Uyku bozukluunun nedenlerinin çevresel veya bebee ait faktörler olabildiini vurgulayan çocuk Sal ve Hastalklar Uzman Dr. Esra Kutlu, Odann ss (16-22 derece olmal), nemi (yüzde 40-60 aralnda olmal), k (karanlk veya lo k olmal), çarafn katlanmas, uykudan önce çocuun ar beslenmesi, baz ilaçlar (antihistaminikler, souk algnl ilaçlar gibi), bebee bakan kiilerin uyku uygulamalarndaki tutarszl, annedeki stres düzeyi ve gebelik dönemi depresyonu gibi nedenler çevresel faktörlerdir. Bebee ait faktörler ise; kuru cilt (gerilir ve kanr), reflü, alerjik rinit, kolik, di çkarma, geniz eti büyümesi, uyku apnesi, dikkat eksiklii, hiperaktivite bozukluu, astm, otizm, obezite ve demir eksiklii anemisi olabilir açklamasnda bulundu.
UYKU DÜZEN AY VE YAA GÖRE DER
Bir bebein günlük uyuma süresinin ay ve ya aralna göre deitiini hatrlatan çocuk Sal ve Hastalklar Uzman Dr. Esra Kutlu, Yenidoan döneminde, eer bebein fiziksel bir sorunu yoksa uykularnn da düzenli olmas beklenir. 5-8 ay aralnda bebekler genellikle 3 gündüz uykusu yapar ve toplamda 3-3.5 saat uyurlar. Gece uykular 10-11 saattir. 9-14 ay aralnda bebeklerin çou gündüz 2 kez, toplamda 2.5-3.5 saat uyur. Geceleri 10-11 saat kesintisiz uyuyabilirler. 15-18 ay aral, bebekler için tek gündüz uykusuna geçi dönemidir. Ortalama 2.5-3 saat uyuyabilirler. Eer gece uykular da 10-11 saat olursa ideal bir uyku düzeni olumu demektir. 24 aydan sonra gündüz uykular ortalama 2 saat olur. 2.5 yataki uyku süresi gündüz 1.5-2 saat, gece kesintisiz 10-11 saattir dedi.
UYKU ETM VERLMEL
lk 4 ay boyunca bebekle bol temas halinde olmann çok deerli olduunu söyleyen Dr. Esra Kutlu, Ancak 4. aydan sonra bebei destekli uyutmak doru deil. Bu durum, bebein kendi kendine uykuya geçmesini ve kesintisiz uyumasn güçletirir. Bebekler 60-90 dakikada bir uyanabiliyor. Destekle yani sallayarak, emzirerek, beraber yatarak, pplayarak ve benzeri yöntemlerle uyutulmaya alm bir bebek her uyku döngüsünde ayn destee ihtiyaç duyacaktr. Tabii bir odada tek bana alamaya braklan ya da kendi kendine uyumaya zorlanan bebeklerde oluan stres de uykuya geçmeyi güçletirir. u çok önemli ki; bebek bir an bile annesinin onu terk ettiini hissetmemeli. Uyku eitimini en erken 4-6. aydan sonra anne vermelidir. lk 3-5 gün atlatldktan sonra ise baba ya da bebein bakmna yardm edecek dier kiiler devam edebilir. Eitime mutlaka akam balanmal ve uygun bir yat- kalk saati belirlenmelidir açklamasnda bulundu.
çOCUK SALII UYKUYLA
çocuk Sal ve Hastalklar Uzman Dr. Esra Kutlu, salkl bir uyku düzeni kurmak için önerilerde bulundu:
Saat 18.00den sonra heyecanl, hareketli oyunlar, parlak klar yerine; banyo, masaj, kremleme, pijama giydirme ve kitap okuma gibi uyku ritüeli oluturmaya çaln. Ancak gece erken yatmasn kolaylatrmak için sabah en geç 08.00de perdeleri açp uyanmasn salayn. Bebein yatanda yastk dahil hiçbir ey olmamaldr. Yast 2-3 yatan sonra kullanabilir, yorgan veya battaniye örtmek yerine uyku tulumu tercih edebilirsiniz. Gün içinde odasn 1 saat havalandrmak önemli. Yenidoan için sert yayl yatak bulamazsanz lateks yatak kullanabilirsiniz. çarafn gererek örtün ya da hareketle toplanmasn engellemek için lastikli çaraflar kullann.
BEBE UYUTURKEN
Bebeinizi uyuttuunuz ortamn, gece zifiri karanla yakn, gündüz lo olmasna dikkat edin.
Gündüz uykularndan 15-20 dakika, gece uykularndansa 30-40 dakika önce bebeinizi odasna geçirin. Bebeiniz gündüz ve gece uykusunu her zaman ayn ortamda uyumaldr. Odasn 5. aydan sonra ayrabilirsiniz. Tam bu dönemde bir uyku arkada edinmesini de unutmayn. Uyku arkada, bebekler uykuya geçerken ellerine vermeye çaltmz, uykuyla özdeletirmesini istediimiz yumuak, üzerinde burun, göz, düme gibi küçük parçalar olmayan, ykanabilir, tüysüz, çok büyük olmayan bir oyuncaktr.
TE 11 ÖNER
1 ya sonrasnda kat gda beslenmesini, bebeinizi yatrmadan 1 saat önce bitirmelisiniz.
çocuunuzu uykuya, konuarak hazrlayn. Onlar bizi anlyor.
Ortalama 40-50 dakika bekleyin. Kararllkla 3-7 gün tutarl bir tavr sonuç verecektir.
Bebeinizin çkard en küçük seste yanna komayn, çünkü bebeinizin kendi kendine uykuya dalabilme yeteneini örenme ansn elinden alm olursunuz.
Uyku döngülerini atlatrken bebeklerde minik sesler, küçük alamalar, saa sola hzl dönmeler olaandr. Eer bebeiniz gündüz uykularndan alayarak uyanyorsa, halen uykusu var demektir, hemen yataktan almayn. Gündüz uykular yerletikten sonra, gece uykusu için son gündüz uykusunun ardndan 3 saat beklemelisiniz.
Uykuya dalmadan önce yatan içinde sürekli dönüp duran, birisine temas etme ihtiyac olan bebeklere uykudan önce masaj yaplmas, yatana temas edebilecei yastklar konmas, uyku arkada edinmesine tevik edilmesi ve ar battaniye kullanlmas faydal olabilir. Ancak dokunsal hassasiyeti olan bebekler yorgan ve battaniyeden rahatsz olurlar. Onlar için de bacaklarn rahat hareket ettirebilecekleri uyku tulumu kullanabilirsiniz.
Prematürelerde uyku eitimi verilirken tek dikkat edilmesi gereken nokta, düzeltilmi yana göre planlama yapmak olmaldr.
Uyku eitiminden verimli sonuç alamadnzda doktorunuza danmay ihmal etmeyin.
Yaplmamas gerekenler:
Bebeklerin kendi kendilerine uykuya dalmasna frsat vermeyen tensel dokunmalar
Sallayarak uyutmak
Uykuya geçerken emzirmek veya biberonla besleyerek uyutmak
Kucakta, bebek arabasnda uyutmak
Scak bir ortamda uyutmak
Bebei ar giydirip uyutmak
Bebei uyku öncesi yorarak uykuya kolay geçeceini düünmek
Bebei gündüz çok yormak
TV karsnda uyutmak (Televizyon karsnda uyuyan çocuklar sese alrlar ve uykuya farkna varmadan geçerler).