Türkiye Cumhurbakan Recep Tayyip Erdoan imzasyla yaymlanan kararname ile suç madurlarna salanan hizmet ve yardmlara ilikin esaslar ve bu hizmetlerin yerine getirilmesine dair görev, yetki ve sorumluluklar düzenlendi.
Soruturmas ve kovuturmas Türkiyede yürütülen suçlar nedeniyle ortaya çkan maduriyetler hakknda uygulanacak kararnameye göre, madurlara yönelik yardm ve destek hizmetlerinde, eitlik, insan onuruna sayg, dürüstlük ve mahremiyet ilkesi esas alnacak.
Kararname kapsamndaki hizmetler, madurun kiiliine sayg gösterilerek ve maduriyetinin farknda olunarak yerine getirilecek. Madurun, adli sürece etkin katlm ve adalete eriimi için mevzuatn öngördüü artlara uygun olarak kendisine vekil tayin edilmesi ve adli yardmda bulunulmas istei derhal karlanacak. Bu hizmetler, kamu kurum ve kurulular tarafndan gecikmeksizin, koordineli ve etkin bir ekilde sunulacak.
Söz konusu kararnamenin uygulanmasnda görev alanlar, madura ilikin kiisel verilerin gizliliini korumak zorunda olacak. Bu bilgiler, kanunlarda öngörülen haller dnda hiçbir kurum ve kiiye verilmeyecek.
Madurlarn kararname kapsamndaki hizmet ve yardmlardan faydalanabilmesi için kollua, Cumhuriyet basavclna veya müdürlüe bavurmas gerekecek. Bavuru art çocuklar için aranmayacak ve çocuun yüksek yarar ilkesi gözetilecek.
Madurlara sunulan yardm ve destek hizmetlerinde sivil toplum kurulular ile gönüllü gerçek ve tüzel kiilerden de yararlanlabilecek.
SALDIRI HTMALNDE GEREKL TEDBRLER ALINACAK
Madurlar, talepleri halinde kendilerine salanan hak ve yardmlara ilikin kolluk birimleri veya adliyeler bünyesinde kurulan adli destek ve madur hizmetleri müdürlükleri tarafndan gecikmeksizin bilgilendirilecek ve yönlendirilecek.
Madurla yaplan sözlü veya yazl iletiimde, madurun anlama veya kendini ifade etme kabiliyetini etkileyen ya, geliim düzeyi, engellilik gibi durumlar dikkate alnacak ve anlalr bir dil kullanlacak. Madura, kolluk veya Cumhuriyet basavcl tarafndan ihbar veya ikayetine ilikin yazl bir belge verilecek.
Madura veya aile bireylerine yönelik bir saldr ihtimalinin bulunmas halinde, bu kiilerin bavurusu üzerine suçun tekrarnn veya bakaca bir suçun ilenmesinin önlenmesi için kolluk birimlerince gerekli tedbirler alnacak.
çOCUUN CNSEL STSMARI, CNSEL SALDIRI VE KENCE MADURLARINA YÖNELK TEDBRLER
Kasten öldürme ve bu suça teebbüs neticesi sebebiyle arlam yaralama, çocuun cinsel istismar, nitelikli cinsel saldr ve neticesi sebebiyle arlam ikence suçlarndan madur olanlara, ceza muhakemesinin zorunlu kld durumlar hariç olmak üzere, soruturma veya kovuturma ilemlerinin yapld yerlerde, üpheli veya sankla madurun temasn önleyici tedbirler alnacak.
Tutuklu veya hükümlülerin ceza infaz kurumlarndan tahliyesine veya firarna ilikin bilgiler, ceza infaz kurumu müdürlüünce madurun bulunduu yerdeki kolluk birimine bildirilecek.
Kolluk birimince yaplan deerlendirme sonucunda gerekli koruyucu ve önleyici tedbirler alnarak, madur için tehlike oluturabilecek hallerde madura bilgi verilecek.
EKONOMK VE SOSYAL DESTEKLERDE ÖNCELK TANINACAK
Madurlarn meslek edinmeleri amacyla Milli Eitim Bakanl veya i birliiyle kamu kurum ve kurulular, belediyeler veya sivil toplum kurulular tarafndan kurslar düzenlenebilecek ve mevcut kurslara katlmalarnda madurlara öncelik tannacak.
Madurlar, kamu kurum ve kurulular ile belediyelerin ekonomik ve sosyal desteklerinden öncelikli olarak yararlandrlacak.
Yaad maduriyet nedeniyle, yerleim yerini deitirmek zorunda kalan madurlarn talepleri halinde, kendilerinin ya da birlikte ikamet ettikleri aile bireylerinin çaltklar kamu kurum ve kurulularnn kadro, pozisyon ve tekilat durumu göz önünde bulundurularak görev yerleri deitirilecek.
