Mobil iletiim merkeziyle ekipler aras koordinasyonu da profesyonelce yöneten UMKEciler, enkaz altnda kurtarlmay bekleyen yarallarla seslenerek ya da telefonla iletiim kurup hayatta tutmaya çalmaktan, göçük altnda solunum tüpü takmaya, damar yolu açmaya, hatta cerrahi ilem yapmaya kadar pek çok radikal tbbi müdahalede bulunabiliyor.
Elazda Cuma günü meydana gelen Sivrice merkezli 6.8 büyüklüündeki depremde, 41 kii yaamn yitirdi, 1607 kii de hastanelere bavurdu. Enkaz altnda kalan 45 kii de kurtarld. Depremin hemen ardndan çevre illerden bölgeye sevk edilen Salk Bakanlna bal 635 kiilik Ulusal Medikal Kurtarma Ekibi (UMKE) personeli, kurtarma çalmalar srasnda gösterdii performansla, takdir toplad.
UMKE GÖREVLLER, HASTAYA ULAILDII ANDA DEVREYE GRER
Burdur UMKE sorumlusu salk memuru aban çetin, daha önce 2011 ylnda meydana gelen Van depremi, Suriyede terör örgütlerine yönelik düzenlenen Bar Pnar ve Zeytin Dal harekatlarnda da aktif görev yaptn belirterek, 15 yldr ekibin içindeyim. Enkaz altnda damar yolu açp, gerekirse cerrahi operasyon bile yapabilecek kapasiteye sahibiz. Burdurdan buraya 1300 kilometreyi 10 saat içinde geldik ve hemen sahada çalmaya baladk. UMKE görevlileri arama kurtarma ekiplerinin gerekli açma çalmalarn yapp, hastaya ulat anda devreye girer. Olay yerinde hemen hastaya boyunluk takp damar yolu açmamz gerekebilir dedi.
MARMARA DEPREMNDE ENKAZDAN SA çIKANLARIN çOU ÖLDÜ
Marmara depreminin milat olduunu belirten çetin, Mesela 1999 Marmara depreminden sonra kayplarmzn çou hastalara damar yolu açlmad için oldu. Enkazdan çkarttk, hastaneye sevk edilirken birkaç saat sonra kaybettik insanlar. Marmara depreminde gerekli müdahaleler yaplamad için bu kayplar oldu. Boyunluk bile taklmad çou yaralya. 1999 depremi bu anlamda ciddi bir ders oldu, milat oldu hepimiz için ve ondan sonra bu çalmalara daha da arlk verdik diye konutu.
BOYUNLUK EN ÖNEML MALZEMEMZ
Elaz depreminde de ilk kullandklar malzemelerden birinin boyunluk olduunu anlatan çetin, hangi malzemenin ne için kullanldn ise u ekilde özetledi:
Yaraly ilk çkardmz an servikal immobilizasyon salamamz gerekiyor, yani boynu sabit hale getirmemiz gerekiyor. çünkü depremzedelerde bir boyun travmas muhakkak oluyor. O kolonlar yaralnn üzerine devrilmi vaziyette oluyor ve kiiyi çou zaman kvrlm vaziyette buluyoruz. Daha sonra ezilmeye bal yaralanma, uzun süreli skma ve hareketsizlik sonucu ortaya çkan ve doku zedelenmesi ve hatta böbrek yetmezliine varan tehlikeli tablolara yol açabilen Crush sendromunu önlemek için izotonik adn verdiimiz svlar takmamz gerekiyor yaralya. Bunun için o anda damar yolu açyoruz. Gene travmaya bal olarak srt tahtasna sabitlememiz gerekiyor hastay. Solunum yolu açmamz gerekiyor, oksijen balamamz gerekiyor. Diyelim baca veya kolu skm, çkartamyoruz ya da yaralnn durumu kötüleiyor, orada göçük altnda ampütasyon ilemini dahi yapabiliyoruz ekipteki ortopedi uzman ile. Yani olay yerinde ihtiyaç olduu anda cerrahi müdahale bile yapabiliyoruz. Hastay ambulansa teslim edene kadar, hastaneye ulaana kadar stabil hale getirmemiz gerekiyor yani. Cerrahi ve medikal setlerimizde ihtiyacmz olan tüm malzemeler yer alyor o nedenle. Kurtarma faaliyetleri uzun sürdü, yaralnn kanamas var, o anda göçük altnda diki atyoruz.
SALIK GÖNÜLLÜSÜ OLMAK çN SALIK çALIANI OLMAK GEREKL
UMKE gönüllülerinin salk personelinden oluan bir ekip olduunu vurgulayan Durmu, Uzman hekimlerin, Acil Tp Teknisyeni- paramediklerin, salk memuru, hemire arkadalarmzn bulunduu bir ekip UMKE. Talepler geliyor, u an ekibe katlabilmek için ama bu arkadalarn bizimle birlikte olabilmesi için Salk Bakanlna bal bir salk kuruluunda çalyor olmas gerekiyor ifadelerini kulland.
AFET BÖLGESNDEK LETMN KALB BU TIRDA ATIYOR
Öte yandan afet-deprem annda sahann tüm iletiimi UMKE-112 mobil iletiim TIR ile salanyor. Normal dönemlerde Konyada bekletilen ve herhangi bir afet durumunda hemen bölgeye gönderilen mobil iletiim TIRnda görev yapan Konya UMKEden Paramedik Ünal Durmaz, u bilgileri verdi:
Mobil komut aracmz, afet durumlarnda olay yerinin yönetildii bir araç. çar merkezi binasnn dahi çöktüünü düünün, biz bu araçla olay yerine hareket ediyoruz. letiim ann tamamen çöktüü durumlarda arama kurtarma ekipleri açsndan o a tekrar kurabiliyoruz. Örnein tüm hatlarn koptuunu düünün GSM hatlar da dahil, o zaman biz uydudan dahi haberleme yapabiliyoruz. Ya da yüksek frekansl telsizimiz var. Bunlar üzerinden dünyayla da haberleebiliyoruz. Buraya gelen UMKE olsun, 112 ekipleri olsun, dier kurum ve kurulularla ayr ayr alar kurabiliyoruz ve haberleme salayabiliyoruz. Sahada çalan bütün ekiplerimizin iletiim açsndan koordinasyonunun tamamn buradan salyoruz. Yani iletiim a çöktüü anda, iletiimin kalbi burada atyor diyebiliriz. Vatandan da buray arayabilecei bir GSM hatt kurabiliyoruz. Uydu telefonundan haberleme salayabiliyoruz. Burada ayn zamanda telsizlerimizi bu aracn içinde çoaltlabiliyoruz. Elaz- Malatya depreminde GSM operatörleri ya da haberleme açsndan bir sorun yaanmad, ama biz yine de ekiplerimiz için ayr bir sistem kurduk, buradan onlar yönetiyoruz.