Türkiyede 57 milyon seçmen, 5 yl boyunca görev yapacak yerel yöneticilerini seçmek için 31 Martta sanda gidecek.
Yüksek Seçim Kurulunun (YSK) belirledii seçim takvimi süreci iliyor. 31 Martta yaplacak Mahalli dareler Genel Seçimleri kapsamnda merak edilenler derlendi.
Buna göre, seçime ilikin baz sorular ve yantlar öyle:
1- Seçime kaç parti katlacak?
Yüksek Seçim Kurulu (YSK) karar uyarnca, Adalet ve Kalknma Partisi, Bamsz Türkiye Partisi, Büyük Birlik Partisi, Cumhuriyet Halk Partisi, Demokrat Parti, Demokratik Sol Parti, Halklarn Demokratik Partisi, Y Parti, Milliyetçi Hareket Partisi, Saadet Partisi, Türkiye Komünist Partisi ve Vatan Partisi seçime katlacak.
2- Türkiye genelinde kaç sandk kurulacak?
Cezaevlerinde kurulacak sandklar hariç 30 büyükehirde 44 milyon 212 bin 704 seçmen 142 bin 777 sandkta, 51 ilde ise 12 milyon 837 bin 77 seçmen 51 bin 851 sandkta oy kullanacak.
3- Seçmen nerede oy kullanacak?
Her seçmen, kanunda saylan istisnalar dnda, hangi sandk seçmen listesinde kaytl ise ancak o sandkta oy kullanabilecek. Bir seçmen, ayn seçim türü için birden fazla oy kullanamayacak. Bir seçmen, hangi seçim çevresinin seçmeni ise ancak o seçim çevresinde yaplan seçimler için oy kullanabilecek.
4- Büyükehirlerde yaayan seçmen neler için oy kullanacak?
Adana, Ankara, Antalya, Aydn, Balkesir, Bursa, Denizli, Diyarbakr, Erzurum, Eskiehir, Gaziantep, Hatay, stanbul, zmir, Kahramanmara, Kayseri, Kocaeli, Konya, Malatya, Manisa, Mardin, Mersin, Mula, Ordu, Sakarya, Samsun, anlurfa, Tekirda, Trabzon ve Vandaki seçmenler, büyükehir belediye bakan, belediye bakan, belediye meclis üyelii ile muhtarlk ve ihtiyar heyeti için oy kullanacak.
5- Büyükehir olmayan illerde seçmenler ne için oy kullanacak?
Büyükehir olmayan illerde ise il genel meclisi üyelii, belediye bakan, belediye meclis üyelii ve muhtarlk ve ihtiyar heyeti için oy verilecek.
6- Köylerde hangi oylar kullanacak?
Köylerde ise il genel meclisi üyelii ile muhtarlk ve ihtiyar meclisi için oy atlacak.
7 - Oy pusulalar ne renk olacak?
Büyükehir belediye bakanlna ilikin oy pusulas beyaz, il genel meclisi üyeliklerine ilikin pusula turuncu, belediye bakanlna ilikin oy pusulas mavi, belediye meclisi üyeliine ilikin oy pusulas ise sar renkli olacak.
8- Pusulalar kaç zarfa konulacak?
Oy pusulalar tek zarfa konulacak.
9 - Hangi illerde saat kaçta oy kullanma ilemi balayacak?
YSK kararna göre, Adyaman, Ar, Artvin, Bingöl, Bitlis, Diyarbakr, Elaz, Erzincan, Erzurum, Gaziantep, Giresun, Gümühane, Hakkari, Kars, Malatya, Kahramanmara, Mardin, Mu, Ordu, Rize, Siirt, Sivas, Trabzon, Tunceli, anlurfa, Van, Bayburt, Batman, rnak, Ardahan, Idr ve Kilis illerinde ve bu illerde bulunan ceza infaz kurumlarnda oy vermenin balangç ve biti saatleri 07.00-16.00 olarak uygulanacak. Bu illerin dnda kalan dier illerde oy verme saatleri 08.00-17.00 olacak.
10- Seyyar sandklarda kimler oy kullanacak?
Hastal veya engeli sebebiyle yataa baml seçmenler için bu seçimde de seyyar sandklar oluturuldu. Bu seçmenler, seyyar sandklarda oylarn kullanabilecek. lk kez 24 Haziran 2018deki Cumhurbakan ve 27. Dönem Milletvekili Genel Seçimlerinde yaplan uygulama, yerel seçimlerle ikinci kez uygulanm olacak.
11- Oylar saat kaçta saylmaya balanacak?
Oy verme saatlerinin 07.00-16.00 olduu illerde saat 16.00, dier illerde saat 17.00den önce oylar saylmaya balanamayacak. Sandk seçmen listesindeki bütün seçmenler oylarn kullanm olsalar bile oy vermenin bitim saatinden önce sandklar kesinlikle açlamayacak.
12- Önce hangi oylar saylacak?
