Türkiye Cumhurbakan Recep Tayyip Erdoan tarafndan açklanan Yarg Reformu Stratejisinin, Ceza Adaleti Sisteminin Etkinliinin Artrlmas balkl amac kapsamnda, modern uygulamalar kapsayacak ekilde daha önce yenilenen ceza adaleti sistemine ilikin mevzuatta, zaman içerisinde de önemli deiiklikler yaplarak sistemin rahatlatlmas salanacak.
Kovuturma öncesi çözüm araçlar ve soruturma süreçleri güçlendirilecek. Bu kapsamda, Cumhuriyet savclarnn takdir yetkileri geniletilecek, ön ödeme ve kamu davasnn açlmasnn ertelenmesi müesseselerinin uygulama alan artrlacak, etkin pimanlk hükümleri ve Cumhuriyet savclklarnn buna ilikin yetkileri, farkl suç tipleri açsndan geniletilecek. Ayrca, baz fiillere yönelik soruturmalarn fail ile savc arasnda anlamayla sonlandrlabilmesi salanacak, iddianamenin iadesi müessesesi, kapsam itibaryla yeniden belirlenecek, Cumhuriyet basavclklarnn tekilat yapsnn etkinliinin artrlmasna ve adli kollukla koordinasyonun gelitirilmesine yönelik çalmalar yaplacak.
Faaliyetler kapsamnda, soruturmalarn kalitesinin artrlmas için hukuk fakültesi mezunlarnn adli kollukta belirli bir oranda istihdam salanacak.
Bata adil yarglanma hakk olmak üzere, hak ve özgürlüklerin korunmas ilkesinin gözetilmesi suretiyle suç ve yaptrm dengesi bütünüyle gözden geçirilerek yeniden düzenlenecek.
Bu kapsamda, ksa süreli hapis cezasna seçenek oluturan yaptrmlarn süre ve tür yönünden kapsam geniletilecek, mevzuatta suç olarak düzenlenen fiiller taranacak ve bu fiillerden idari yaptrma dönütürülebilecek olanlar belirlenerek suç olmaktan çkarlacak, hükmün açklanmasnn geri braklmas müessesesi ile bu kararlara kar kanun yolu, adil yarglanma hakk çerçevesinde gözden geçirilecek. Takibi ikayete bal suçlarn kapsam geniletilecek, baz suçlar yönünden toplumda oluan cezaszlk algsnn ortadan kaldrlmas ve suçla etkin mücadele için ceza mevzuatndaki yaptrmlar ile infaz sistemi yeniden yaplandrlacak.
Ceza mahkemelerinin görev alanlar yeniden düzenlenecek, baz suçlarn basitletirilmi ve hzl bir yarglama usulüyle görülmesi salanacak, idari yaptrm kararlarna kar itirazlar yönünden sulh ceza hakimliklerinin ihtisaslamas salanacak ve kararlara kar etkili bir kanun yolu getirilecek, ilamn infaz aamasna ilikin kararlarn tümüyle infaz hakimliklerinin görev alanna girmesi salanacak.
çocuklara yönelik düzenlemeler
çocuk adaleti sistemi, onarc adalet yaklamyla yeniden yaplandrlacak ve madur odakl bir yaklam benimsenecek. Bu amaç için baz ar suçlar hariç olmak üzere, 15 yandan küçük çocuklarn ilk defa iledikleri fiillerin soruturma ve kovuturmaya konu edilmeden, çocuklara özgü koruma mekanizmalar içerisinde deerlendirilmesi salanacak. Suça sürüklenen çocuklara özgü kamu davasnn açlmasnn ertelenmesi modeli gelitirilecek,
suça sürüklenen çocuklarn ilk derece yarglamalar ile bu çocuklar hakknda verilen kararlarn kanun yolu incelemelerinin öncelikli olarak yaplmas salanacak. çocuk mahkemelerinin fiziki koullar çocuk ceza adaleti sisteminin amacna uygun hale getirilecek.
