Suriyenin dlib kentindeki krizden, mültecilere kaplarnn açlmasna, Rusya ile ilikilerden Patriotlara kadar bir çok konu sorular cevaplayan Erdoan, Rus Putin dlib dnda özel olarak Libya meselesini ele aldklarn söyledi.
Erdoan Sayn Putin ile dlib atekesinin yan sra az önce de ifade ettiim gibi Libya konusunu da ele aldk. Libyada Hafterin uzlamaz tutumu ortada. Hiçbir anlamaya uymad gibi sava da körüklüyor. Bunu Amerika Birleik Devletleri, Almanya, talya gibi devletler de artk açkça görüyor. Sayn Putin ile bu konular ele aldk. Özellikle de bu Wagner konusunda Sayn Bakann olumlu bir adm atacan düünüyorum. Böylece Libyadaki sürecin de aynen bu akamki attmz adma benzer bir ekilde sonuçlanmas ikimizin de önemli bir beklentisidir dedi.
Libya meselesinde Amerikallarla da görütüklerini dile getiren Cumhurbakan, Fakat tabi önümüzde imdi bir de Libya meselesi var. Libyada da yine bizim Amerika ile görümelerimiz var. Libya hakknda ayn ekilde Rusya ile de görümelerimiz var. imdi bugün tabi Rusyadan Wagner konusunda olumlu baz beyanlar aldk. Temenni ederiz ki bu hayata geçer. Eer hayata geçerse o zaman Libyada bizim iimiz de kolay olacak, Sarracn ii de kolay olacak ifadelerini kulland.
PUTN ÜLKEMZE DAVET ETTK
Bugün Moskova ziyaretinde Rusya Devlet Bakan Sayn Vladimir Putin ile ikili ilikilerimizi ele aldk. Özellikle Suriyede dlib bölgesindeki gelimeler gündemimizin öncelikli maddesini tekil etti. Tabi onunla kalmadk, Libyay da görüme imknmz oldu. Rusya Federasyonu ile ekonomi, ticaret, sanayi, turizm, enerji alanlarnda kapsaml ve çok boyutlu ilikilerimiz var. Bugün bu konular ele alma imkanmzn yannda, bu yl ülkemizde yapacamz Yüksek Düzeyli Stratejik Konsey Toplants için Sayn Putini ülkemize davet ettik.
DLBDEK MESELELER KL LKLERMZ OLUMSUZ ETKLEMEMEL
Suriye konusunda daha önce de Sayn Putine söylediim bir konuyu bugün de ele alma frsat bulduk. Suriye ve dlibdeki gelimeler ikili ilikilerimizi olumsuz yönde etkilememelidir. Bu anlayla bugün önemli bir adm attk ve atekes anlamasn yaptk. Buradaki üç madde önem arz ediyor. 6 Mart 2020 saat 00.01den itibaren yürürlüe giren atekesle ilgili arkadalarmz konunun sahada takibini de yapyor. Atekes birkaç alanda önemli kazanmlar getiriyor.
1-) Ülkemizin snrlarn rejim ve terör saldrlarna kar daha korunakl hale getiriyor.
2-) dlib bölgesinde istikrar ve normallemeye zemin hazrlyor.
3-) Orada bulunan askerlerimizin güvenliini teminat altna alyor.
4-) Sivillerin korunmas için önemli bir adm tekil ediyor.
DLBDE TEYAKKUZ HALNDE KALMAYA DEVAM EDECEZ MESAJI
Bu örnekler çerçevesinde sahadaki gelimeleri anbean takip etmeye devam edeceiz. Bata ahsm olmak üzere mevkidam ile beraber, bunun yannda Dileri Bakanm, Milli Savunma Bakanm, Milli stihbarat Tekilat Bakanm ile birlikte bu süreci takip edeceiz. Ve zaman zaman, belki gün ar birbirimizi arayacaz ki bu atekes sürecini kontrol altnda tutalm, herhangi bir zemin kaymas olmasn. Amacmz Suriyede Birlemi Milletler Güvenlik Konseyinin 2254 sayl kararndaki siyasi süreci iletmek ve Suriye iç savan sona erdirmektir. Buraya gelirken amacmz atekes salamakt. Hamdolsun bunu temin ettik. Tabi rejimin olas ihlal ve saldrlarna kar da her an teyakkuz halinde olacaz. Bu konudaki kararllmz son bir haftada rejime verdirdiimiz zayiatlarda güçlü bir ekilde gösterdik.
LBYA SÜREC DE ELE ALINDI
Sayn Putin ile dlib atekesinin yan sra az önce de ifade ettiim gibi Libya konusunu da ele aldk. Libyada Hafterin uzlamaz tutumu ortada. Hiçbir anlamaya uymad gibi sava da körüklüyor. Bunu Amerika Birleik Devletleri, Almanya, talya gibi devletler de artk açkça görüyor. Sayn Putin ile bu konular ele aldk. Özellikle de bu Wagner konusunda Sayn Bakann olumlu bir adm atacan düünüyorum. Böylece Libyadaki sürecin de aynen bu akamki attmz adma benzer bir ekilde sonuçlanmas ikimizin de önemli bir beklentisidir.
