ANKARA - Yargtay 13. Ceza Dairesinin belirledii hrszlk suçunda deer azlna ilikin kriterlere göre, suç tarihinde yürürlükte olan brüt asgari ücretin onda birine (1/10) kadar olan deer az kabul edilebilecek.
Krkkalede hrszlk suçundan yakalanan sana, 3 yl 1 ay 15 gün hapis cezas verildi. Kararn temyizi üzerine dosyay inceleyen Yargtay 13. Ceza Dairesi, yerel mahkemenin kararn bozdu.
Dairenin kararnda, suça konu cüzdann ve içindeki paralarn deerinin tespit edilerek, sonucuna göre suç tarihindeki brüt asgari ücretin onda birinden az olduunun anlalmas halinde sank hakknda deer azl nedeniyle daha az ceza verilmesini gerektiren TCKnin 145. maddesinin uygulanmasnn gerekip gerekmeyeceinin gözetilmesi istendi.
Yargtay Cumhuriyet Basavcl ise Daire kararnn düzeltilmesini isteyerek, suç tarihindeki brüt asgari ücretin onda birinden az olduunun anlalmas eklindeki gerekçenin ilamdan çkarlmasn talep etti.
Basavcln istemini ele alan Yargtay 13. Ceza Dairesi, Basavcln itirazn reddetti.
Dairenin kararnda, Yargtay Cumhuriyet Basavcl ile Daire arasndaki uyumazln, deer azlnn belirlenmesine ilikin kriter oluturulup, oluturulmamas konusunda olduu belirtildi.
TCKye göre, hrszlk suçlarnda cezann belirlenmesinde esas alnan kriterlerden birinin suç konusunun önem ve deeri olduu belirtilen kararda, deer azlnn, verilecek cezada indirim, hatta suçun ileni ekil ve özelliklerine göre ceza verilmemesini gerektiren bir durum olduuna iaret edildi.
Cezada indirim yaplmas veya ceza verilmemesi konusunda hakime takdir yetkisi tannd kaydedilen kararda, uygulamada baz sorunlar yaandna dikkat çekildi.
Kap önünden ayakkab çalnmas örnei
Dairenin kararnda, uygulamadaki sorun, Hiçbir sebep yokken insan öldürme gibi en ar suç ileyen bir fail hakknda TCKnin 62. maddesi uyguland takdirde verilen ceza 25 yl hapistir. Buna karlk bir apartmann içindeki be ayr dairenin önünden gece vakti 20er lira deerinde birer çift ayakkab çalnmas halinde, yalnzca hrszlk suçlarndan verilen ceza, TCKnin 62. maddesini uygulasak bile, be (5) kez 6 yl 3 ay, yani toplam 30 yl 15 ay hapis cezas olmaktadr. Hiçbir hukukçu, hrszlk suçuna tatbik edilen bu cezalarn orantllk ve hakkaniyet ilkelerine uygun olduunu iddia edemez. eklinde örnekle anlatld.
Kararda, deer azlna ilikin objektif bir ölçüt belirlenip açklanmad için mahkemelerde farkl miktarlar için farkl kararlar verdii aktarld.
Bu nedenle deer azl ölçütünün belirlendii ifade edilerek, Daireye göre, 6545 sayl Kanunun yürürlüe girdii tarih olan 28 Haziran 2014e kadar ilenen hrszlk suçlarnda yüz (100) liraya, 28 Haziran 2014ten sonra ilenen suçlarda ise suç tarihinde geçerli olan brüt asgari ücretin onda birine (1/10) kadar miktarn az olarak kabul edildii açkland.
Kararda, böyle bir miktarn belirlenmesinin, kanun koyucunun yerine geçip kural koymak deil, tam tersine kanun koyucunun Yargtaya yükledii, uygulama birliini ve adalette istikrar salamak amacyla içtihat oluturma görevinin yerine getirilmesi olduu anlatld.
Yargtayda 2011den bu yana hrszlk suçlarnn temyiz incelemesini yapan Dairenin, deer azl konusunda bir ölçüt belirlemesi ve bunu kararlarnda açklamasnn doal ve gerekli olduu vurguland.
Daire tarafndan benimsenen kriterler
Kararda, cezada orantllk ve hakkaniyet ilkeleri ile uygulama birliini ve adalette istikrar salamak amacyla hrszlk suçunun konusunu oluturan maln deerinin azl ilgili olarak Daire tarafndan benimsenen kriterler öyle sraland:
1- Kural olarak deer azl söz konusu ise TCKnin 145. maddesi uyarnca makul oranda indirim yaplmaldr. Ancak, Yargtay Ceza Genel Kurulu, Dairemiz ve dier görevli Daire kararlar uyarnca, nüfus cüzdan, ehliyet, pasaport, snav belgesi, araç plakas, kredi ya da bankamatik kart ve benzeri eyler hrszlk suçunun konusu olduu takdirde, fiziki (maddi) deer dnda, bunlarn yeniden temini için madur tarafndan harcanacak olan emek ve mesai göz önüne alnarak deer azl indirimi uygulanmayaca görüü benimsenmitir. Bu örnekler dnda da mahkemece, kabul edilebilir gerekçelere dayanmak suretiyle deer azl söz konusu olmasna ramen cezada indirim yaplmayabilir.
2- Suç tarihinde yürürlükte olan brüt asgari ücretin onda birine (1/10) kadar olan deer az kabul edilebilir. Zira bu miktar, sabit ve duraan deil, günün ekonomik koullar ve bilimsel verilere gör her yeniden belirlenen toplumsal bir uzla ile tespit edilen deiken orandr.
3- Mükerrer deerlendirme yasa ve benzeri ilkelerin ihlal edilmemesi ve deerin az olmas kouluyla suçun ileni ekli ve özellikleri dikkate alnarak büsbütün ceza vermekten de vazgeçilebilir. Örnein Dairemiz, TCKnin 147. maddesinde düzenlenen özel zorunluluk hali dnda, konut veya i yerine giren failin bir miktar yiyecek çalmas ya da olay mahallinde yemesi halinde veya fakirlik ilmühaberi ibraz eden ve verem olmasndan dolay iyi beslenmesi gereken çocuu için marketten 25-30 liralk muz ve benzeri gda maddesi çalan faile ceza verilemeyeceine hükmetmitir.
Açklanan nedenlerle Dairemizin anlan kararnda usul ve yasaya aykr bir yön bulunmamas nedeniyle Yargtay Cumhuriyet Basavclnn karar düzeltme istemi yerinde görülmemitir.