Madur haklarna ilikin mevzuat çalmalar tamamlanacak, adli destek ve madur hizmetlerine ilikin merkez ve tara birimleri oluturulacak ve adli görüme odalar ülke geneline yaygnlatrlacak.
Güncel teknoloji sisteme entegre edilecek
Cezalarn infaz alannda genel infaz usullerinin uygulanmasnda saknca bulunanlara yönelik uygulamalar gelitirilecek ve güncel teknolojilerin sisteme entegrasyonu salanacak. Bu amaçla iddet içermeyen baz suçlardan hükümlü olan yal, hamile ve çocuklarn cezalarnn, elektronik izleme merkezi araclyla evde infazna imkan tannacak. Ar hasta hükümlü ve tutuklulara ilikin infaz süreçleri muhtemel maduriyetlerin önlenmesi için yakndan takip edilecek.
çocuk hükümlü ve tutuklularn infaz süreçlerinde görev alan personele yönelik özel eitimler gelitirilecek. Hükümlü ve tutuklularn nakil ilemlerinde ailevi nedenler gibi hassasiyetlerin daha fazla gözetilmesi salanacak. Teknolojik imkanlarn kullanlmas suretiyle hükümlü ve tutuklularn, yaknlar ile görüntülü görümesi ve elektronik dilekçe arz gibi yeni uygulamalar hayata geçirilecek. Denetimli serbestlik hizmetlerindeki elektronik izleme kapasitesinin artrlmas ve yükümlülerin takibinde biometrik imza gibi yeni yöntemlerin oluturulmas salanacak. Ceza infaz kurumlarndaki salk birimlerinin kapasitesi ve teknolojik donanmlar gelitirilecek, kurum d salk kurulular ile i birlii ve koordinasyon güçlendirilecek.
Cezaevleri yönetimi
Ceza infaz kurumlarnn yönetim kapasitesi gelitirilecek, kurumlarda bulunanlarn topluma uyum süreçlerine yönelik slah önlemleri artrlacak ve koullu salverilme sistemi iyiletirilecek. Bu amaç dorultusunda, ceza infaz kurumlarnn denetim araçlar ile hak ihlallerini önleyici mekanizmalar güçlendirilerek, infaz sisteminin saydaml artrlacak. Sivil toplum kurulularyla infaz alannda i birlii gelitirilecek, koullu salverilme ileminin somut kriterlere dayal olarak uygulanmas salanacak, hükümlü ve tutuklular için öngörülen meslek edindirme programlar gelitirilecek, hükümlülerin tahliye sonras yeniden suç ilemelerinin engellenmesi amacyla topluma uyum süreçlerine yönelik önlemler artrlacak.
Adli sicil ariv kayt sistemi, kiinin maddi ve manevi varlnn gelitirilmesi ve cezalarn slah edici olmas ilkeleriyle badaacak ekilde yenilenecek. Bu kapsamda, adli sicil ariv kaytlarnn silinmesi, ayr bir mahkeme kararna ihtiyaç duyulmakszn gerçekletirilecek ve silinme süreleri ksaltlacak. Kesin nitelikteki mahkumiyet hükümlerinin adli sicil kaydna ilenmesi uygulamasna son verilecek. Yeni yasal düzenlemelerin etki analizi ile suç ve suçlulua ilikin verilerin anlk takibi için adalet istatistikleri çok yönlü bir anlayla derinletirilecek.
Biliim suçlarna (siber suçlar) ilikin soruturma ve kovuturmalarn etkinliine ve makul sürede sonuçlandrlmasna yönelik çalmalar yaplacak. Hakim ve Cumhuriyet savclarnn biliim suçlar konusunda ihtisaslamas salanacak, mevzuatta yer alan biliim suçlarna ilikin hükümler, teknolojik gelimeleri de kapsayacak ekilde yeniden düzenlenecek.