SORU-CEVAP KISMI
ARAMIZA KARA KEDLER GRM OLABLR
Bizim Rusya ile ilikilerimiz 5 yldr gayet iyi gidiyordu. Siz de memnundunuz. Türkiye de bundan hem ekonomik hem siyasal anlamda avantaj elde etti. Ne oldu da bu Aralk ayndan itibaren Putin birden tavr deitirdi?
Aslnda çok da bir farkllama olmad. Zaman zaman uluslararas ilikilerde buna benzer gelimeler, ini çklar olabiliyor. Rusya ile olan belki de bizim en son düünebileceimiz bir konu olabilir bu. Niye derseniz; bizim u anda Rusya ile olan ikili ilikilerimiz hiçbir eye benzemez. Bir taraftan savunma sanayiinde attmz admlar, bir taraftan nükleer enerjide attmz admlar, bir taraftan Türk Akm konusunda attmz admlar, bir dier taraftan turizmde attmz admlar... Tabi bunlarn çok çok büyük önemi haiz. kili ilikilerimizin geldii bu noktalarda bir de üçüncü ülkelerde beraber atabileceimiz admlarn planlamasn yaptmz dönemi yayoruz. Yani onun için de herhalde bir yerden öyle kara kediler girmi olabilir.
srail olabilir mi?
Yok. O kadar zayf deil.
KONTROL NOKTALARIMIZDA HERHANG BR DEKLK SÖZ KONUSU DEL
Kontrol noktalarmz var. Bunlarn durumu, akbeti ne olacak?
Malum, toplamda 12 gözlem noktas var. Tabi bu gözlem noktalar bizim için çok çok önemli. 12 gözlem noktasnn dnda tabi aada da gözlem önem ifade ediyor. Bu durumlarn hepsi de aynen u andaki durum gibi korunacaktr. u anda herhangi bir deiiklik söz konusu deil.
DLB KRZ BTT M? SORUSUNA çARPICI CEVAP: KARARLILIIMIZI GÖSTERDK
Atekes çkt görümeden. Fakat uzlama olsa bile bir mücadele ve müzakere içeren süreç baladn görüyoruz. Bu kapsamda dlib krizi tam olarak bitti diyebilir miyiz?
Az önce bir ifade kullandm. Yani biz u anda ii o kadar salama aldk ki her an Sayn Bakanla irtibat halinde olacam. Dileri Bakanmz ayn ekilde muhatabyla, Milli Savunma Bakanmz muhatabyla, Milli stihbarat Bakanmz muhatabyla sk sk görümek suretiyle bu ilikiyi sürekli diri tutacaz. Bir yerde çatlak patlak olduu anda hemen konuya müdahale edeceiz. Tabi aramzda her ey yaz ile olmuyor, söz ile olanlar da var. Burada bu kararllmz teyit ettik.
PUTNE ESED LE ARAMIZDAN çEKL MESAJI
Sayn Putin ile yaptnz telefon görümesinde Esed ile aradan çekil, rejim ile bizi ba baa brak dediinizi söylemitiniz. Bugünkü görümede bu söylem masaya yatrld m, gündeme geldi mi? Geldiyse, tabi bu görümeden olumlu bir sonuç çkt. Bu tavrnzn bir etkisi oldu mu?
Tabi bu konu tatlya balannca böyle bir eyi söylemenin de artk anlam kalmad.
S-400 VE PATROT MESELES
Rusya geçmite hassas konularda verdii sözleri yerine getirmemi, taahhütlerini tutmamt. Buna benzer bir durum Libyadan Suriyeye kadar olan corafyada yine Türkiyenin güvenliini tehlikeye düürecek mi? Böyle politikalar sürdürürse Rusya Federasyonu S-400 gibi kritik hayati projeler bundan etkilenir mi?
S-400 u anda artk bizim malmz. Bir taraftan S-400 ile ilgili eitim çalmalar vesaire bunlar devam ediyor. S-400ü büyük oranda teslim alm vaziyetteyiz. Tamam elimizde. u anda tamam geldi. Nisandan itibaren de artk faal hale gelecek. Ama yine söyleyeyim, dün de söyledim yetkililerine; Amerikallara Eer bize Patriot verirseniz biz sizden de Patriot alrz dedik.
RUSYA ESED NASIL DZGNLEYECEK?
M4ün alt 6-6 12 kilometre olmak üzere güvenli koridor olmas konusunda Türkiyenin beklentisi nedir? Biz uçua yasak bölgede istemitik çünkü. Nasl bir isteiniz var bu konuda. kincisi de M5 karayolundaki sorun nasl çözülecek? Bir de sonuç itibaryla Esed rejimine hiç güven olmad ortada. Rusya nasl dizginleyecek? Bununla birlikte acaba görümeler boyunca Esed tarafyla bir görümesi oldu mu?
