, FETÖ ile irtibatlarının bulunmadığı, kamu görevinden çıkarılmalarının haksız olduğunu ileri sürerek, görevlerine iade istemiyle OHAL Komisyonuna başvurdu.
Başvuranlar arasında, eski korgeneraller Metin İyidil, Yıldırım Güvenç, eski tümgeneraller Halit Günbatar, Fethi Alpay, İdris Aksoy, Mehmet Cahit Bakır ve Atilla Darendeli, eski tuğgeneraller Hayrettin Kaldırımcı, Murat Yaygın, Kemal Akçınar, Kemal Mutlum, Hamza Celepoğlu, Bülent Ahmet Beşirbellioğlu, Cemal Akyıldız, Cemalettin Doğan, Orhan Gündüz, Yüksel Gönültaş, Timurcan Ermiş, Sadık Köroğlu, Kerim Acar ve Adem Boduroğlu, eski tümamiral Hakan Üstem, eski tuğamiraller İrfan Arabacı, Murat Şırzai, Hasan Kulaç, Yaşar çamur, Ahmet Hakan Güneş ve Ali Suat Aktürk, eski albay Ercan Ulutürk ile eski yarbay Mesut Yurtdan yer aldı.
Komisyon, yaptığı inceleme ve değerlendirme sonucu, eski askerlerin FETÖ ile bağını ortaya koyarak, fiilen darbeye iştirak ettikleri gerekçesiyle göreve iade talepli başvurularını reddetti.
ESKİ KORGENERALE RET
FETÖcülerin sözde sıkıyönetim atama listesindeki en üst rütbeli isimlerden biri olan Metin İyidil, 15 Temmuzda korgeneral rütbesiyle Kara Kuvvetleri Komutanlığı Eğitim ve Doktrin Komutanlığı (EDOK) Muhabere ve Muharebe Eğitim Destek Komutanıydı.
Sözde atama listesinde Kara Kuvvetleri Komutanlığı emrine şeklinde görevlendirilen İyidilin başvurusunu inceleyen Komisyon, 15 Temmuz öğle saatlerinde Genelkurmay karargahına giderek sözde yurtta sulh konseyi üyesi Mehmet Partigöçle görüştüğü, kalkışma sırasında görevde bulunduğu halde darbe girişimine karşı faaliyette bulunabileceği EDOK Karargahına gitmediği ve karargahla temas kurmadığı, komutanlığına bağlı olan Zırhlı Birlikler Okulu ve Eğitim Tümen Komutanlığına ait tankların Ankaradaki darbe eylemlerine katıldığını belirleyerek başvuruyu reddetti.
Kararda, mahkeme dosyasında yer alan bilgiler doğrultusunda İyidilin daha önceki görevlerinde FETÖ ile irtibatlı olan askerleri ön plana çıkardığı ve kritik görevlere gelmelerini sağladığına ilişkin beyanlara yer verildi.
İyidil, darbeye yardım suçundan 12 yıl 6 ay hapse mahkum edilmiş, bu karar Yargıtay tarafından daha fazla ceza alması gerektiği belirtilerek bozulmuştu.
SÖZDE KARA HARP OKULU KOMUTANINA RET
FETÖcülerin atama listesinde Kara Harp Okul Komutanı olarak gösterilen Kara Harp Okulunun eski dekanı tuğgeneral Kerim Acarın başvurusu, Komisyon tarafından reddedildi.
Komisyonun kararında, Kara Harp Okulundaki darbeye yönelik eylemlere katıldığı ve dönemin okul komutanı İzzet çetingözün derdest edilmesinden sonra okul komutanı gibi hareket ettiği belirtilen Acarın, FETÖ ile iltisaklı olduğu tespitine yer verildi.
Ankara 24. Ağır Ceza Mahkemesince ağırlaştırılmış müebbet hapse mahkum edilen Acar, 5 Mart 2018deki duruşmada sözde atama listesinden haberdar olmadığını savunmuştu.