Hukuk yarglamas ile idari yarglamann sadeletirilmesi
Hukuk yarglamas ile idari yarglamann sadeletirilmesi etkinliinin artrlmas amac kapsamnda ise hukuk yarglamalarnn basitletirilmesi salanacak ve yarglamalarn uzamasna sebebiyet veren usul hükümleri deitirilecek. Bu amaç dorultusunda, asliye hukuk ve sulh hukuk mahkemeleri arasndaki görev ayrm, yeniden belirlenecek, küçük miktarl talep ve davalarn basitletirilmi ve hzl bir yarglama usulü ile çözümlenmesi için düzenleme yaplacak, basit ve yazl yarglama usulünde ön inceleme aamasna ilikin yeni düzenlemeler getirilecek.
Konusu para ile ölçülebilen ve belli bir parasal miktarn altndaki tüm davalarda basit yarglama usulünün uygulanmas salanacak. Yarg harçlarnn sadeletirilmesi ve tahsili usulünün yeniden düzenlenmesi salanacak, tüketici mahkemelerinin görev alan i yükü ile orantl olarak yeniden belirlenecek, kolektif menfaatlerin daha iyi korunabilmesi için topluluk davasna ilikin düzenleme yeniden ele alnacak.
Adalete eriim hakknn kötüye kullanlmas engellenecek. Yarglama usulünde dürüst davranma ve doruyu söyleme yükümlülüüne aykr davranlara yönelik yaptrm içeren daha caydrc düzenlemeler yaplacak. Davaya cevap vermeyen ya da yaplan ilemlere katlm iradesi göstermeyen davalya, sözlü yarglama srasnda ve hüküm için tayin olunan gün ve saatte mahkemede hazr bulunmasn salamak amacyla tekrar davetiye gönderilmesi uygulamasna son verilecek.
Aile fertlerinin hukukunu koruyan yarglama
Aile hukukundan kaynaklanan uyumazlklarn yargsal çözümü sürecinde uyumazlklar derinletiren uygulamalarn kaldrlmas salanacak. Bu amaçla Ailenin Korunmas ve Kadna Kar iddetin Önlenmesine Dair Kanunun uygulanmasndan kaynaklanan sorunlarn giderilmesine yönelik çalmalar yaplacak, çocuk teslimi ve çocukla kiisel iliki kurulmas icra müdürlüklerinin görevi olmaktan çkartlacak ve bu ilemin harç alnmakszn uzmanlar vastasyla yaplmas salanacak, çocuun üstün yarar ile bütün aile fertlerinin hukukunu koruyan, adli süreç içinde örselenmelerini önleyen ve uyumazln en ksa sürede çözümüne imkan veren yeni bir yarglama usulü gelitirilecek.
Noterliklerin görev tanm yeniden düzenlenecek
Noterliklerin görev tanmlar, yargnn i yükünü azaltacak ekilde yeniden düzenlenecek. Bu kapsamda, hukuk fakültesi mezunlarnn istihdam edilecei noter yardmcl müessesesi oluturulacak, noterlie girite noterlik snav getirilecek, noterliklerin açl kriterleri yeniden belirlenecek ve noterliklerin says artrlacak.
Baz çekimesiz yarg ileri ile henüz davann açlmam olduu dönemle snrl olmak üzere delil tespitinin noterlikler tarafndan da yaplabilmesi salanacak, yararlanclarn ilerinin kolaylatrlmas için noterliklerin resmi çalma saatleri dnda ve tatil günlerinde de hizmet sunmalar salanacak, yurt dnda yaayanlarn d temsilciliklerde yaptklar noterlik ilemlerinin bir örneinin, biliim sistemi entegrasyonuyla Türkiyede en yakn noterden annda alnabilmesi salanacak, noter onay aranan ilemler, bürokrasinin azaltlmas amacyla gözden geçirilecek.