Osmanl mparatorluunun zor dönemlerinde 33 yl tahtta kalan Sultan 2. Abdülhamid, vefatnn 104. ylnda yad ediliyor.
Babas Sultan Abdülmecid, annesi ise Tirimüjgan Kadnefendi olan Abdülhamid, 21 Eylül 1842de stanbulda dodu.
Henüz 10 yandayken annesini veremden kaybeden Abdülhamidin babas Sultan Abdülmecid ise 1861de 38 yanda vefat etti.
2. Abdülhamid, meruti bir yönetim kurmak isteyen devlet adam ve idarecilerin Sultan Abdülaziz ile 5. Murad tahttan indirmelerinden sonra 31 Austos 1876da 34. Osmanl Padiah olarak tahta çkt.
Göreve geldikten ksa bir süre sonra 23 Aralk 1876da Osmanl Devletinin ilk anayasas olan Kanun-i Esasi ilan edildi.
Sultan 2. Abdülhamid, tahta çktnda içeride ve darda birçok sorunla kar karya kald.
31 Mart 1877de Ruslarn tekliflerini kapsayan Londra Protokolü, Sultan 2. Abdülhamidin isteiyle mecliste görüülüp reddedilince Rusya, 24 Nisan 1877de (93 Harbi) Osmanl Devletine sava ilan etti.
Gazi Osman Paann Plevnedeki, Gazi Ahmed Muhtar Paann da doudaki baarlar savan genel gidiatn durduramad ve Türk ordular cephelerden çekilmeye balad. Onlarn ardndan on binlerce Müslüman-Türk muhacir de stanbul ve Anadoluya göç etmek zorunda kald.
GÜçLÜ BR HAFYE TEKLATI KURDU
Meclisle anlamazla düen Sultan 2. Abdülhamid, anayasann kendisine tand yetkiyi kullanarak, 13 ubat 1878de Meclis-i Mebusan süresiz olarak tatil etti fakat merutiyet ve anayasadan vazgeçtiine dair herhangi bir beyanda bulunmad.
Savan sonunda Rusya ile 3 Mart 1878de ar koullar içeren Ayastefanos Antlamas imzaland. Ardndan 13 Temmuz 1878de imzalanan Berlin Antlamas ile baz topraklar kaybedildii gibi Rusyaya kar da harp tazminat ödenmesi kabul edildi.
Sultan Abdülhamid, devletin içerisinde bulunduu durum ile çraan Vakas sonras güçlü bir hafiye tekilat kurdu.
D politikada karlat güçlükler ve özellikle yabanc devletlerin içeride bir takm olaylar çkarmalar, Padiah sk bir rejim uygulamaya sevk etti.
Devletin toparlanabilmesi için zamana ihtiyaç olduuna inanan 2. Abdülhamid, ar yük oluturan savalardan kaçnma yoluna gitti. Ekonomik alanda kendisinden önceki padiahlardan devrald d borçlar temizlemeye öncelik veren Sultan 2. Abdülhamid, Avrupal alacakllarn temsilcileriyle 20 Aralk 1881de bir anlama imzalad. Muharrem Kararnamesi ad verilen bu anlamayla alacakl ülkelere belli devlet gelirlerini toplamak üzere Düyun-u Umumiyeyi kurma imtiyaz tannd.
BADAT VE HCAZ DEMRYOLLARI NA EDLD
slam dünyas ile balarn güçlendirmeye çalarak bunu temel bir siyaset haline getiren 2. Abdülhamid, Almanyadan ald destekle 1888de Haydarpaa-zmit Demir Yolu Hattn Ankaraya kadar uzatt. Abdülhamid, 1902de Ankaray Badata balayacak hattn yapm için de Almanlarla anlat, amdan Mekkeye uzanan Hicaz Demir Yolunu ina ettirdi.
2. Abdülhamidin en baarl yönü d politikayd. D politikada temel amaç, imparatorluun bar içinde yaamasn salamakt. Avrupa devletlerinin Türkiye üzerinde birbiriyle çatan çkar ve ihtiraslarndan faydalanan 2. Abdülhamidin d politikas, bu sebeple devletler aras ilikilerde yeni artlar olutukça deiti.
2. Abdülhamid hiçbir devletle devaml olabilecek anlamaya girmedi, büyük devletleri mümkün olduu kadar birbirlerinden ayrabilmek için çeitli diplomatik faaliyetlere giriti.
HALFELK SIFATINI EN çOK KULLANAN PADAH OLDU
Halifelik sfatn Osmanl padiahlar arasnda en çok kullanan 2. Abdülhamid oldu. Güney Afrika ve Japonya gibi uzak ülkelere din alimleri göndererek slamiyetin oralarda da yaylmas için çalt ve sömürgeci devletlere kar mücadele etti.