SÖZDE MÜSTEŞARLAR DA REDDEDİLDİ
FETÖnün sözde atama listesinde, darbe sonrası Adalet Bakanlığı müsteşarı olarak görevlendirilen eski Genelkurmay Adli Müşaviri tuğgeneral Hayrettin Kaldırımcı da OHAL Komisyonuna yaptığı mesleğe iade başvurusu reddedilenler arasında.
15 Temmuz günü, mesainin sona ermesinden itibaren Adli Müşavirliğin de bulunduğu Genelkurmay Başkanlığı karargahından ayrılmayan Kaldırımcının, darbe teşebbüsü kapsamında yapılacak gözaltı, arama, yakalama, el koyma gibi koruma tedbirlerine yönelik faaliyetlere ilişkin hukuki zemini hazırlamaya çalıştığı, FETÖnün mahrem imamlarınca sabit hatlardan arandığı ve kullandığı operasyonel hat üzerinden örgütsel irtibat kurduğu tespit edildi.
Örgüt bağı nedeniyle başvurusu reddedilen Kaldırımcı, 24 Ocak 2020de Ankara 25. Ağır Ceza Mahkemesince ağırlaştırılmış müebbet hapse mahkum edilmişti.
Başvurusu reddedilen sözde atama listesinde Sağlık Bakanlığı Müsteşarı olarak atanan Gülhane Askeri Tıp Fakültesi Eğitim Hastanesi öğretim üyesi eski tuğamiral Bülent Ahmet Beşirbellioğluna ilişkin kararda, GATA içerisindeki örgüt yapılanmasına dahil olan kişileri koruduğu ve hak etmedikleri halde yükselmeleri için gayret gösterdiğine yer verildi.
BYLOCK KULLANAN ESKİ KOMUTAN GÖREVE İADE İSTEDİ
Tümamiral rütbesiyle Sahil Güvenlik Komutanı iken darbe girişimi sonrası FETÖ ile irtibatı nedeniyle meslekten ihraç edilen Hakan Üstem de göreve iade istemiyle Komisyona başvurdu. Komisyonun ret kararında, Üstemin, FETÖnün kriptolu haberleşme programı ByLock kullandığı, 15 Temmuz günü darbeye katılmak üzere birliğe geldiği ve silahlı eylemlerin başarılı olması için emirler verdiği belirtildi. Üstem, anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs suçundan müebbet hapse mahkum edilmişti.
DARBE BAŞARISIZ OLUNCA KAçAN AMİRAL
Göreve iade başvurusu reddedilen eski Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Harekat Daire Başkanı tuğamiral İrfan Arabacının da sözde sıkıyönetim mesaj emrinde, Deniz Kuvvetleri karargahı için genel sorumlu olarak atandığı, 15 Temmuzda Deniz Kuvvetleri karargahında darbeye yönelik faaliyetleri organize edenler arasında yer aldığı belirlenmişti.
Olay günü sıkıyönetim ilan edildiğini astı konumundaki kişilere bildiren ve silahlanmaları yönünde talimat veren Arabacının, darbe girişiminin başarısız olmasının ardından kayıplara karıştığı, darbe girişiminden yaklaşık 3 ay sonra İzmirde yakalandığı tespit edilmişti. Arabacı, müebbet hapse mahkum edilmişti.
FETÖNÜN DARBE TOPLANTILARINA KATILAN TÜMGENERAL
OHAL Komisyonunca reddedilenler arasında, darbe girişimi esnasında Diyarbakır 2. Birleşik Hava Harekat Merkezi Komutanı olarak görev yapan tümgeneral Atilla Darendeli de yer aldı.
Firari Adil Öksüzün de yer aldığı Ankaradaki bir villada yapılan darbe toplantısına katıldığı, sözde sıkıyönetim atama emirlerine göre Hava Kuvvetleri Komutanlığı Harekat Başkanı olarak Ankaraya atandığı kaydedilen Darendeli, ağırlaştırılmış müebbet hapisle cezalandırılmıştı.
MİT TIRLARINI DURDURAN GENERALE RET
Darbecilerin sözde sıkıyönetim direktifi konulu mesaj ekinde yer alan listede Jandarma Genel Komutanlığı Denetleme Başkanı olarak görevlendirilen Hamza Celepoğlu, meslekten ihracının ardından iade istemiyle Komisyona başvurdu.