Yerleim yerini deitirmek zorunda kalan özel hukuk hükümlerine tabi çalan madurlarn talepleri halinde, kendilerinin ya da birlikte ikamet ettikleri aile bireylerinin ayn iverene ait baka i yerlerinde çalmalar salanabilecek.
Madurlarn talepleri halinde, kendilerinin ya da bakmakla yükümlü olduklar kiilerin veya birlikte ikamet eden alt soyunun eitim gördüü kurumlarn ayn türde eitim veren okullarna devam etmeleri, ilgisine göre Milli Eitim Bakanl, Yükseköretim Kurulu veya yükseköretim kurumlarnca öncelikli olarak salanacak.
Ayrca, yeni eitim kurumunda ihtiyaç duyulmas halinde madura rehberlik hizmetleri verilecek ve buna ilikin usul ve esaslar Milli Eitim Bakanl ve Yükseköretim Kurulu tarafndan birlikte çkarlan yönetmelikle düzenlenecek.
- KIRILGAN GRUPLARA SUNULACAK HZMETLER
Adalet Bakanl ve adliye bünyesinde psikolog, pedagog ve sosyal çalmac kadrolarnda çalan adli destek görevlileri tarafndan yaplan bireysel deerlendirme sonucunda suçtan daha fazla etkilendii ve korunmas gerektii tespit edilen madurlar ile adli sisteme dahil olan çocuklar krlgan gruplar içinde yer alacak.
Bu kapsamda, adli sisteme dahil olan çocuklar ile cinsel dokunulmazla kar ilenen suçlardan veya aile içi iddet, terör ve insan ticareti suçlarndan madur olanlarn bavurmalar halinde, adli destek ve madur hizmetleri müdürlükleri bünyesinde çalan adli destek görevlileri tarafndan gerekli hizmetlerin sunulmas amacyla bireysel deerlendirme yaplacak.
Kadn, yal ve engelli madurlar bata olmak üzere, madurun kiisel özellikleri, suçun nitelii ve arl, suçun ilendii artlar dikkate alnarak suçtan daha fazla etkilendii ve korunmas gerektii yaplacak ön deerlendirme ile anlalan madurlara yönelik olarak da deerlendirme yaplabilecek.
Bireysel deerlendirme sonucunda krlgan gruba girdii tespit edilen madurlara adli destek görevlileri araclyla belirlenen hizmetler sunulacak.
Adli destek görevlileri, madurun, Cumhuriyet savcsnn veya hakimin istei üzerine, madurun dinlenilmesinden önce kayg düzeyini düürmek amacyla içinde bulunduu ortam, ilgili kiileri ve süreci açklayacak. Madurun kendini rahat ifade edebilmesi için gerekli tedbirlerin alnmasn Cumhuriyet savcs veya hakime bildirerek, madur dinlenirken yannda bulunacak.
Cumhuriyet savcs veya hakimin istei üzerine sosyal inceleme raporu hazrlayacak olan adli destek görevlisi, ifade ve beyan ilemlerinin adli görüme odasnda gerçekletirilmesini Cumhuriyet savcs veya hakime önerebilecek.
Ayrca söz konusu görevliler, tedavi veya rehabilitasyona ihtiyaç duyan madurlar yönlendirerek, adli süreç boyunca etkin destee ihtiyaç duyduu deerlendirilen madurlara yönelik hizmetlerde vaka yönetimi uygulayacak.
Soruturma veya kovuturma sürecinin tamamlanmasndan sonra destek ihtiyac devam eden madurlar ilgili kurumlara yönlendirilecek.
Adli destek ve madur hizmetleri müdürlüklerine bavuruda bulunan madurlardan korunma ihtiyac olan çocuk, kadn, yal ve engelliler, Aile, çalma ve Sosyal Hizmetler Bakanlnn il müdürlüüne veya sosyal hizmet merkezlerine bildirilecek.
Haklarnda koruyucu ve destekleyici tedbir karar verilemeyen madurlara yönelik olarak kolluk veya Cumhuriyet basavclnn bildirimi üzerine ya da resen mülki idare amiri tarafndan gerekli tedbirler alnacak.
Gerek görülmesi halinde söz konusu hizmetler, suçtan zarar görenlere de salanabilecek.
MADURLAR çN ADL GÖRÜME ODALARI OLUTURULACAK
Ceza Muhakemesi Kanununun ilgili maddelerinin uygulanmas, ifade ve beyanlarn özel ortamda adli destek görevlisi araclyla alnmas amacyla adli destek ve madur hizmetleri müdürlükleri bünyesinde adli görüme odalar kurulacak.