Sultan 2. Abdülhamidin direttii ve ksmen baarya ulat önemli konulardan biri de Filistin meselesi idi. Filistinde bir Yahudi devleti kurmak isteyen Siyonistler, 2. Abdülhamide bavurarak, devletin d borçlarn temizleyeceklerini bildirdi. Sultan, tekliflerini kabul etmedii gibi Yahudilerin çeitli yollarla Filistine gelip yerlemelerine engel olacak baz önlemler de ald.
Balkanlarda yaanan olaylar sonras Türk subaylar, Padiah Kanun-i Esasiyi ilan etmeye zorlad. 2. Abdülhamid, 23 Temmuz 1908de anayasay tekrar yürürlüe koyduunu ilan etti. Ardndan çok hzl bir çözülme süreci balad.
Avusturya-Macaristan mparatorluu, Osmanl Meclisine üye gönderilmesine engel olmak için 5 Ekim 1908de Bosna-Herseki igal etti. Ayn gün Bulgaristan bamszln ilan etti. Bir gün sonra da Girit, Yunanistan ile birletiini açklad.
Rumi takvime göre 31 Martta (13 Nisan 1909) stanbulda ayaklanma patlak verdi. stanbuldaki olaylar 11 gün kanl bir ekilde devam etti. Selanikten gelen Hareket Ordusunun 23-24 Nisan 1909 gecesi stanbula girmesinden sonra ayaklanma bastrld.
2. Abdülhamid, kendisine sadk olan Birinci Ordu ile Hareket Ordusuna kar konulmas için yaplan teklifleri kabul etmedi ve Müslümanlarn halifesi olarak Müslüman Müslümana krdramayacan söyledi.
27 Nisan 1909da Said Paann bakanlndaki Meclis-i Umumi, 2. Abdülhamidin hilafet ve saltanatnn sona erdirilmesine karar verdi. Türk, Ermeni, Yahudi ve Arnavuttan oluan parlamento heyeti Yldz Sarayna giderek Sultan Abdülhamide tahttan indirildiini tebli etti.
Sultan 2. Abdülhamid, tahttan indirildii gece aile ve görevlilerden oluan 38 kii ile Sirkeciden trenle Selanike götürüldü.
Selanikte Alatini Köküne yerletirilen 2. Abdülhamid, düman kuvvetlerin Selanike yaklamas üzerine stanbula getirilerek Beylerbeyi Sarayna yerletirildi ve hayatnn son yllarn burada geçirdi.
10 ubat 1918 Pazar günü vefat eden 2. Abdülhamidin cenazesi özel törenle Divanyolunda bulunan II. Mahmud Türbesine defnedildi.
SULTAN ABDÜLHAMD DÖNEMNDE ATILAN MODERNLEME ADIMLARI
Sultan 2. Abdülhamid döneminde eitim, bayndrlk ve tarm alannda önemli admlar atld. 1876-1908de iptidailer 200den 4-5 bine, sübyan mektepleri 10 bine, rütiyeler 250den 600e, idadiler 5ten 104e ve bugünkü öretmen yetitiren yüksekokul olan Darülmuallimin says ise 32ye yükseltildi. Ayrca tarm, maliye, hukuk, baytar, ticaret, ziraat ve daha birçok alanda çok sayda meslek yüksekokullar açt.
Spor dallarnn gerçek anlamda çeitlenmesi, toplumsal bir elence kültürü halini almas ve bunlarn bilimsel anlamda örenilmesine yönelik çalmalar da Sultan 2. Abdülhamid döneminde gerçekleti. Bugün Türk futbolunun üç büyük kulübü Fenerbahçe, Galatasaray ve Beikta, Sultan Abdülhamidin saltanat yllarnda kuruldu.
2. Abdülhamid, bata stanbul olmak üzere imparatorluun çeitli ehirlerinin önemli fotoraflarn içeren çok deerli albümler koleksiyonu hazrlatt.
Haydarpaa Tbbiyesi ve kendi parasyla yaptrd ili Etfal Hastanesi ile bir ksm masraflarn ahsi kesesinden karlad Darülaceze, onun salk ve sosyal yardm alanlarnda att önemli admlardan oldu.
Ticaret, ziraat ve sanayi odalar da yine Sultan 2. Abdülhamid zamannda açld. çeitli ehirlerde atl ve elektrikli tramvaylar, düzenli rhtmlar yapld. Hicaz ve Basraya kadar telgraf hatlar çekildi. Tahta çknn 25. yl dönümü ansna Osmanlnn birçok ehrinde saat kuleleri yapld.
Sultan 2. Abdülhamid döneminde askeri rütiyeler ve idadilerin says artrld. Ordu yeni silahlarla donatld. Hukuk alannda da önemli admlar atld. Ceza usulü ve ticaret usulü kanunlar çkarld. Bat örneklerine göre polis tekilat yeniden düzenlendi.
Bat müziine, opera ve tiyatroya da ilgi duyan 2. Abdülhamid, saraydaki harcamalar konusunda ise titiz davrand. Masraflar ksan Sultan Abdülhamid, sade bir hayat yaad.