Yapılan değerlendirme sonucu, örgütün askeri mahrem yapı mensuplarıyla operasyonel hatla iletişim sağladığı, hakkında FETÖ nedeniyle başka davaların da bulunduğu belirlenen Celepoğlunun başvurusu reddedildi.
Celepoğlu, Ocak 2014te MİTe ait tırların Hatayın Kırıkhan ve Adananın Ceyhan ilçelerinde durdurularak aranmasını koordine ettiği gerekçesiyle Yargıtay tarafından 20 yıl hapse mahkum edilmişti.
KURSİYER TEĞMENLERİ DARBEDE KULLANDI
Darbe girişimi sırasında Beytepe Jandarma Okullar Komutanı olan ve ByLock kullandığı tespit edilen eski tuğgeneral Sadık Köroğlu, sözde sıkıyönetim listesinde Jandarma Eğitim Komutanı olarak görevlendirilmişti.
15 Temmuzda Eğitim Komutanlığı karargah binasını ele geçirerek darbeye ilişkin faaliyetleri yönlendiren Köroğlu, kursiyer teğmenlerin silahlandırılmasını ve darbe kapsamında çeşitli faaliyetlerde görev almasını sağlamış, bazı komutanların da tutuklanması emrini vermişti.
Ankara 20. Ağır Ceza Mahkemesince ağırlaştırılmış müebbet hapse mahkum edilen ve cezası Yargıtay tarafından onanan Köroğlunun başvurusu da Komisyon tarafından reddedildi.
JANDARMA GENEL KOMUTANINI DERDEST EDEN BYLOCKçU GENERAL
FETÖnün darbe girişimi sırasında dönemin Jandarma Genel Komutanı olan emekli Orgeneral Galip Mendiyi derdest ederek Akıncı Üssüne götüren ekibin başında yer alan eski tuğgeneral Timurcan Ermiş de OHAL Komisyonuna mesleğe iade başvurusu yaptı.
Sözde sıkıyönetim direktifinde, Jandarma Genel Komutanlığı Denetleme Başkanı olarak görevlendirilen Ermişin başvurusu, 15 Temmuzdaki eylemleri ile ByLock kullandığı tespitleri doğrultusunda reddedildi.
ÖRGÜTÜN ATADIĞI SÖZDE VALİLERE RET
Darbecilerin atama listesinde, İstanbul Valisi olarak Fethi Alpay, Ankara Valisi olarak da Kemal Akçınarın göreve iade istemli başvuruları da OHAL Komisyonunca reddedildi.
Olay tarihinde tümgeneral rütbesiyle Hava Harp Okulu komutanı olarak görev yapan Alpayın başvurusunu da reddeden Komisyon, Alpayın, darbe girişimi öncesi Cumhurbaşkanına suikast timinin başındaki eski tuğgeneral Gökhan Şahin Sönmezateş ve birçok darbeci askerle bir araya gelip darbe planlarının yapıldığı toplantılar düzenlediği, darbecilerin elindeki helikopterlere yakıt ikmali sağladığı tespitlerini esas aldı.
Sözde atama listesinde, mevcut görevi Hava Kuvvetleri Komutanlığı Eğitim Daire Başkanı görevine ek Ankara Valisi olarak atanan tuğgeneral Kemal Akçınarın başvurusu da örgüt mensubu olmayan öğrencileri, baskı ve yıldırma, disiplin cezası vererek tasfiye etmeye çalıştığı, örgütün tepe yöneticileriyle irtibat halinde olduğu tespitlerine dayanılarak reddedildi.
KİMİ MERKEZ BANKASI KİMİ DE DEVLET PERSONEL BAŞKANI OLACAKTI
Darbe girişimi sırasında askeri birlik komutanlıklarına gönderilen sıkıyönetim emri ekindeki atama listesindeki sivil kurumlara atanan isimlerin başvurusu da reddedildi.