Adli görüme odalarnda yaplan tüm i ve ilemler görüme yaplan kiinin örselenmesini engelleyecek ekilde ve mümkün olan en ksa sürede gerçekletirilecek. çocuklarla ilgili i ve ilemlerde çocuun yüksek yarar ilkesi dikkate alnacak.
CNSEL SUç MADURLARI çN MERKEZLER KURULACAK
Cinsel suç madurlarnn tekrarlanan maduriyetini önlemek, adli ve tbbi ilemlerin bu alanda eitimli görevliler tarafndan tek seferde gerçekletirilmesini temin etmek amacyla Adalet Bakanlnn talebi üzerine Salk Bakanl tarafndan cinsel suç madurlarna yönelik hizmet veren merkezler kurulacak. Üniversiteler tarafndan da bu merkezler kurulabilecek.
Söz konusu merkezlerin kurulmasna, ileyiine ve denetimine ilikin usul ve esaslar, Adalet Bakanl, Aile, çalma ve Sosyal Hizmetler Bakanl ve çileri Bakanlnn uygun görüü alnmak suretiyle Salk Bakanl tarafndan çkarlan yönetmelikle düzenlenecek.
Kararnamede yer alan ve Adalet Bakanlnn görev alanna giren i ve ilemler, Adli Destek ve Madur Hizmetleri Dairesi Bakanl tarafndan yerine getirilecek.
Adli yarg ilk derece mahkemesi adalet komisyonu bulunan yerlerde Bakanla bal olarak Cumhuriyet basavclnn gözetim ve denetiminde adli destek ve madur hizmetleri müdürlükleri kurulacak. durumu ve corafi konum göz önüne alnarak, adalet komisyonu bulunmayan yerlerde Bakanlk onay ile müdürlükler veya müdürlüe bal bürolar kurulabilecek.
Kararname kapsamna giren hizmetlerin sunumuna ve hizmet sunumunda karlalan sorunlarn çözümüne ilikin önerilerde bulunmak üzere kamu kurum ve kurulularnn temsilcilerinin katlmyla Adalet Bakanlnda Danma Kurulu, müdürlük bulunan yerlerde ise koordinasyon kurulu oluturulacak.
Kurul toplantlarna, görülerine bavurulmak üzere sivil toplum kurulular temsilcileri de davet edilebilecek. Kurullarn oluumu ile çalma usul ve esaslar Bakanlkça çkarlan yönetmelikle belirlenecek.
MADURLARA YÖNELK HZMETLERE BELEDYELER DE KATKI SUNABLECEK
Belediyeler, üniversiteler ve dier kamu kurum ve kurulular madur hizmetlerinin sunulmasna katk salamak amacyla Bakanlk ile ortak programlar gelitirebilecei gibi ilgili mevzuat çerçevesinde yer tahsis edebilecek, hizmet binalarnn inaat ile bakm ve onarmn yapabilecek veya yaptrabilecek, her türlü araç, gereç ve malzeme ihtiyaçlarn karlayabilecek.
Madurlara yardm ve destek hizmetlerinde kararnamede belirtilen ilkeler gözetilerek gönüllü kiilerden yararlanlabilecek. Bakanlkça, üniversitelerin hukuk fakülteleri veya fakültelerin sosyal hizmet, psikoloji, rehberlik ve psikolojik danmanlk bölümleri ile madurlara sunulan hizmetlerde mesleki deneyim ve tecrübe artrmn salamak amacyla i birlii yaplabilecek.
Bakanlkta ve müdürlüklerde çalan görevliler ile ihtiyaç duyulmas halinde gönüllü çalanlara Bakanlkça eitim verilecek. Madur haklar ve madura yaklam konusunda üniversiteler, barolar ve ilgili kurum ve kurulularla i birlii yaplacak. Bu kurum ve kurulular tarafndan hazrlanacak eitim ve staj müfredatna Bakanlkça katk ve destek verilecek.
Kararname kapsamnda yer alan hizmetlerin sunulmasna ilikin usul ve esaslar ile müdürlüklerin yetki alan, denetimi, adli destek görevlilerinin çalma usul ve esaslar 6 ay içinde Bakanlkça çkarlan yönetmelikle düzenlenecek.
ADALET BAKANLIININ MERKEZ VE TARA TEKLATINA 1088 KADRO
Cumhurbakanl Kararnamesi kapsamnda belirtilen hizmetlerin yürütülebilmesi için Adalet Bakanlnn merkez tekilat bünyesinde çeitli meslek gruplar ve branlarda toplam 23 kadro, tara tekilatna ise aralarnda pedagog, sosyal çalmac ve psikolog unvanlarnn da yer ald toplam 1065 kadro ihdas edildi.
hdas edilen psikolog, pedagog ve sosyal çalmac kadrolarna 31 Aralk 2022 tarihine kadar belirlenen atama says snr aranmakszn açktan veya naklen atama yaplabilecek.