Uzay Haber Televizyonunun ev sahipliinde, Anadolu Yaynclar Dernei tarafndan hazrlanan ve Türkiyenin nabzn tutan Anadolu Soruyor programnn konuu Tarm ve Orman Bakan Prof. Dr. Vahit Kiriçi oldu. Bakan Kiriçi; Anadolu Yaynclar Dernei Bakan Sinan Burhan, Uzay Haber TV Genel Yayn Yönetmeni Ömer Büyüktimur ve Kanal Frat ve Kanal E Haber Müdürü Furkan Dilaverin sorularn yantlad.
PANDEM VE RUSYA UKRAYNA SAVAI TEDARK ZNCRN ETKLED
Bakan Kiriçi, Gda konusu önemli bir konu. hmaller, ikinci üçüncü plana itilmilikler yaanm olabilir. Gda her zaman için dünyann ve ülkemizin bir numaral meselesidir. Bunu dünya genellikle savalarla birlikte yaamtr. Ama bu kez pandemi etkisiyle oluan bir süreç. Bu süreç tabi ki üretim zincirini bozduu gibi tedarik zincirini de etkilemitir. Tam pandemiden çktk derken 25 ubatta Rusya ile Ukrayna arasnda çkan sava bunun biraz tabiri yerindeyse tuzu biberi oldu. Bu iki ülke gda hususunda 2 önemli ülke. Örnekle; ayçiçei üretiminde tedarik yapyorlar. Bu sadece gday m etkiledi? Petrol fiyatlarn etkiledi, doal gaz etkiledi. Özellikle son döneme damgasn vuran birkaç husus vard. Bunlar; enerji, su ve gda. Bunlar birletirdiinizde tarmn etkilenmemesi mümkün deil. Cumhurbakanmzn bir sözü var; Bundan sonra zenginliin kayna petrol deil tarmdr diyor. Böyle bir ifade bizim ne kadar gda ve tarm konusunda hassasiyet göstermemiz gerektiine çok büyük atfta bulunuyor. Bizim bireyler, aileler, uluslar, ülkeler ve tüm milletler olarak bu konuya dikkat etmemiz gerekiyor ifadelerini kulland.
PANDEMDE 52 MLYON TURST TÜRKYEYE GELD
Bakan Vahit Kiriçi, Biz iktidara geldiimizde 65 milyon nüfusumuz vard, imdi 81 milyon. 2011 ylnda Suriyede yaanan hadiseden, iç savatan dolay ülkemize gelenler bata olmak üzere 5 milyona yakn bir nüfusu da kendi nüfusumuzla bir arada düünmemiz lazm. Peki bitti mi bu? Baka parametrelerimiz de var. Onlardan bir tanesi de ülkeye gelen turist says. 2002de 15 milyon Türkiyeyi ziyaret eden turistimiz, misafirimiz var. Bugün bile neredeyse 45-48 milyonlar bulmas beklenen pandemide 52 milyon misafir ettiimiz turist says var. O zaman 2002de 36 milyar ihracatmz vard. O zaman bizim gda ihracatmz 3.5 milyar gibi bir rakamd. Bugün 27 milyar gibi bir ihracatmz var. 10 kat deilse bile 8 kat artt. eklinde konutu.
YERL VE MLL ÜRETMMZ YÜZDE 90A ULATI
Bakan Kiriçi, Dünyada tekelleme var, markalar var. Bitkisel ilaçlar gibi ilaçlar da ayn konuda. Tohum konusunda 2002de yüzde 30unu yerli ve milli karlyorduk. imdi yüzde 90a ulat yerli ve milli üretimimiz. Yeterlilik konusunu bunlar dikkate alarak ifade etmemiz gerekir. Özelde mazotu olan bir ülke deiliz. Gübresi coan, her yerden akan bir ülke deiliz. Maliyet açsndan bunlar ifade etmeye çalyorum. Ama biz u anda bu üretimi gelitiriyoruz. Mutlaka üretimimizi artyoruz, üretim faaliyetlerimizi gerek verim gerek kalite noktasnda daha da arttrmamz gerekiyor dedi.