Bu isimlerden sözde atama listesinde eski korgeneral Yıldırım Güvençin, Kara Kuvvetleri Lojistik Komutanlığı görevinin yanı sıra TRT Genel Müdürü olmasının kararlaştırıldığı, Türk Silahı Kuvvetleri Sağlık Komutan Yardımcısı olan tümgeneral Halit Günbatar Halk Bankası Genel Müdürü olarak atandığı, tuğgeneral rütbesiyle Milli Savunma Bakanlığı Personel Başkanı olarak görev yapan Murat Yaygının mevcut görevine ilaveten Devlet Personel Başkanı olarak görevlendirildiği, Genelkurmay Kuvvet Geliştirme ve Kaynak Yönetim Daire Başkanı olan tuğamiral Ali Suat Aktürkün Merkez Bankası Başkanı olacağı, tuğgeneral Kemal Mutlumun Hava Kuvvetleri Komutanlığı Hava Savunma ve Komuta Kontrol Daire Başkanlığı görevinin yanı sıra Esenboğa Havalimanı Müdürü olarak atandığı, Hava Kuvvetleri Komutanlığı Genel Sekreterliğinde İletişim Şube Müdürü olan yarbay Mesut Yurtdanın da aynı zamanda Anadolu Ajansı Genel Müdürü olarak atamasının yapılarak terfi ettirildiği görüldü.
DARBE SONRASI GÖREVİNE DEVAM EDENLER
Darbeciler tarafından kalkışma sonrası askeri görevlerine devam etmesine karar verilen diğer isimlerin başvurusunda da Komisyon tarafından ret kararı verildi.
Başvurusu reddedilen, Dubaide yakalanarak Türkiyeye getirilen ve sözde sıkıyönetim listesinde göreve devam edeceği belirtilen eski Afganistan Türk Görev Kuvveti Komutanı tümgeneral Mehmet Cahit Bakır, silahlı terör örgütüne üye olma suçundan 12 yıl hapis cezası almıştı. Bakırın, FETÖ elebaşı Fetullah Gülen ile doğrudan irtibatlı olduğu ve evlenmesine Gülenin aracılık ettiği, yargılandığı davada tanık beyanlarına yansımıştı.
Göreve iade başvurusu reddedilen bir başka isim eski tuğgeneral Cemalettin Doğan. Lüleburgazda konuşlu 65. Mekanize Piyade Tugayı Komutanı tuğgeneral Doğanın, İstanbuldaki darbecilere destek ve takviye için iki taburu yola çıkardığı, darbecileri engellemeye çalışan polis ekipleriyle çatışmaya girilerek intikalin sağlanması emrini verdiği tespit edilmişti.
15 Temmuz 2016da tuğgeneral rütbesiyle Erzincan 59. Topçu Eğitim Tugayı Komutanı olarak görev yapan Yüksel Gönültaşın ret kararında, darbe girişiminin yaşandığı gün 10 bine yakın G3 piyade tüfeği mermisini mesai saati sonrasında tugaya getirilip şarjörlere basılmasını, bunun yanı sıra 300 civarında askerin silahlı ve teçhizatlı olarak içtima alanında toplanmasını emrettiği, kendisi için on kişilik silah, teçhizat ve mühimmatlı koruma timi kurdurduğuna dair tespitlere yer verildi.
OHAL Komisyonu tarafından başvurusu reddedilen eski tuğamiral Murat Şirzai, atama listesinde Deniz Kuvvetleri Komutanlığı İstihbarat Başkanı görevine devam etmesi kararlaştırılan isimlerdendi. Şirzai, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası almıştı.
Başvurusu reddedilen diğer isim eski tuğgeneral Cemal Akyıldız. Kara Kuvvetleri Komutanlığı Cari Harekat ve Komuta Kontrol Daire Başkanı tuğgeneral Adem Boduroğlu ile darbe girişiminin yaşandığı gece askeri personel ve araçların Ankaraya sevk edilmesi için 8 nakliye uçağına kalkış emri veren Kayseri 12. Hava Ulaştırma Üs Komutanı tuğgeneral Akyıldız görevine devam edecekler arasında yer alıyordu.