Anayasa Mahkemesi Bakanvekili Engin Yldrm, Yaplan kamuoyu aratrmalarnda maalesef ortaya çkan bir sonuç var. Türk yarg sistemine güven son derece düük. Belki u veya bu yarg organ olarak bakldnda az bir ekilde farkllklar meydana geliyor ama genel olarak Türkiyede yaayan insanlar Türk yarg sistemine pek fazla güvenmiyor. Bu çok ciddi bir sorun. dedi.
Türk yarg kurumlarn Türkiye Cumhuriyeti Anayasas ve Avrupa nsan Haklar Sözlemesi (AHS) ile güvence altna alnan hak ve özgürlüklere uyumlu olacak ekilde güçlendirerek, Anayasa Mahkemesine bireysel bavuru sistemini destekleme ve gelimesine katkda bulunmay amaçlayan Anayasa Mahkemesi Bireysel Bavuru Sisteminin Desteklenmesi Ortak Projesinin kapan konferans, stanbulda gerçekletirildi.
Kapan konumasn yapan Yldrm, Anayasa Mahkemesine bireysel bavuru sisteminin güçlendirilmesini amaçlayan bu projenin genel olarak amacna ulatn söyledi.
- Hak ve vicdan temelli bir yarg kültürünün yerlemesi lazm
Hem kapasite gelitirme hem de farkndalk yaratma anlamnda bu projenin tüm yarg bileenlerine ve tüm katlmclarna ciddi katklar saladn düündüünü ifade eden Yldrm, konumasn öyle sürdürdü:
Elbette bu yetmez. Bundan sonra baka projelerin bu konuda yaplmasnda sonsuz fayda var. Aslnda bireysel bavuru bir sistem deil, yarg sistemimizin bir alt sistemi. Tüm sistemler gibi girdisi var, süreçler var, çktlar var. Biz daha ziyade, benim görebildiim kadaryla süreçler ve çktlar üzerinde younlayoruz. Bu sistemin en önemli meydan okuyucu yönü, en önemli sorunu girdiler. Yani bavuru says. Bu nasl azaltlabilir? Bunu azaltmann yolu da iin böyle teknik yönüne girmeden zihniyet anlamnda diyorum, hak temelli ve vicdan temelli bir yarg kültürünün yerlemesi lazm. Bu yarg kültürü, tüm yarg bileenleri alt düzeyden en yüksek düzeye kadar yerlemedikçe biz daha burada çok projeler üzerinde konuuruz ve dalrz. Bireysel bavurunun 7. ylndayz. Daha yeni bir sistem ama doum ve emekleme süreçlerini at, çocukluk çanda ve ergenlie doru ilerlemekte. Yedi yandaki bir sistemin sorunlar tartlabilir. 17. ylnda da sorunlar tartlabilir ama biz burada olmayacaz. 17. ylnda da bu sistemin sorunlar ile ilgili tartmalar yaplacaksa demek ki bir sonraki nesil yarg ile ilgili ciddi sorunlarla kar karya kalacaktr diye düünüyorum.
- Yargyla muhatap olanlarn yargya güveni, muhatap olmayanlara göre çok daha düük
Anayasa Mahkemesi Bakanvekili Engin Yldrm, yaplan kamuoyu aratrmalarnn Türk yarg sistemine güvenin son derece düük olduunu ortaya koyduunu belirterek, unlar kaydetti:
Belki u veya bu yarg organ olarak bakldnda az bir ekilde farkllklar meydana geliyor ama genel olarak Türkiyede yaayan insanlar Türk yarg sistemine pek fazla güvenmiyor. Bu çok ciddi bir sorun. Yaplan bir akademik aratrmaya göre henüz yaynlanmam ve benim okuma frsat bulduum, yaklak üç binden fazla insan üzerinden yaplan bir aratrma bu. Gelir düzeyi, ya ve eitim seviyesi arttkça yargya olan güven daha da azalmakta. Bu muhtemelen beklentilerin yükselmesi ve karlanmamas ile ilgili bir durum ama ciddi bir durumu iaret etmekte ve en belki de çarpc sonuç; herhangi bir ekilde yarg sisteminin bir parçasyla ilikiye giren kiilerle hiçbir ekilde yarg sistemiyle ilikide bulunmayanlar arasnda ciddi bir güven farkll var. Yargyla muhatap olanlarn yargya güveni, muhatap olmayanlara göre çok daha düük.
Bunlar belki bu projenin çözebilecei konular deil ama sistemi bir bütün olarak düündüümüzde girdi üzerinde de bence younlamamz gerekiyor, süreçler ve çkt daha ziyade yarg bileenlerinin çözebilecei, üzerindeki denetimlerinin daha yüksek olduu bir konu. Girdi konusunda bizim yapabileceklerimiz nispeten snrl ancak ve ancak verilen kararlarn icras ve bu icralarn da sahada karlk bulmasyla beki bu girdi meselesini çözülmesinde bir katks olabileceini düünüyorum.
Bu projenin Türkiyedeki tüm yarg paydalarn bir araya getirdiine dikkati çeken Yldrm, normalde bu bileenlerin bir araya gelmesinin kolay olmadn ve bu projenin çok faydal olduunu belirtti.
- Birçok ülkede halihazrda bu mükemmel usul yok
Avrupa Konseyi nsan Haklar ve Hukukun Üstünlüü Genel Müdürlüü, nsan Haklar Politika ve birlii Daire Bakan Mikhail Labov ise projenin 45 ay 10 gün sürdüünü ifade ederek, ortak anlayla sürecin ilerlediini, konusu, süresi ve tartmalaryla benzersiz bir proje olduunu söyledi.
Labov, unlar anlatt:
Bireysel bavuru sistemi Türkiyede ilk kabul edildiinde ben ve baka ülkelerden arkadalarm Türkiyeyi o kadar çok kskandk ki Türkiyenin sözlemeye tam uygun olarak, iç hukuk yollarn tüketmek için böyle bir mekanizmaya sahip olmasn bir çok kskandk. Birçok ülkede halihazrda bu mükemmel usul yok. Avrupa Konseyi nsan Haklar ve Hukukun Üstünlüü Genel Müdürlüü olarak bu projeye dahil olmaktan çok mutluyum. Tabii daha çözülmesi gereken meseleler var ve bunlar tarttk. Kararlarn icras meselesine dikkati çekmek gerekiyor. Hem yürürlüe sokmak hem de kararlar uygulamak çok önemli. Kararlar gerçekten anlaml bir biçimde ifade edilmeli ve uygulanmal. Tabii burada hukuki gerekçenin ne olduunu da söylemeli.