ÜRETEN VE BU ÜRETM ARTTIRMAK çN çALIAN BR ÜLKEMZ VAR BZM
Tarm ve Orman Bakan Kiriçi, Ay çiçeinde uzun yllardan beri kendi ihtiyaçlarmz, kendi tohumumuzu üretme gibi konumuz var. Yüzde 30luk bir açk olduunu söylüyorum. Bunlarn dnda hububat dahil bu yl 10.5-20 milyon ton buday üretimi bekliyoruz. Bu üretim bize yetiyor mu? yetiyor. Bizim ihtiyaçlarmz karlyor. Bugün ki bizim üretimimiz bize içerideki un, bulgur, bisküvi bizim bu konuda bir açmz, eksiimiz yok. Geçtiimiz yl kuraklktan kaynakl bir eksiimiz olutu. Bu yl yüzde 10un üzerinde geçtiimiz yla göre art bekleniyor. Bu çerçevede ay çiçei hariç dier ürünlerimizle ilgili stratejik ürünlerde bunlar; un, ya, eker bu ürünlerin üretimiyle ilgili Türkiyenin bir problemi yok. Yüzde 20 ile yüzde 30 arasnda arz fazlalklarmz var. Hele meyvede sadece biz tüketmiyoruz, dünyaya da ihracat yapyoruz. Avrupada bu gayri safi milli haslamz içerisinde birinci, dünyada onuncu sradayz. Bizim toprak varlklarmza baktmzda bizim sralamamzn 32 olmas lazm. Biz tüketici bir profile sahip bir ülke deiliz. Üreten ve bu üretimi arttrmak için çalan bir ülkemiz var bizim diye ifade etti.
TÜRKYE BUGÜN DÜNYADA ARTIK HERHANG BR ÜLKE KATEGORSNDE OLAN BR ÜLKE DEL
Bakan Kiriçi, Geldiim günden itibaren ilk atamasn yaptm mesai arkadam Bilgi Teknolojileri Genel Müdürü oldu. Bu benim bilgiye ve teknolojiye, bugün ki karlyla dijitallemeye olan bir yaklammd. Yanmdaki danmanlarm ve bir ksmnn yegane üzerinde durduklar husus dijitalleme. u anda orada çalma grubu oluturuldu. Teknolojinin kullanm mümkündür. Bununla iftihar edeceiz, bizim daha güvenilir bilgi esas. Bu bilginin temeli bizim için çok önemli. Türkiye bugün dünyada artk herhangi bir ülke kategorisinde olan bir ülke deil, dünya süper liginde oynayan hatta bata oynayan bir ülke. Bunu nereden biliyoruz? Bu HAlar ve SHAlar bu ülkenin gençleri, Selçuk Bayraktarlar yapacak ve dünyaya sunacak deselerdi 10 yl önce güler geçerdik. Ama bunlar bugün artk dünyann dört bir yannda konuuluyor. Bugün biz mavi vatan vatanmza katm isek HAlarmz ve savunma sanayilerimizi yok sayamayz. Savunma sanayinde bu kadar süper ligde olan bir ülkenin tarmda da en üstte olmas lazm. Bizim rengimiz beyaz ama sömürü devleti deiliz. Gittiimiz yerlere medeniyet götürmüüzdür. lla bizim dilimizi konuacaksnz dememiizdir. Bugün biz 1.4 milyar dolarlk su ürünleri ihracat yapyoruz diye ifade etti.
VENEZÜELLA HEYET TÜRKYEYE 400 BN HEKTARLIK ARAZ TEKLF SUNDU
Bakan Kiriçi Venezüella heyeti geldi. Beraberinde Tarm Bakan da vard. Bize 400 bin hektarlk tarm alan teklif ettiler. 400 bin hektar; bizim tüm tarmsal arazi varlmzn yüzde 20sine tekabül ediyor. Türkiyede art niyetli olan birileri imdi her yer bitti oralar m kald diyebilir. O zaman bizim müteahhitlerimiz yurt dna hiç gitmesinler, burada hizmet yapsnlar. Ama buradaki üretimleri darya ihraç etme mecburiyetiniz var.
FIRSATçILIK YAPANLARA HADLERN BLDRDK
Tarm ve Orman Bakan Kiriçi, Yemin girdilerini, yem bitkilerini konuacak ve yorum yapacak olursak yeniden, mazotu, gübreyi, ilac, tohumu konuuyor olacaz. u anda dünya bir olaanüstülük yayoruz. Biz olaanüstü süreçleri yönetme kabiliyeti ve baklk sistemi çok youn bir ülkeyiz. Bunun da üstesinden geldik ve geliyoruz. Almanyann parasal eksii mi var? Yok ama Almanyada bo raflar görüyorsunuz. Bize birisi çksn desin ki bizim raflarmz bo, Almanyada fiyatlar artmyor. Almanyada enflasyon yüzde 40. Ama bizim ülkemizde raflar asla bo kalmyor. Bizde fiyatlar artmyor mu artyor. Artmyor diyemeyiz. Daha bakanlmzn beinci gününde ayçiçei konusunu önümüzde bulduk. Bir süreç yönetimi geçirdik. Bu konuda densizlik yapanlarn haddini bildirdik. Bu konuda frsatçlk yapanlara hadlerini bildirdik diye ifade etti.