M4 karayolunun kuzeyinde 6 kilometre ve güneyinde 6 kilometre derinliindeki alanda bir güvenli koridor tesis edilecek. Burada ayn zamanda kendileriyle devriye sistemini de çaltrmaya balayacaz. Bu zaten ayn zamanda Türkiye ve Rusya olarak bir dayanmay ortaya koyuyor. Rejim bu noktalarda zaten Rusyadan gelecek herhangi bir talimata kar çok fazla direnmez. Nitekim bugün mesela biz çalmalarmz bitirdik. Bir an önce de atekesle ilgili adm atlm oldu ve 6 Mart 2020 saat 00.01 itibaryla bu yürürlüe girdi. Her ey oldu ki orada da imzalar atld. Savunma Bakanlarmz imzalar att. Dileri Bakanlarmz da açklamay yapt. Bundan sonra da ayrca iin esas ve usulleri hakknda burada bir hafta kadar baz çalmalar yürütecekler.
MÜLTEC MESELESNDE ABNN K YÜZLÜLÜÜNE SERT CEVAP
Mültecilerle ilgili soru sormak istiyorum. Hem mutabakatta hem de basn toplantsnda dile getirildi. Yalnz acil durum var sahada. Siz daha önce orada briket evlerden bahsetmitiniz. dlibin kuzeyinde yüz binlerce mülteci kötü koullarda. Bu konuda kriz olduunda Avrupa Birliinden destek gelmiti. Ayn ekilde hem Resulayn ve Tel Abyad arasndaki bölgeye bir güvenli bölge ina etmek için daha önce uluslararas camiaya çar yapmtnz. Orada bir uluslararas donörler olmas konusunda bir destek alnacak m, orada acilen güvenli bölgede ina çalmas yaplabilecek mi?
Bat maalesef çok yüzlü. Yunanistana hemen annda 700 milyon avro söz verdiler; 350sini hemen gönderelim, 350sini de sonra gönderelim dediler. Brakn 700 milyon avroyu, ansölye bize 25 milyon avrodan bahsetti ama ondan da maalesef henüz bir ses çkmad. Avrupa Birliinden gerek Konsey Bakan Sayn Charles Michel olsun gerek Komisyon Bakan Sayn Ursula von der Leyen olsun onlar da baz sözler verdiler. Onlardan da bir netice çkar m çkmaz m bilmiyorum ama Sayn Bakanmzla da baz görümeleri oldu. Gelse de gelmese de biz bu kadar seviye kaybna uram deiliz, Allahn izniyle bu ii hallederiz. Mesela basn mensuplarn o briket barakalarn yapld yere bir götürmek lazm. Oralar görmek lazm. 25-30 metrekarelik yaplar. stiyoruz ki oralarda Suriyeli kardelerimiz daha iyi koullarda yaasn, yani biraz daha konforlu olsun. Duruma göre biz farkl ekip de ayarlar oradaki briket barakalar bir an önce bitirip o insanlar oralara yerletiririz.
DLB KRZNN PATLAK VERMESNN ARDINDAN AMERKADAN GELEN DESTEK MESAJLARINA CEVAP
Bahar Kalkan Harekat ile birlikte Amerikan cenahnda da bir hareketlenme oldu. Pompeonun sözde de olsa bir destek beyan oldu. James Jeffrey geldi, Hatay snrmzda boy gösterdi, birtakm söylemlerde bulundu. Acaba bu gelinen noktadan sonra hem Türk-Amerikan ilikilerinde hem de Suriye meselesi balamnda Birlemi Milletleri harekete geçirme olabilir. Mesela olumlu yönde bir ivme bekliyor musunuz?
imdi sözde güzel eyler var ama uygulamada ne getirir ne götürür onu u anda bilemiyorum. te dün akam Büyükelçi ile beraber Birlemi Milletler Temsilcileri de bizdeydi. Onlarla da uzunca durum deerlendirmesi yaptk. Bu durum deerlendirmesinde de kendileri birçok destek vaadinde bulundular. Temennim odur ki bu destekler yerine gelir; tabi bu destekler Birlemi Milletler Güvenlik Konseyinde olabilecek veya atlabilecek admlar olur. Bunun yannda bugünkü atekes olmayp da süreç aynen devam etmi olsayd birçok silah mühimmat araç gereç vesaire destekleri olabilirdi. Ama u an itibaryla bize Amerikadan gelmi herhangi bir destek söz konusu deildir. Fakat tabi önümüzde imdi bir de Libya meselesi var. Libyada da yine bizim Amerika ile görümelerimiz var. Libya hakknda ayn ekilde Rusya ile de görümelerimiz var. imdi bugün tabi Rusyadan Wagner konusunda olumlu baz beyanlar aldk. Temenni ederiz ki bu hayata geçer. Eer hayata geçerse o zaman Libyada bizim iimiz de kolay olacak, Sarracn ii de kolay olacak.