Büyükehirlerde, srasyla büyükehir belediye bakanl, belediye bakanl, belediye meclisi üyelii ve muhtarlk, dier illerde, srasyla belediye bakanl, belediye meclisi üyelii, il genel meclisi üyelii ve muhtarlk seçimlerine ait oy pusulalarnn saym ve dökümü yaplacak.
13- Oy vermede kimlere öncelik verilecek?
Hamileler, hastalar ve engelliler sra ile bekletilmeden oylarn kullanacak, yallarn da sra bekletilmeden oy kullanmalarna izin verilecek, ayrca bu seçmenlere yardm eden seçmenlere de oy kullanmada öncelikle tannacak. Cep telefonu, fotoraf ve film makinesi gibi görüntü kaydedici veya haberleme salayc cihazlarla oy verme yerine girilmesi yasak olacak.
14 - Oylar hangi hallerde geçersiz saylacak?
Sandk kurulunca verilen biçim ve renkte olmayan, Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Seçim Kurulu filigran bulunmayan kattan imal edilmi, YSK amblemi, ilçe seçim kurulu mührü, sandk kurulu mührü yer almayan, tamam yrtlm, ilçe seçim kurulu ve sandk kurulu mührü dnda herhangi bir mühür, imza, yaz, parmak izi veya herhangi bir iaret bulunan zarflar geçersiz saylacak.
15- Oylar hangi durumlarda geçersiz saylmayacak?
Zarflarn açlmas veya oylarn okunmas srasnda yrtlmas, bütünlüü bozulmakszn bir ksmnn kazaen yrtlmas, herhangi bir ekilde lekelenmi olup da bunun özel olarak iaret koymak amacyla yapldnn anlalamamas, katlanarak zarfa konulmas sebebiyle TERCH veya EVET mührü ile oy pusulasnn arkasna baslan sandk kurulu mühür izinin oy pusulasnn dier ksmlarna geçmesi, bir siyasi parti veya bamsz aday alanna baslan mührün alanlar ayran çizgili bölgeye tam olmas, baka bir siyasi parti veya bamsz adayn alanna tamamak kaydyla, siyasi parti veya bamsz aday alanna birden çok mühür baslmas, yetkili seçim kurullar tarafndan gönderilen ve Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Seçim Kurulu filigran bulunan oy pusulalarnn arkasnn, sandk kurullarnn ihmaliyle mühürlenmemi olmas ve zarftan çkan oy pusulalarnda bir seçim türüne ait olannn geçersiz olmas, dierinin geçersiz saylmasn gerektirmeyecek.
16 -Seçim yasaklar ve propaganda dönemi ne zaman balyor?
Seçim takvimine göre, seçim propaganda dönemi ve baz seçim yasaklar 21 Martta balayacak. Oy verme tarihi olan 31 Mart 2019dan önceki 10 günlük sürede, yazl, sözlü ve görsel basn ve yayn araçlar ile kamuoyu aratrmalar, anketler, tahminler, bilgi ve iletiim telefonlar yoluyla mini referandum gibi adlarla bir siyasi partinin veya adayn lehinde ya da aleyhinde, vatandan oyunu etkileyecek biçimde yayn ve datm yaplamayacak.
17- Törenlere ait yasaklar neler?
YSKnin ilgili genelgesine göre, 21 Marttan itibaren yani seçim propagandasnn balangç tarihinden oy verme gününü takip eden güne kadar olan süre içinde, devlet, katma bütçeli idareler, il özel idareleri, belediyelerle bunlara bal daire ve müesseseler, iktisadi devlet teekkülleri ve bunlarn kurduklar müesseseler ve ortaklklar ile dier kamu tüzel kiilikleri ve Bankaclk Kanununa tabi teekküllere ait kaynaklardan yaplan i ve hizmetler dolaysyla, (açl ve temel atma dahil) törenler tertiplenmesi, nutuklar söylenmesi, demeçler verilmesi ve bunlar hakknda her türlü vastayla yaynlarda bulunulmas yasak olacak. Söz konusu kurulular ile kamu yararna çalan dernek ve vakflar, seçmenin oyunu etkileyebilecek giriimlerde bulunamayacak.
18- Büyükehirlerde kaç parti seçime katlyor?
Adana, Ankara, Aydn, Eskiehir, Gaziantep, Hatay ve Kahramanmarata 7, Antalya, Bursa, Diyarbakr, stanbul, zmir, Kayseri, Mersin, Mula, Ordu, Samsun ve Trabzonda 8, Balkesir, Denizli, Erzurum, Kocaeli, Konya, Malatya, Manisa, Sakarya, Tekirda ve Vanda 9, anlurfada 6, Mardinde 10 siyasi parti seçime katlacak.
19- Seçime girmeyen siyasi partiler sandk banda müahit bulunduracak m?
YSKnin ald karara göre, seçime katlma yeterlilii olan siyasi partiler, seçimlere girmedii yerlerde de müahit bulundurulabilecek, saym, döküm ve birletirme ilemlerini takip edebilecek.
20- Büyükehirlerde kaç bamsz aday var?
- Büyükehirlerdeki belediye bakan adayl için toplam 73 bamsz aday yaracak.