SÜRECN YÖNETM KONUSUNDA DRAYETL BR DURU SERGLEDK
Tarm ve Orman Bakan Prof. Dr. Vahit Kiriçi, Ette fiyatlar gerilemeye balad. Elbette ki maliyet artlarn göz ard etmemek adna makulü söylememiz gerekiyor. Bundan 2 ay önceki et fiyatlarnn artk geriye geldiini söyleyebiliriz. Biz et üretimini mi arttrdk? Hayr. Et ithalat m yaptk? Hayr. Sürecin yönetimi konusunda dirayetli bir duru sergiledik. Bu tür stres testlerini bugüne kadar geçtik. Bizim hayvanclkla ilgili, bitkisel üretimle ilgili yapmamz gereken admlar vardr, olacaktr da. Daha verimli rklar, bu hayvanlarn beslenmesi, daha iyi et, süt alnmas hususu bakanlmzn çalmas içerisinde diye ifade etti.
YÜZDE 33LÜK BUDAY SATIINA DESTEK VERDK
Bakan Vahit Kiriçi, Yeni dönemde ki biz ona Türkiyenin 100 yl adn veriyoruz. Bunu letiim Bakanlmz bakanlnda yapyoruz. Biz yeniden bir tarih yazacaz. Kendimize ait otomobilimiz, kendimize ait salk yapmz, alt yapmz, üst yapmz bunlarn hepsini yaparken biz tarmda da bunu yapacaz. Buday fiyatn açkladk deil mi? 1 kilogram buday oturup hesabn tek bamza kendimiz yapmadk. Bütün sorabileceimiz kesimlere birbirlerinden habersiz sorduk. nann ton bana 4 bin 500 dediler. Biz ne yaptk 4 bin 500 yerine 6 bin 50 dedik, TMOya getirirseniz bin lira daha art verdik, 7 bin 50 liraya ne kadar getirirseniz alrz dedik. Bizi stres testine tutanlar oldu dedim ya; biz ayçiçei tohumu ithalat m yaptk. Biz süreci yönettik, u anda kimsenin ay çiçeine ihtiyac yok. Biz 6 bin 50 para vermiiz 4 bin 500 fiyat olan ürüne. Bu ne demek? Yüzde 33 bir art demek. Muhalefetin elinden bu oyunca aldk. çayda da aynsn yaptk, ipek böceinde de yaptk, tiftik keçisinde de yaptk. Yüzde yüz arttrdk, ipek böceini 160 lira destee çkardk Üretici bundan memnun, bundan mutlu ifadelerini kulland.
VATANDALARIMIZA KIRSALA DÖNÜN DYORUZ
Tarm ve Orman Bakan Kiriçi, Arsanz var, bu arsaya bir plan proje dahilinde bir bina, bir inaat yapmak istiyorsunuz kaç yerden izin alrsnz kimsenin akl ermez. Belediyesi var, suyu var, yap denetimi var, mühendisler odasna gideceksiniz ayr ayr. O arsa buday ekimi için kullanlacaksa desteklerden de faydalanacaksa bilgi veriyor musunuz? Hayr. Dünyann hiçbir yerinde böyle bir sistem olamaz. Biz modernite, çadalk olarak gördük. Anadolu insannn salkl tüketmesi gereken zeytin ya yerine margarin tükettirdiler bize zamannda. u anda margarin yiyen var m? Bunlar bizim dönüp dier alanlarmzda da göstermemiz lazm. Biz imdi tekrar ne yapmaya çalyoruz? Vatandalarmza Krsala dönün diyoruz. Krsala dönü için desteklerimiz var. Tarm Reformu Genel Müdürlüümüz var. Destek veren, buralarda yüzde 50 hibe salayan kurum. Krsaldan kente göçtü ne oldu? Köydeki tarla kimse tarafndan ilenmez oldu. Bu milli varlk, milli servet deil mi? Diyelim Sivasta, Diyarbakrda, Maratan kalkt stanbula yerleti. Bu topraklar ne olacak? Biz diyeceiz ki bunun tapusu sende ama eer bunu bir yldan fazla kullanmazsan ben sana rayiç kira fiyat üzerinden kira parasn ödeyeceim, bu ilerle uraan kiiye ver, üretim yapsn diyeceim eklinde ifade etti.
