Halklarn Demokratik Partisi (HDP) Diyarbakr Milletvekili mam Taçer, yasal statüye sahip olmayan Kürtçenin (Kurmanci-Zazaki) eitim dili olmas için Meclis Bakanlna kanun teklifi verdi. Verdii kanun teklifinde Türkiyenin farkl etnik gruplardan oluup, çok dilli bir yapya sahip olduunu vurgulayan Taçer, fakat Cumhuriyetin kuruluu ile beraber Türkçe dndaki dier dillerin yasaklandn ve yasal statü dnda brakldn belirtti.
DL SADECE BR LETM ARACI DELDR
Cumhuriyet tarihinden bu yana tüm iktidarlarn Türkçe dnda tüm dilleri yok saydn ve gelinen aamada dier dillerin yok olmakla kar karya kaldn ifade eden Taçer, devamnda unlar kaydetti:
Dil, bir iletiim arac olmaktan çok daha fazlasn ifade eder. Her dil, o dili konuan toplumun tarihinin ve kültürünün taycsdr. Anadil, insann dünyayla kurduu ilk iliki olmakta ve bu iliki kiiliin, kimliin, duygusal ve zihinsel geliimin ayrlmaz bir parças olmaktadr. Anadilde eitim bir yandan çocuun kültürel kimliini, kiiliini ve kendisine saygsnn gelitirilmesini salarken dier yandan çocuun toplumsal ve ekonomik yaama etkili katlm salama konusunda oldukça önem arz etmektedir. Dil; çocuklarn iyi bir eitime sahip olmas ve ayrmc muameleye tabi olmamas, kültür ve kimliine ait deerleri sürdürebilme hakknn dil ile dorudan ilikili olmas ve bireyin kiisel geliimini salamas gibi temel ilevlere de sahiptir.
çOK DLL ETM MODELLER
Bu bakmdan dilbilimci ve eitim bilimi uzmanlarnn görüleri dikkate alnarak hazrlanm olan AGT Ulusal Aznlklarn Eitim Haklarna likin Lahey Tavsiyeleri (1996), anadilin eitimdeki yeri hakknda son derece doyurucu veriler sunarak çift dilli, çok dilli eitim modelleri önermektedir. Uluslararas hukukta da geliim gösteren dil hakk Uluslararas Medeni Ve siyasal Haklar Sözlemesi, çocuk Haklar Sözlemesinin, Eitimde Ayrmcla Kar UNESCO sözlemesi, AGK nsani Boyut Konferans Kopenhag Toplants Belgesi, BM Ulusal veya Etnik, Dinsel ve Dilsel Aznlklara Mensup Kiilerin Haklar Bildirgesi, Ulusal Aznlklarn Korunmasna ilikin çerçeve Sözlemesi gibi uluslararas belgeler ile güvence altna alnarak halklarn kolektif kimliklerini anadilleri araclyla sürdürme hakknn her eyden önce anadilde eitim yoluyla gerçeklemesi gerei önemle vurgulanmtr.
ANADLE LKN YASAL DÜZENLEMELER YAPILSIN
HDPli vekil, Türkiye gibi üniter devlet yaps içinde olan ülkelerden olan Fransa, talya, Finlandiya, Yunanistan ve birçok Avrupa ülkesinin bata dil hakk olmak üzere kültürel haklarnn tannmas ve korunmas, çada demokrasilere ayak uydurma gereinin yan sra bu kültürleri yaatma ve gelitirme adna anadilde eitim özerkliini tandna da iaret etti.
Irak Kürdistan Federal Bölgesinde Kürtçe ve Arapçann resmi ve eitim dili olarak kullanldn, dier yandan spanya, sviçre, Kanada, Belçika, çin, Hindistan, Afrika Cumhuriyeti dhil birçok ülkenin modern demokrasinin gerei olarak bölgesel dilleri hkim dilin etkisinde brakmadan anadilde eitim özerkliini tandn ifade eden Taçer, kanun telifinde Anayasada, Evrensel hukuktaki anadilde eitim hakknn yasal düzenlemelerinin hayata geçirilmesi, ayrmc ve yasaklayc uygulamalarn kaldrlmas, bunun yannda kültürel farkllklar koruyup gelitirecek yasal düzenlemelerin yaplmas, ülkemizde toplumsal huzuru salayarak, vatandalk ban güçlendirecek ve ülkemizi çada demokrasiler seviyesine çkaracaktr. Ayrca anadilde eitim hakknn salanmas demokratik bir toplumun gerekliliklerinin de teminat olacaktr ifadelerine yer verdi.