Özellikle marketlerdeki ve pazarlardaki gda ürünlerinde yaanan fahi artlar vatandan tepkisini çekerken yüz yüze eitimin yeniden balad dönemde okul kantinlerinde en ucuz tost 6 TLden satlacak. lk olarak 2018 ylndaki döviz kuru saldrsyla balayan ve pandemi etkisiyle beraber yükselen fiyatlara bir de frsatçlar eklenince çar pazarda her ey el yakar oldu.
TÜK tarafndan açklanan rakamlara göre 2020 ylnda enflasyon 14,6. Bu yl ise Austos aynda enflasyon yüzde 1,12 orannda artt ve yllk enflasyon yüzde 19,25e ulat. Merkez Bankas tarafndan açklanan enflasyon raporuna göre ise bu artta gda fiyatlarndaki art eilimi belirleyici oldu. Raporda yllk enflasyon yüzde 19 seviyelerinde olsa da maalesef çar pazardaki zamlar bunun çok daha üzerinde.
OTOMOBLDEK ARTI DURDURULAMIYOR
Frsatçln ve fahi fiyatlarn ilk hissedildii yer otomobil sektörü olurken özellikle ikinci el piyasasnda yaanan fiyat artlar pes artk dedirten bir seviyeye ulat. Kur ve pandeminin etkisine ek olarak yaanan çip krizinin de etkisiyle sfr araç stokunda yaanan sorunlar sonras ikinci el araç fiyatlar sfr araçlar geçmi durumda. Geçtiimiz ay hükümet tarafndan yaplan ÖTV düzenlemesi fiyat artlarn bir miktar snrlasa da ikinci el sektöründe istenilen etkiyi henüz yaratm deil.
KRALAR YÜZDE 200 ZAMLANDI
Örnek vermek gerekirse kira artlar 12 aylk TÜFE ortalamas alnarak hesaplanyor. Austos aynda bu oran %15.15 olarak çkt. Bir süredir art gösteren ev kiralama bedelleri, üniversitelilerin okullarna dönmesi, pandemi döneminde kentleri terk edenlerin dönüü ve konut stounun azalmas nedenleriyle kimi kentlerde yüzde 200e varan oranlarda zamland.
ÖRENCLER VE YEN EVLENENLER ZOR DURUMDA
Normallemenin balamasyla beraber hem üniversitelerin yüz yüze eitime balamas hem de düün sezonuyla beraber yeni evlenen çiftlerin youn ev aray dairelerini fahi zamlarla kiraya vermek isteyen ev sahiplerinin ortaya çkmasna neden oldu. Büyük ehirlerde bo bir daire için 100lerce kiinin srada bekledii bir dönemde srf daha yüksek kiralar alabilmek için hukuksuz ve yalanlarla eski kiraclarn çkarmak isteyen ev sahiplerin olduu ortaya çkt.
SÜT 12 LRA PEYNR 140 TL OLDU
Fahi fiyat artlarndan en çok etkilenen ve en çok tepki çekeni ise temel gda ürünleri oldu. Her bulduklar frsatta özelikle vatandan sofrasndan eksik olmayan ürünler üzerinden yaplan frsatçlktan süt ve süt ürünleri de nasibini ald.
ç SÜT 3 LRA 20 KURU PASTÖRZE SÜT 12 TL
Gda komitesi tarafndan çi süt referans fiyat 1 Temmuz-31 Aralk tarihleri arasnda 3 lira 20 kuru olarak belirlendi ancak son günlerde market raflarnda 1 litre pastörize sürün fiyat yüzde 25 bulan zamla 9 TLye ulat. Öyle ki baz raflarda günlük pastörize sütün fiyat 11,70 TLden sözde indirimle 8,95 TLden satlyor
Fahi zamlar adeta domino etkisiyle birbirini tetikliyor. Süt fiyatlarnda yaanan bu art, sadece peynir ve yourt gibi ürünleri deil içinde süt ve süt ürünü bulunan her türlü ürüne fahi zamlar da beraberinde getirdi. Fahi zamlar vatandalar tarafndan büyük tepkiyle karlanrken, baz marketlerde 1 kilo peynirin fiyat 140 TLyi bulur hale geldi ve krmz et fiyatn geçti.
FYATLAR 10 TLDEN BALIYOR
Austosta fiyat en çok artan 20 üründen 15i gda ürünleri olurken, bu 15 ürünün 12si ise sebze ve meyveden olutu...Son dönemlerde meyve ve sebze fiyatlarnn hzla yükselmesi satc ve vatandalar etkilemeye devam ediyor. Yüksek fiyattan aldklar ürünleri kar pay koyarak satan pazarclar, durumun kendileri ile ilgili olmadn belirtirken vatandalar da geldikleri pazarlardan elleri bo dönmeye balad. Öyle ki Uygun fiyatl sebze meyve için vatandalarn tercih ettii semt pazarlarnda mevsim meyvesinin kilosu 10 TLden balyor.
Tüketici fiyatlar baznda austosta en fazla fiyat art yüzde 56,30 ile salatalkta, en fazla fiyat düüü ise yüzde 8,91 ile çocuk tiörtünde görüldü. Geçen ay, salatalktaki fiyat artn yüzde 43,85 ile kabak, yüzde 36,14 ile limon izledi. Austosta fiyat en çok art gösteren dier ürünler arasnda yüzde 32,79 ile taze fasulye, yüzde 21,74 ile karpuz, yüzde 19,11 ile kuru soan yer ald. En fazla fiyat düüü ise yüzde 8,91 ile çocuk için tiörtte oldu. Bunu yüzde 7,15 ile patates, yüzde 6,22 ile domates, yüzde 5,63 ile erkek tiörtü, yüzde 5,26 ile üzüm takip etti.
KIRTASYE ÜRÜNLERNE YÜZDE 35 ZAM
Yüz yüze eitimin yeniden balamas ile beraber ailelerin krtasiye alverii tela da balad. Geçtiimiz yllara göre krtasiye ürünlerine yüzde 35 seviyesinde zam geldi. Fiyatlar artlar ile ilgili açklama yapan bir krtasiye sahibi Bazen ayda 2 kere fiyat deiiklii oluyor. Krtasiye firmalar okullarn açlmasna bir hafta kala hep listeleri deitirirler yeni fiyata geçi yaparlar. Yani yl içinde en az yüzde 30 ya da 35 fiyat art var. dedi.
SERVSçLER TAVAN FYATIN ÜSTÜNDE ZAM YAPIYORLAR
2021-2022 eitim ve öretim yl için stanbul, zmir ve Ankarada ücretlere yüzde 15 orannda zam yapld. Böylece örnein stanbulda en yakn mesafe 271 liradan 312 liraya, en uzak mesafe de 650 liradan 748 liraya çkt. UKOMEnin açklad ücretler tavan fiyatlar. Yani servis ücretleri, açklanan bu fiyatlardan daha fazla olamaz. Ancak baz tur firmalarnn bu yl neredeyse belirlenenin yüzde 35-40 daha üstünde ücret istedikleri belirtiliyor.
OKULDA BR TOST 6 LRA
Fiyat artnn yaand bir dier nokta ise okul kantinleri oldu. Kantinciler Odas Genel Sekreteri Zülfiye Sapankaya, geçtiimiz yllarda 5 TLden satlan bir tostun bu yl kantinlerde 6 liradan satlacan duyurdu. Bu da sadece bir tostta yüzde 20 zam anlamna geliyor.