ORMAN YANGINLARINDA 138-139 BN HEKTARLIK ALANDA HEM ORMANLARIMIZ HEM HAYVANLARIMIZ TELEF OLMU
Bakan Prof. Dr. Kiriçi, 1999 depremi Türkiyede yaanana kadar Türkiyenin bir deprem ülkesi olduu gerçeini kimse duymak istemedi. Ne zaman deprem oldu herkes örendi ki Türkiye deprem ülkesi. Ayns ormanla ilgili olarak da geçen sene yaand. Biz 1945de bu ülkenin kaytlarnda var. Bu orman yangnlarnn daha büyüü orada olmu. Bu orman yangnlarnda 138-139 bin hektarlk alanda o corafya da hem ormanlarmz hem hayvanlarmz telef olmu. Bu büyük bir kayp. Hayatlarn kaybeden kardelerimiz oldu. Bir ey örendik, orman yangn olduunda hepimiz oraya saldrmamalyz. Bir sava var, bu sava hangi unsurlarda, hangi srada pe pee uygulamalarla veya hangi durumlarda biz bunu yapabiliriz soru bu. Bir havadaki helikopter, uçak. Bunlarda önemli ama esas önemli olan sahadaki gücümüz. Bizim u anda 21 bin bu sava verebilecek elemanmz var. Bizim arasözlerimiz var. Araçlarmz var, ulam araçlar v.s. Geçen yl 39 helikopterimiz varken bu yl 55 helikopterimiz var. 3 uçamz varken bu yl uçak saymz 20. Bunlarn bir ksm ile de gece yangn söndürme operasyonu yürütülmüyor. Biz bütün bunlara ramen gece görü kamerasna sahip uçaklar kendi envanterimize kazandrmaktayz. Bu söylediim rakamlar ormana ait olan uçaklar eklinde ifade etti.
BZM DURACAIMIZ YER BLMEMZ GEREKYOR
Bakan Pro. Dr. Kiriçi, Bizim Milli Savunma Bakanlmz var, çileri Bakanlmz var. Ben bu bakanlklarmza teekkür ediyorum. Bir ey olunca hemen arayp Sayn Bakanm bizim uçaklarmz var, kullanabilirsiniz diyorlar. Bizim gibi siyasi kimlikli kiilerin müdahalenin dnda kalmas gerekiyor , sadece vatandalar bilgilendirmemiz gerekiyor. Ben bakanm ama ben bakanm diye uçaa binip orada çalan insanlarn düzenini bozmamam gerekiyor. Teknik ekibin yapaca ie bizim karmamamz gerekiyor. Bizim duracamz yeri bilmemiz gerekiyor. Bunu bakan olarak söylüyorum, bizim ihtiyaçlar karlamamz lazm. Hava, kara ihtiyaçlar. 4 olan HA saymz 8e çkm durumda. Dünyada yangn olmadan HA kullanan tek ülkeyiz. HA sadece terör örgütü için kullanlmyor. Orman için de kullanlyor. Orman yangnlarnn zirve yapt günlerde 747 yangn çkyor, 731 tanesi ayn gün söndürülüyor. 16 tanesi ertesi günlerde söndürülüyor. u anda her eyimiz var. Allah vermesin fakat öyle bir ey var ki basit yangnlar bile bütün televizyon kanallar veriyor eklinde ifade etti.
SAYIN CUMHURBAKANIMIZIN TALMATIYLA TOK 50 MLYAR LRALIK BR ÖDENEK VERYOR BZE
Kiriçi, Bakanlk olarak biz milletimizin hizmetindeyiz. Bakanlmzn bir tarm bir orman alan var. Bunlarn hepsi yaplabilecekler konusunda; doa ve milli parklar konusunda biz son derece açz. Sulama konusu önemli. Yllk yaklak 22-23 milyar liralk DSnin bütçesi var. Bu bütçeyle sulamaya açlmasn istediimiz ya da sulamaya açtmz ama eski olan, damlama gibi olmasn istediimiz sistemlerimiz var. Su zengini deiliz, tasarruflu su kullanlsn diyoruz. Sayn Cumhurbakanmzn talimatyla TOK 50 milyar liralk bir ödenek veriyor bize. Bu 50 milyarla desteklenecek projeler bu bölgeyi ilgilendiren projeler. Biz yarm kalm olanlar tamamlayalm, iletmeye alalm, sonra yaplacaklara hz verelim diyoruz. Bu projeler birkaç milyarla üstesinden gelecek projeler deil. Ama una yürekten inanyorum 2 milyon 35 bin hektarlk bir alann sulanmas beklenen devasa projeler bunlar eklinde ifade etti.
TÜRKYE ÜRETCLERMZN YAADII BR ÜLKE OLACAK
Bakan Kiriçi, Mera konusunda bizim hali hazrdaki mera kanunumuz orman kanunu gibi meralar korumada yeterli. Bizim aksiyonlar almamz gerekir. Bu mera denilen yerde ot yok denilerek yaplamaya açlmas, sanayi için kullanlmaya meyil edilmesi veyahut oralarda kullanlyor gibi gündeme getiriliyor olmas çok arzuladmz bir ey deil. çok corafya var, çok konu var. 20 yldan beri AK Parti hükümetleri bunlar çözmek için büyük mücadele veriyor. Sayn Cumhurbakanmz da bu konulara çok ilgili. Bu bereketli ova, bu bereketli corafya Allahn izniyle üretimini çok yapan, üreticilerimizin yaad bir ülke olacak dedi.